Hij is geen God van doden, maar van levenden, want voor hem zijn allen in leven.

32ste zondag door het jaar, 6 november 2022. Lut Saelens

Intredelied 510: Wees hier aanwezig

Inleiding: 

Terwijl ik kan genieten van verkleedpartijtjes, is Halloween een feest waar ik helemaal niet van houd. We worden er geconfronteerd met een beeld van de dood als de makabere ster-acteur in een horrorsprookje. Alsof de dood thuishoort in een wereld van fictie en fantasie. Zo kwam ik onlangs, toen ik op bezoek was bij iemand in het rusthuis, terecht in een Halloweenfeestje. Men had er geld noch moeite gespaard om een Halloweensfeer te creëren. Daar hoorde voor iedereen een heksenhoed bij. Het beeld van een zaal vol zwarte heksenhoeden op hoofden met verweerde gezichten, door een gans leven getekend en op de drempel van de dood, vond ik bijzonder vervreemdend. Eigenlijk ook cynisch omdat in de meeste  rusthuizen de naderende dood van de bewoners een taboeonderwerp is. Dood en leven, in onze maatschappij zijn het vreemden van elkaar geworden. Hoe dichter we echter tot hun essentie komen, hoe meer we ervaren dat ze bijeen horen. Hoe kijken wij ernaar en vooral, hoe gaan we emee om? Vandaag zet Jezus ons een stukje op weg in het verhelderen van wat voor ons met een waas van mysterie bedekt blijft. 

Lied 315: Lied van de aarde.

Openingsgebed:  Klein danklied: 

Gij hebt, o God, dit broze
bestaan gewild,
hebt boven 't naamloze
mij uitgetild, 

laat mij dan dankbaar leven
de volle tijd,
geborgen in de bevende zekerheid,

dat ik niet uit dit smal en onvast bestand
van mijn bestaan zal vallen dan in uw hand.

Ad Den Besten

 

Inleiding tot het evangelie

Jezus en zijn leerlingen zijn aangekomen in Jerusalem. Voortdurend stellen de joodse leiders  hem op de proef. Deze keer zijn het de Sadduceeën die hem willen op de rooster leggen. Ze willen Jezus confronteren met de absurditeit van het geloof in het voortbestaan van de mens na de dood. Dood is dood voor hen, zoals trouwens voor de meeste mensen in onze Westerse wereld. Zeker van hun stuk leggen de Sadduceeën een door hen goed uitgekiende situatie voor: een getrouwde man sterft kinderloos, volgens de wet van Mozes over het zwagerhuwelijk moet zijn broer met de weduwe huwen om toch voor een nageslacht te zorgen langs mannelijke lijn. Maar die broer sterft ook kinderloos en zo volgen er nog vijf huwelijken met de andere broers en met dezelfde ongelukkige afloop. Een situatie die alle verbeelding tart en die in onze tijd zeker het Guiness Book of World Records zou halen. En dan komt de vraag, de bananenschil waar ze Jezus willen zien op uitglijden: Van wie van die mannen is die arme zevenvoudige weduwe de vrouw in het hiernamaals?  Luisteren we naar de tekst uit Lucas.

Lied 550: Een lied op dood en leven

Evangelie: Lc. 20, 27-38

Homilie:

Bij het lezen van dit evangelie kwam bij mij vooral het laatste vers binnen: Hij is geen God van doden, maar van levenden, want voor hem zijn allen in leven. Dergelijke boodschap versterkt mijn vertrouwen: zo lang ik God een plaats geef in mijn leven zal alles uiteindelijk goed komen, zal ik niet in het niets verdwijnen, ook al bevind ik mij vaak in het oog van de storm. Een vertrouwen dat mijn leven draagt en ook draaglijk maakt in tijden van tegenspoed. 

