Dit project kadert in het Innovatieplatform Space for Grace, een samenwerkingsverband tussen het Interdiocesaan Pastoraal Beraad (IPB), Porticus, het Academisch Centrum Praktische Theologie en Hefboom vzw. Het Innovatieplatform loopt tegelijk in Vlaanderen, Nederland en Duitsland. Ons project daarbinnen heeft tot doel onze eigen geloofsgemeenschap te revitaliseren en nieuwe bronnen van geloofsbeleving aan te boren om zo te groeien naar een nieuwe visie op kerk-zijn. We kijken vooruit hoe we een vitale kerk kunnen zijn middenin een geseculariseerde samenleving.

Dit project vereist de medewerking van onze hele gemeenschap en daarom betrekken we van bij het begin de gemeenschap via een maandelijkse verslaggeving in de nieuwsbrief 'e-Bubbels' en periodieke bevragingen over de voorgestelde initiatieven.

Het project beoogt de realisatie van drie doelstellingen:
1. interne versterking van de gemeenschap van Filosofenfontein,
2. externe versterking door netwerkverbreding,
3. een veranderende visie op de kerk van morgen.

Meer bepaald betekent dit het volgende:

• We willen een duurzame en veerkrachtige gemeenschap opbouwen die mensen blijft aanspreken. In het bijzonder willen we inspiratie aanreiken aan zinzoekers en ons ook door hen laten bevragen, ook als ze zich niet verwant voelen met de institutionele Kerk (interne versterking).
• We willen de contacten met andere geloofsgemeenschappen versterken om zo een lerend netwerk te vormen zowel spiritueel als organisatorisch. Sterker nog, we willen dit verder opentrekken naar contacten en gesprekken met mensen, groepen, organisaties die weinig affiniteit hebben met de Kerk en die ons net daardoor uitdagen om ons geloof te bevragen (externe versterking).           
• We willen op die manier bijdragen aan onze kerndoelstelling: een veranderende visie op kerkopbouw. Dit omhelst twee pijlers: enerzijds het versterken van de persoonlijke geloofsvorming en de individuele geloofsbeleving en anderzijds de kracht van een gemeenschap die mensen daarbij ondersteunt en inspireert en hen ook wegen aanreikt om dat geloof handen en voeten te geven.

Hierdoor hopen we een laagdrempeliger spirituele oase te kunnen aanbieden, de huidige leden te inspireren en ondersteunen, en nieuwe doelgroepen aan te spreken. Het project moet een belangrijke proeftuin worden voor een nieuwe visie op kerk-zijn in Filosofenfontein. Een eerste vraag hierbij is waar de motor zit bij vernieuwing. Moeten we vertrekken van de intrinsieke vitaliteit van een gemeenschap of kan het binnenbrengen van innovatieve ideeën (ook?) een motor zijn? De dubbele koppeling van de twee begrippen ‘vitaliteit’ en ‘innovatie’ is wezenlijk voor Space for Grace-projecten.

Na een eerste discussie op 19 februari 2021 werkte ieder lid van de projectgroep de voor hem/haar belangrijkste accenten van deze nieuwe visie op kerkopbouw uit. Deze voorstellen werden gebundeld in een basistekst. In lijn met de oorspronkelijke projectaanvraag ligt de focus inhoudelijk op:

• VERKONDIGING in de breedste zin in het spoor van Dominicus. Marcel verwoordde het als volgt: “Omdat de gemeenschap van Filosofenfontein ontstond als een project van de dominicanen en deze als hun opdracht ‘verkondiging’ vooropstellen, zou ik bij vernieuwing vooral de klemtoon op dit aspect willen leggen. Op verkondiging in de breedste zin van het woord die, zoals ook Dominicus bedoelde, zich op de eerste plaats richt tot de randgelovigen, de twijfelaars of degenen die zoekende zijn zonder te weten waar en hoe. Sellman stelt zich de vraag of er plaats is voor ‘onzichtbare religie’. Hij bedoelt voor mensen die graag hun eigen weg gaan, bij de gemeenschap iets komen zoeken dat hen verder helpt, maar verder apart willen blijven staan. Dat is maar mogelijk als de gemeenschap een open gemeenschap is, die niet bezorgd is om zichzelf maar een gesprek aanbiedt zonder te willen insluiten.”                                                      
• Bestaande initiatieven VERDIEPEN EN VERBREDEN, zowel naar binnen toe in de gemeenschap als naar buiten toe. We willen onze grenzen openen midden onze eigen context van kerk-zijn en gemeenschap-zijn: vanuit ons geloof verbinding zoeken met de medemens, ons met elkaar verbinden. Maar er is ook de verbinding van binnen naar buiten. We mogen ons niet opsluiten en enkel naar binnen gericht zijn. Als gemeenschap zijn we een samenleving in het klein, een soort proeftuin van Gods nieuwe kerk. Hierin willen we experimenteren om die verbinding met buiten te vernieuwen en nieuwe verbindingslijnen te leggen.