We kunnen op verschillende manieren naar dood en verlies kijken: als een defintief einde, of als voorwaarde tot ont-wikkeling, tot de geboorte van iets nieuws, tot verrijzenis. Zoals dit ook momenteel in de natuur gebeurt: de vallende bladeren zorgen ervoor dat de boom in de winter krachten kan verzamelen om verder te groeien. Zo is het vaak ook in ons leven nodig dat we afscheid nemen van datgene wat ons verhindert in onze groei. Sterven en loslaten zijn onlosmakelijk verbonden met nieuw leven. Soms dwingt het leven ons om er met andere ogen naar te kijken en vroegere patronen of overtuigingen los te laten: levensbedreigende ziekte, de kwalen van het ouder worden, de dood van geliefden, een scheiding…We hebben soms niet veel in de pap te brokken met wat ons overkomt. Maar hoe we in het leven staan bepaalt grotendeels hoe we ermee omgaan. Blijven we ons wentelen in ons ongeluk en ons slachtofferschap? Houden we krampachtig vast aan wat we verloren zijn? Of putten we uit deze ervaringen inspiratie om onze prioriteiten te verleggen, ons minder zorgen te maken over onbelangrijke zaken en tot een uitgezuiverd zelfbeeld te komen, dichter bij onszelf en onze medemensen. Dichter bij het échte leven. Treffender dan Marcel kan ik het niet zeggen: ‘Het echte leven, dat wat meestal verborgen blijft voor de buitenwereld, is er een van diepe armoede waardoor je, aangekomen op de bodem van het Niets, ontdekt dat er een ander leven is van diepe verbondenheid: verbondenheid naar binnen met je eigen Grond en verbondenheid naar buiten met alles en iedereen die leeft. In deze verzonkenheid kom je terecht bij het Leven zoals het altijd reeds was, waaruit ikzelf werd geboren en waaruit zoveel anderen ontstonden en weer terugkeerden. Tot daar de woorden van Marcel. Bij deze woorden moet ik denken aan het getuigenis van Kristien Emmerechts over de spirituele en religieuze evolutie die ze in haar leven meemaakte en hoe bepalend die geweest is in de manier waarop ze omging met verlies. Als jonge moeder die kort na-een twee kinderen verloor sloot ze zich volledig af van de wereld, bouwde ze een muur rondom zich waarachter ze zich verschanste, verbitterd om wat haar, Kristien Emmerechts, werd aangedaan. Veel later, toen ze haar man verloor en intussen reeds een ganse spirituële evolutie had doorgemaakt kwam ze op de boden van haar verdriet in diepere verbinding met zichzelf, haar nabestaanden en met iedereen die op deze wereld  geliefden moest afgeven. Ze getuigt hoe die verbinding haar heelde en haar dichter bij het échte leven bracht. 

Mijn diepe wens is dat ook onze maatschappij dergelijke spirituële evolutie meemaakt. Indien we blijven vastzitten in het geloof dat enkel wat tastbaar en meetbaar is bestaat, dat we de complexiteit van ons bestaan kunnen in kaart brengen en beheersen via de juiste algoritmen, dreigen we nog verder vast te lopen en te vervreemden van wat en wie we in essentie zijn. Hoeveel zouden we winnen indien we de illusie en de overtuiging  zouden kunnen loslaten dat alles beheersbaar en controleerbaar is en moet zijn? Indien we ons wat meer zouden bewust zijn van onze grenzen en onze kwetsbaarheid en van het feit dat ook falen behoort tot de essentie van ons menszijn? Indien we opnieuw zouden kunnen in vertrouwen ruimte geven aan-, en ons verbinden met wie groter is dan onszelf?  Indien we ons zouden durven openstellen voor de inbreng van de Geest, wiens blik zoveel verder reikt dan  onze menselijke horizon? Indien we als maatschappij dergelijke evolutie zouden meemaken,  dan zouden we, om het met Leonard Cohen te zeggen, licht zien doorheen de barsten van ons menselijk bestaan. Dan zouden we misschien, bewust van onze kwetsbaarheid, ons als broeders en zusters van eenzelfde vader/moeder verenigen. Geïnspireerd door de Geest, zouden we dan misschien samen totaal nieuwe benaderingen vinden en zo ook als maatschappij verder stappen zetten naar de realisatie van Gods Rijk hier op aarde. 

Willen we als maatschappij ons laten leiden door onze angst? Of groeien we verder in vertrouwen en mobiliseren we vandaaruit de energie en de inspiratie om samen te bouwen aan een nieuwe wereld? 

Vanuit die houding zullen we met meer wijsheid en vertrouwen omgaan met crisis en dood, in de overtuiging dat voor wie met God verbonden is, het leven altijd de overwinnaar is. Dat is het antwoord dat Jezus geeft op de absurde vraag van de Sadduceeën. Een antwoord dat de weg opent naar eeuwig leven. Amen.

Oergebaar: 149

Tafelgebed: 167 Gij zijt het..(Blijf ons dan roepen dat wij opstaan…)

Onze Vader

Vredeswens

Na de communie: lied 556: Waarom wanneer uit welke luchtlaag

Slotbezinning: Met U zijn er geen verten meer- Felix Timmermans

Met U zijn er geen verten meer
en alles is nabij.
Des levens aanvang glinstert weer,
geen gisteren en geen morgen meer,
geen tijd meer en geen uren,
geen grenzen en geen muren;
en alle angst voorbij,
verlost van schaduw en van schijn,
wordt pijn en smart tot vreugd verheven!

Hoe kan het zo eenvoudig zijn!
Hoe kan het leven Hemel zijn,
met U, o kern van alle leven!

Lied 196: Zegening  (met vrede gegroet…)

1 November 2022 - Feest van Allerheiligen

 

Olivier Riaudel O.P.

Inleiding

Heeft iemand van jullie een kat of een hond? Zoals u weet zijn er katten van alle rassen, min of meer zuivere rassen, en mengsels van verschillende katten uit de buurt, of verschillende honden. In het Frans heten de straatkatten “chats de gouttière” Dakgootkatten. Maar beide zijn katten (of honden). Katten voor shows, en straatkatten.

Hetzelfde geldt voor heiligen. Er zijn er zoals de showkatten, die worden op altaren gezet, er worden standbeelden van gemaakt, en dan zijn er de straatheiligen, meer gemengd natuurlijk, maar het zijn echte heiligen. En we hebben allemaal deze straatheiligen ontmoet.

Op dit feest van alle heiligen vieren we niet een paar helden die “boven de massa uitsteken”. We vieren wat er gebeurt als onze menselijkheid wordt overweldigd door Gods liefde. En dat zijn we allemaal, al is het maar een beetje, en zelfs als we niet op de altaren worden gezet.

Het is het feest van ons mens-zijn wanneer het wordt overweldigd door de ontmoeting met God, zijn liefde en zijn mysterie. Helaas weten we niet zo goed hoe we over deze menselijkheid moeten spreken. We spreken over hen volgens andere criteria dan die van liefde en mysterie, en we maken van de heiligen personages die een beetje storend zijn, onmenselijke wezens, bewakers van de deugd, modellen van opoffering.

De aureool, die het symbool zou moeten zijn van een innerlijke uitstraling, van een mensheid die zo door God wordt overweldigd dat zij een glimp van iets goddelijks oproept, worden merkwaardige metalen of gouden kronen, die laten zien dat deze mensen niet zijn zoals wij.

Laten wij ons verheugen op dit feest van alle heiligen, want zij zijn de waarheid van onze mensheid, en vooral de waarheid van onze kerk. Onze kerk is geen kerk van notabelen, en hoeveel misbruikers er ook zijn, onze kerk is de kerk van de heiligen...