Deze voorstellen werden verder besproken en vervolgens geordend naar graad van belangrijkheid naar ieders persoonlijk aanvoelen, naar prioriteit van uitwerking, en naar grootte van hefboomeffect zodat we snel resultaat kunnen boeken. Dit leidde dan tot een eerste korf van zes concrete initiatieven. Die zes voorstellen staan niet zomaar naast elkaar.  Ze kunnen elkaar versterken: zo kan bijvoorbeeld de ‘Agora’ een kanaal zijn om te reflecteren op een zoomviering; of naast vieringen kunnen ook lezingen van het avondprogramma of een gedichten-avond gestreamd worden naar vrienden die zich niet kunnen verplaatsen. Het gaat ook om inhoudelijke dwarsverbanden en gemeenschappelijke doelstellingen over de initiatieven heen. Hoe meer dergelijke dwarsverbanden we kunnen leggen, hoe sterker ook de impact ervan.

1. Filosofenfontein als AGORA: De agora was in de Griekse samenleving een open ruimte, de marktplaats waar mensen elkaar konden ontmoeten, waar men tot gesprek kwam, waar men nadacht over de samenleving en de toekomst van de aarde. Filosofenfontein wil als christelijk geïnspireerde plek nog meer dan vroeger een agora zijn omdat dialoog en elkaar bejegenen tot het wezen van ons geloof behoort en we meer dan ooit ondervinden hoeveel mensen zinzoekers zijn, die behoefte hebben aan zo’n ruimte.

2. Huis-, tuin-, en wandelvieringen: Huis-, tuin- en wandelvieringen zijn een nieuwe vorm van kerk-zijn, een vorm van samen het ‘Leven’ vieren in de geest van de eerste christenen. Aansluitend bij het gewone leven, zijn zij een dynamisch gebeuren, een voortdurend onderweg zijn. Ze ontstaan spontaan uit de basis van een gemeenschap op zoek naar gedeelde spiritualiteit. De zoekende mens en het gemeenschapsgevoel staan centraal. Er is geen vast en strak georganiseerd programma.

3. Actualiteitscafé: Wij willen een gelovige gemeenschap zijn met twee voeten in de realiteit. Wij willen in dialoog gaan met zinzoekers en andersdenkenden over de grote kwesties van deze tijd - vanuit een evangelische inspiratie, en in het verlengde van ons eigen engagement. Voorbeelden van thema’s: migratie en vluchtelingen, vermogensbelasting, duurzame voeding, zorg voor ouderen, euthanasie, nieuwe gezinsvormen … We willen meebouwen aan Gods rijk, omdat het niet vanzelf komt. Dat doen we met goed voorbereide thematische dialogen met een open uitnodiging naar buitenstaanders toe, en ook als vorming voor onszelf.

4. Spiritualiteit via kunst- en cultuurbeleving: Filosofenfontein is ook een plaats om te genieten: van de natuur, van de muziek, van de artistieke talenten en kunst-kennis van bezoekers. Vaak wordt in de zondagsvieringen verwezen naar hoe kunstenaars een thema uit de bijbel vertolken. Tot in de e-Bubbels en de zoomvieringen wordt kunst als medium gebruikt voor meditatie en gebed. Laat ons deze gaven ook ter beschikking stellen van derden, als laagdrempelige activiteit voor de lokale gemeenschap.

5. Streaming: We willen de mogelijkheden om als gemeenschap digitaal samen te komen verder uitbouwen door de nodige infrastructuur te installeren om vieringen en activiteiten via het Internet te kunnen organiseren. Zo kan wie niet in de kapel geraakt of liever wat afstand houdt vanuit de eigen omgeving deelnemen.

6. Website: De website is een centraal instrument van het communicatieplatform van Filosofenfontein en wordt door meer dan 800 bezoekers per week bezocht. We hebben intussen de website vernieuwd zodat die nog toegankelijker, flexibeler en aantrekkelijker wordt. Zo willen we de weg openen naar ruimere bekendheid en naar nieuwe doelgroepen. Aanpassingen zijn ook nodig om andere nieuwe initiatieven te ondersteunen. Daarnaast willen we ook onderzoeken of andere sociale media kunnen bijdragen aan onze communicatie, activiteiten en verbondenheid.

Deze activiteiten gingen van start medio 2021 en worden stap voor stap geintegreerd binnen de bestaande werking van Filosofenfontein.

Contact: Sabine Van Huffel