Bezinning

Uit: Georges Bernanos, Jeanne relapse et sainte, 1934

Het uur van de heiligen komt altijd. Onze kerk is de kerk van de heiligen. Wie haar met wantrouwen benadert, meent alleen maar gesloten deuren, barrières en loketten te zien, een soort geestelijke gendarmerie. Maar onze kerk is de kerk van de heiligen. Welke bisschop zou, om een heilige te zijn, niet zijn ring, zijn mijter, zijn kromstaf geven? Welke kardinaal niet zijn purper, welke paus zijn witte mantel, zijn kamerdienaren en Zwitserse garde? Wie zou niet de kracht willen hebben om dit bewonderenswaardige avontuur aan te gaan? Want heiligheid is een avontuur, ja het is het enige avontuur. Wie dit eenmaal begrepen heeft, is in het hart van het katholieke geloof getreden, heeft in zijn sterfelijk lichaam een andere verschrikking gevoeld dan die van de dood, een bovenmenselijke hoop. Onze kerk is de kerk van de heiligen. Maar wie geeft er om de heiligen? Men zou willen dat ze oude mannen waren met veel ervaring van politiek, maar de meesten zijn kinderen. Maar de kindertijd staat alleen tegen allen. De slimmeriken halen hun schouders op en glimlachen: Welke heilige heeft er iets aan om door kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders te worden geprezen? Hé, wat doet de geestelijkheid hier! Waarom willen ze dat men toegang heeft tot deze heldhaftige persoon zoals iemand die meent dat het koninkrijk der hemelen als een stoel aan de academie wordt verleend, alsof alles regelbaar is, namelijk door iedereen met rust te laten? God heeft de Kerk gemaakt voor het heil van de heiligen en opdat hun gedachtenis zou worden doorgeven, zodat een stroom van eer en poëzie niet verloren zou gaan met het goddelijke wonder (…) Onze kerk is een kerk van de heiligen. Wie zou deze kudde van engelen bewaken? De geschiedenis alleen, met haar summiere methode, haar bekrompen en harde realisme, zou hen gebroken hebben. Onze katholieke traditie draagt hen mee, zonder hen te kwetsen, in haar universele ritme. De heilige Benedictus met zijn raaf, de heilige Franciscus met zijn gitaar en zijn Provençaalse verzen, Jeanne met haar zwaard, Vincentius à Paulus met zijn sjofele soutane, en de laatste die kwam, zo vreemd, zo geheim, verminkt door de ondernemers en handelaren in spiritualiteit, met haar onbegrijpelijke glimlach - Thérèse van het Kind Jezus. Waren ze maar allemaal, tijdens hun leven, in een schrijn gezet? Aangevallen met hoogdravende scheldwoorden, op de knieën gegroet, bewierookt? Zulke vriendelijkheden zijn goed voor kanunniken. Ze leefden en leden zoals wij. Ze werden bekoord zoals wij. Ze kregen de volle lading, meer dan een keer zonder ze te ontwijken en bezweken eronder om te sterven. Wie onder ons die het heilige en het goddelijke uit hun voorbeeld durft halen ziet niet hun heldhaftigheid en eervolheid. Maar wie zou zich niet schamen om hen snel hun lange weg zo alleen te laten vervolgen? Wie zou zijn leven willen verspillen met piekeren over het probleem van het kwaad, in plaats van zich in te zetten? Wie zal weigeren de aarde te bevrijden? Onze kerk is de kerk van de heiligen. Heel deze machine van wijsheid, kracht, soepele discipline, grootsheid en majesteit is niets van zichzelf, als de naastenliefde het niet bezielt. Maar middelmatigheid zoekt daarin slechts een solide verzekering tegen de risico's van het goddelijke. Wat maakt het uit! Het kleinste jongetje van onze catechismuslessen weet dat de zegen van alle mannen van de Kerk samen nooit vrede zal brengen, behalve aan zielen die er al klaar voor zijn, aan zielen van goede wil. Geen rite onttrekt zich aan de liefde. Onze kerk is de kerk van de heiligen. Nergens anders zou men zich zo’n avontuur willen voorstellen, dat zo menselijk is. Dat van een kleine heldin die op een dag van de brandstapel van de inquisiteur zachtjes overgaat naar het paradijs, terwijl honderdvijftig theologen toekijken. “Als we tot dat punt zijn gekomen”, schrijven de rechters aan de paus, “dat heksen die valselijk in naam van God spreken, zoals deze vrouw van het bisdom Beauvais, beter worden onthaald door het lichtzinnige volk dan pastoors en doctores in de theologie, dan is het afgelopen, dan gaat de godsdienst ten onder, stort het geloof in, en wordt de Kerk met voeten getreden, de ongerechtigheid van Satan zal de wereld overheersen…” En nu, iets minder dan vijfhonderd jaar later, wordt de beeltenis van de heks in de Sint-Pieter in Rome getoond - zij is inderdaad geschilderd in krijgerstenue zonder mantel of verfijnde kleding - en honderd meter lager zou Jeanne een kleine blanke man hebben gezien, neergebogen, die de paus zelf is. Onze kerk is de kerk van de heiligen. Van de paus tot de brave misdienaar die de wijn uit de kannetjes drinkt, iedereen weet dat er maar een heel klein aantal biddende abten en diplomatieke prelaten op de kalender staan. Alleen een of andere zelfingenomen man met een dikke buik en een gouden ketting kan daaraan twijfelen, die vindt dat de heiligen te hard van stapel lopen en graag met kleine stapjes de hemel wil binnengaan, als in de kerkbank, met de pastoor als metgezel. Onze kerk is de kerk van de heiligen. Wij respecteren de kwartiermakers, de provoosten, de majoors en de cartografen, maar ons hart gaat uit naar de mensen aan het front, ons hart gaat uit naar hen die worden gedood. Niemand van ons die onze last - vaderland, beroep, familie - draagt, met onze arme gezichten uitgehold door angst, onze harde handen, de enorme saaiheid van het dagelijks leven, van het dagelijks te verdienen brood, en de eer van onze huizen, niemand van ons zal ooit genoeg theologie kennen om kanunnik te worden. Maar we weten genoeg om heiligen te worden. Laat anderen het koninkrijk van God in vrede besturen! Wij hebben genoeg te doen om met veel moeite elk uur van de lange dag te grijpen tot het verwachte uur, het unieke uur waarop God zich verwaardigd over zijn uitgeput schepsel te ademen, O Dood zo fris, O enige morgen! Laat anderen voor het geestelijke zorgen, argumenteren, wetten maken: wij houden het tijdelijke in onze handen, wij houden het tijdelijke koninkrijk van God in onze handen. Wij bewaren de erfenis van de heiligen. Want sinds de wijnstok en het koren met ons gezegend zijn, de steen van onze drempels, het dak waar de duiven nestelen, onze arme bedden vol dromen en vergetelheid, de weg waar de wagens kraken, onze jongens met hun harde lach en onze meisjes die huilen op de rand van de fontein, sinds God zelf ons bezocht, is er iets in deze wereld dat onze heiligen hebben moeten hernemen, is er iets dat zij niet konden geven?

Georges Bernanos, Jeanne relapse et sainte, 1934

30^e zondag (2022) - “Een ticket voor de hemel? “

 

Paul Caroen o.p.

 

Openingszang: lied 104 Gegroet en gezegend

Openingsbezinning

            Denk na, maak je eigen keuze, zegt God,

            Voordat je mijn weg gaat en mijn leven leidt,

            Want je zult geen aanzien krijgen.

            Denk na, maak je eigen keuze

            Voordat je mijn brood eet en mijn wijn drinkt

            Want je zult niet in een paleis wonen.

            Denk na, maak je eigen keuze

            Voordat je mijn woord verkondigt,

            Want je zult altijd een dienaar moeten zijn.

            Denk na, maar als je “JA” zegt,

            Is het de ontdekking van je leven !

 

Lied 518 Zoals de mensen leven

 

Inleiding op het Evangelie

            Goede Vrienden,

            Vandaag komt “het Dikke Nek Syndroom” ter sprake.

            In het evangelie lezen we dat Jezus ons waarschuwt:

             De “zelfgenoegzaamheid” vormt een obstakel om door God gehoord te worden!

            Wij leven in een bikkelharde en agressieve wereld.

            Instinctmatig zet ons dat aan tot een reflex van zelfverdediging.

            Een goede meditatie zal ons de subtiele grens leren plaatsen

            tussen een verantwoorde zelfverdediging en een narcistische

            zelfgenoegzaamheid.

            Laten wij elkaar dus nederig en met open handen tegemoet gaan!

 

Evangelie Lucas 18, 10-14

 

Twee mensen gingen naar de tempel om te bidden,

De een was een farizeeër, de ander een tollenaar.

De farizeeër ging daar staan en sprak in gebed over zichzelf:

“God, ik dank U dat ik niet ben zoals de andere mensen,

hebzuchtig, onrechtvaardig en overspelig,

of zoals die tollenaar daar !

Ik vast tweemaal per week en geef een tiende weg van al mijn inkomsten.”

De tollenaar daarentegen, die op een afstand bleef staan,

Durfde zelfs zijn ogen niet naar de hemel op te slaan.

Hij sloeg zich vol berouw op de borst en zei:

“O God, genade voor een arme zondaar!”

En Jezus concludeerde:

Ik verzeker jullie dat deze man gerechtvaardigd naar huis ging; 

de ander niet.

Want ieder die zich verheft zal vernederd worden;

maar wie zich vernedert, zal verheven worden.”

Lied 516 Gij die voor alle mensen

 

Homilie

 

Goede Vrienden,

Associeert U het begrip “farizeeër” met schijnheiligheid of met nog andere negatieve eigenschappen?  Dan verwonder ik U misschien als ik beweer dat de farizeeêrs hooggeacht waren in de Joodse gemeenschap? Deze groep in zekere zin ook een politieke partij, was ontstaan als een reactie tegen de Grieks-Romeinse tendensen die door rechtgeaarde joden beschouwd werden als een verloedering.  Het waren mensen die hun godsdienst zeer plichtsgetrouw beleefden. De figuur die Lucas ons voor de ogen houdt was nog plichtsgetrouwer dan wat officieel voorgeschreven was: hij vast niet eenmaal maar tweemaal per week en geeft 10 % van zijn inkomen aan de armen!

Voorzeker een achtenswaardig iemand! 

Daarom neemt Jezus hem als tegenbeeld van de tollenaar.

Een tollenaar is in de ogen van de goegemeente een collaborateur met de Romeinse bezetter en een bedrieger. Beroepshalve int hij bij de bevolking de door de overheid vereiste belastingsgelden. Hij doet dit werk als een ‘zelfstandige’: hij krijgt hiervoor geen loon van de overheid, maar leeft van wat hij kan innen bovenop het vastgestelde belastingen Een werkwijze die rechtstreeks aanzet tot misbruik. Logisch dus dat hij alom geminacht wordt.

Ik zie bij de toehoorders van Jezus al eerbiedige buigingen bij de beschrijving van de farizeeër, gevolgd door boegeroep als de tollenaar ter sprake komt!  En dan komt het allicht schokkend besluit van Jezus: alleen de tollenaar krijgt rechtvaardiging!

Wij weten al van andere getuigenissen dat Jezus, wiens boodschap steunt op naastenliefde, niet zo hoog oploopt met de scrupuleuze toepassing van een hele reeks geboden en verboden, zoals gebruikelijk bij de farizeeërs, maar in dit verhaal is het vooral de zelfgenoegzaamheid van deze farizeeër die een beletsel vormt om gehoord te worden.  De farizeeër bidt niet tot God, hij is alleen maar vol van zichzelf. Hij is zò met zichzelf bezig dat hij zijn hart niet tot God kan verheffen. Zijn zgn. gebed is een opeenvolging van ik-zinnen: ik doe dit, ik doe dat. Het komt erop neer dat God hem moet danken omdat hij alles zo goed doet.  

De tollenaar daarentegen is vermorzeld van berouw en durft zijn ogen niet opslaan in de tempel. Hij weet zich door en door zondig. Hij kan onmogelijk alles nog goedmaken en restitutie doen.  Zo verschijnt hij voor God en verwacht alles van God: vergiffenis, een nieuw leven, nieuwe kansen. Hij geeft op een aangrijpend eerlijke wijze toe dat hij helemaal niets te bieden heeft, hij staat met lege handen.

Feitelijk is elk mens een armtierig wezen, volledig op Gods edelmoedigheid aangewezen.

Geen enkele sterveling is bij machte God een bundel prestaties toe te schuiven, in de stellige verwachting straks door diezelfde God uitbetaald te worden. Tegenover de mens laat God zich immers niet in een handelsrelatie manipuleren. De farizeeër stelt zich op het middelpunt, als de handelende persoon. Maar voor de tollenaar is God de handelende instantie, degene van wie alles te verwachten is.

Als je de parabel nog eens naleest, vind je de finesse van het verhaal, zie je dat God zelf in de tempel de uitnodigende persoon is. Hij is de gevende en vergevende God die de mensen tot een nieuw en beter leven wil opwekken. En die herscheppende God wacht op mensen die met geopende handen naar Hem toekomen om nieuw leven te ontvangen.

En dat nieuwe leven wordt niet gegenereerd door onze eigen voortreffelijke daden maar wordt gratuit ontvangen door de liefde van God.

Ten aanzien van God kunnen we op geen enkele manier rechten doen gelden. Het evangelie  duidt dat op veel plaatsen helder en duidelijk. Zondaars van allerlei slag lijken ons voor te gaan in het koninkrijk van God.  Augustinus zei in de vierde eeuw daarover al: “Velen zijn van de kerk zonder van het koninkrijk te zijn, velen van het koninkrijk zonder van de kerk te zijn.”

Laten we dus God en elkaar met nederigheid tegemoet gaan. Natuurlijk mogen we God best danken om onze trouw aan het evangelie, om het feit dat we een ordentelijk christelijk leven leiden. Maar die dankbaarheid zal dan vooral voortkomen uit het besef dat heel onze deugdzaamheid allereerst een gave van God is, en niet zozeer eigen prestatie.

Alleen dan zullen we na ons gebed “gerechtvaardigd” naar huis gaan!

Lied 149 Oergebaar

Tafelgebed 151 Christus de gestalte van God

Slotbezinning

Elke dag is een uitnodiging

Om goed te zijn voor jezelf

Om aan jezelf te bouwen.

Elke dag is een uitnodiging

Om jezelf te oefenen

In waardering voor dit leven

In waardering voor je kunnen.

Elke dag is een uitnodiging

Om je te verwonderen

Over zoveel goeds in anderen,

Over zoveel verlangen naar liefde.

Elke dag is een uitnodiging

Om tijd te nemen voor zorg,

Om aandachtig te leven.

Elke dag is een uitnodiging

Om elkaar te bemoedigen,

Om te bouwen aan een wereld van Liefde.      (Marinus van den Berg)

 

Lied 890: Lofzang van Zacharias

29^e zondag (2022) – gebed en gerechtigheid Lc. 18,1-8

Marcel Braekers

 

Openingszang 102 Onze hulp is in de naam van de Heer - Opening van de dienst

 

Gebed

Wat zijt Gij voor een God

Die zo hardnekkig uw kinderen trouw blijft,

Die maar doorgaat van ons te houden,

Waar wij ons heil ook zoeken.

Wat zijt Gij voor een God die zonder reden

Op ons blijft hopen?

Is het om die Ene die aan U vasthield,

U bleef vertrouwen,

Die op zijn weg door de woestijn bleef koersen

Op de horizon van uw geboden,

En op de koers van uw genade?

Is Hij het, God, die voor ons alles goed maakt?    (S de Vries)

 

Lofzang 537 Zingt van de Vader

 

Inleiding op het evangelie

In het evangelie van vandaag vertelt Jezus een parabel, en, zoals zo dikwijls, gaat het om een voor de toehoorders heel herkenbare situatie. Er was een weduwe die naar de rechter ging omdat ze zich tekort gedaan voelde. Waarover gaat het? Indien in Israël een man stierf dan had zijn vrouw geen recht op de erfenis, die ging helemaal naar zijn familie. Hoogstens had ze recht op de tegenwaarde van de bruidsschat die ooit voor haar werd betaald. Maar ook daarvoor moest ze heel vaak procederen om die vergoeding te krijgen. Als weduwe was ze kwetsbaar en had ze geen stem. Waarschijnlijk was dit de achtergrond, een situatie die voor de toehoorders overbekend was. Maar luister wat Jezus hiermee doet. U kan op het blad volgen hoe Lucas met dit voorval omgaat. 

Lucas 17,20-21; 8,1-8

 

Lied 723B psalm 23

 

Homilie

Welk een kracht straalt deze vrouw niet uit? Toen ik dit evangelie las dacht ik onwillekeurig aan het moedige protest van zoveel vrouwen in Iran, in Afghanistan, in Congo, enz. In het Vlaams parlement je hoofdhaar afsnijden is één zaak, maar dit wagen in een dictatoriaal land is toch iets anders. Toen Jezus deze parabel vertelde, klonk ze voor zijn toehoorders heel vertrouwd. Weduwen hadden geen stem en door het overlijden van hun man werden ze onterfd en dikwijls door de schoonfamilie uitgestoten. Zo’n vrouw kon naar de rechter stappen, maar als je geen geld had om steekpenningen te betalen werd je nauwelijks gehoord. Iedereen die het verhaal hoorde, verwachtte dat de vrouw door de gewetenloze rechter uit de rechtszaal zou worden gezet, maar het tegendeel gebeurt. De vastberadenheid van de vrouw en de angst van de rechter om gezichtsverlies te lijden brengen een omkeer (ze ging zo fel tekeer dat hij bang was dat hij haar zou slaan). Zo vertelt Jezus via een parabel hoe in deze wereld gerechtigheid kan komen. De goddeloze rechter staat symbool voor een ontwortelde wereld waarin degene van wie je eerlijk gedrag zou verwachten juist losgeslagen en geperverteerd is (denk maar aan de onrechtvaardige rentmeester die eenzelfde gedrag uitstraalt). Dankzij moedige mensen en de kracht die ze uitstralen zal gerechtigheid op aarde komen en zo krijgt het rijk van God stilaan gestalte. Dat was de idee van Jezus.

Het is verrassend wat Lucas met dit verhaal doet. Alle Bijbeldeskundigen zijn het er over eens dat het begin en einde van deze pericope door hem zijn geschreven. Lucas verbindt het doen van gerechtigheid met het dringend bidden tot God. De link tussen de twee invalshoeken is de vasthoudendheid van de vrouw. Net als de man die midden in de nacht zijn vriend lastig valt, omdat hij onverwacht bezoek heeft, bidt deze weduwe aanhoudend om gehoord te worden. Het verhaal krijgt daarmee nog meer diepgang, want voor Lucas horen de twee aspecten samen: bidden roept inzet op en omgekeerd vraagt inzet dat men kan terugkeren in zijn diepste centrum. Sterker nog: haal je de twee uit elkaar dan verliezen beide hun diepe, Bijbelse betekenis. Bidden of mediteren kan een diepe rust en vrede bewerken, maar tegelijk drijft het ons naar buiten naar een wereld die onverlost en onvrij wacht op een bevrijdend gebaar. Ik heb de indruk dat men in allerlei meditatiemethodes die zo kwistig in de media worden rondgestrooid dit vergeet. Ook het andere is belangrijk: wie zich inzet voor recht en gerechtigheid heeft nood aan een vluchtheuvel, aan een plek om terug bij zichzelf te komen en bij de diepere kracht die het gebed kan geven. De twee horen samen: in je gebed keert altijd het vragen en zoeken van mensen terug. Inzet en zorg om de ander is effectief als daarbij een contemplatief moment zit waardoor de ander vrij blijft en er ruimte is voor gesprek. Heel het Lucasevangelie is een zorgvuldige compositie om dit aan te tonen. Lucas vermeldt meer dan de andere evangelisten dat Jezus zich terugtrok om te bidden en hij schrijft enkele mooie gebeden die we dagelijks opzeggen (lofzang van Zacharias, van Maria en van Simeon). En tegelijk schetst hij het scherpst hoe Jezus bewogen is om wat met mensen aan de rand van de samenleving gebeurt.

De tekst is een oproep aan ieder van ons om in diezelfde spanning te gaan staan en mee te bouwen aan de komst van Gods rijk op aarde.

Groot dankgebed 157 Ik zal er zijn

Na de communie 890 Lofzang van Zacharias (Gezegend de God van Israel)