240428 De wijngaard symbool voor de kracht van verbinding

5e zondag van Pasen (2024) - De wijngaard symbool voor de kracht van verbinding

Sabine Van Huffel 

OPENINGSLIED  367 Uit uw hemel zonder grenzen

INLEIDING. 

Op deze 5^de paaszondag nodigt het evangelie ons uit met Jezus verbonden te blijven, zoals de ranken aan de wijnstok. Dit Johannesevangelie maakt deel uit van de lange afscheidsrede die Jezus uitspreekt op het laatste avondmaal voor zijn kruisdood. Voor mij persoonlijk is dit evangelie een rode draad geweest doorheen mijn geloofsleven omdat het zo rijk is aan symboliek. Het heeft me in meerdere fasen van mijn leven geïnspireerd en mij handen en voeten gegeven om mijn geloof, meer bepaald mijn relatie tot God en de wereld, gestalte te geven. 

Als we een wijnstok van dichtbij bekijken, valt op hoe stevig de hoofdstam is. Hieraan hechten zich de zijtakken, de ranken, stevig vast en aan die ranken hangen de druiven. Breken we de ranken af van de hoofdstam of trekken we de druiventrossen te vroeg af, dan zullen ze afsterven.  Jezus nodigt ons uit dichtbij Hem te blijven zoals de ranken aan de hoofdstam. Via de sappen in de stam kan Zijn liefde in ons, ranken, blijven vloeien en kunnen wij vruchten dragen van liefde voor de mensen om ons heen. Net zoals een heerlijke wijn de vrucht is van goede, rijpe druiven. Dit evangelie symboliseert ‘de kracht van verbinding’ en werd als jaarthema gebruikt binnen Katholiek Onderwijs  Vlaanderen voor 2021-2022. In mijn homilie ga ik hier dieper op in.

OPENINGSGEBED (Claire Boelens)

God van eenheid,
zoals de rank
slechts aan de wijnstok vruchten draagt,
zo wordt ons leven groeizaam
in eenheid met Uw Zoon.
Wij bidden U:
geef dat wij
gevoed door zijn woord,
vruchten dragen voor alle mensen
om ons heen.
Dit vragen we U nu en altijd.
Amen.

LIED 527: Leer van de liefde de wijsheid en eenvoud

EVANGELIELEZING Johannes 15, 1-8 

In die tijd zei Jezus tot zijn leerlingen: Ik ben de ware wijnstok en mijn Vader is de wijn­bouwer. Elke rank aan Mij die geen vrucht draagt, snijdt Hij af; en elke rank die wel vrucht draagt zuivert Hij, opdat zij meer vrucht mag dragen. Gij zijt al rein dank zij het woord dat Ik tot u gesproken heb. Blijft in Mij, zoals Ik in u. Zoals de rank geen vrucht kan dragen uit zichzelf, maar alleen als zij blijft aan de wijnstok, zo gij evenmin, als gij niet blijft in Mij. 

Ik ben de wijnstok, gij de ranken. Wie in Mij blijft, zoals Ik in hem, die draagt veel vrucht, want los van Mij kunt gij niets. Als iemand niet in Mij blijft, wordt hij wegge­worpen als de rank en verdort; men brengt ze bij elkaar, gooit ze in het vuur, en ze verbranden. Als gij in Mij blijft en mijn woorden in u blijven, vraagt dan wat gij wilt en gij zult het krijgen.Hierdoor wordt mijn Vader verheerlijkt, dat gij rijke vruchten draagt; zo zult gij mijn leerlingen zijn.

BEZINNING.

Zoals vermeld in mijn inleiding, duikt deze lezing als een rode draad op in mijn leven op verschillende momenten rond groei in geloof en identiteit. Deze rode draad wil ik uitdrukken via drie beelden geïnspireerd op dit evangelieverhaal, en dit doortrekken naar eigen leven toe. Mijn homilie wordt dus een soort geloofsgetuigenis dat dynamisch groeide doorheen mijn levenservaringen. Ik hoop dat ieder van jullie doorheen dit verhaal en de symbolen gelijkenissen kan trekken naar eigen leven toe. 

Het eerste beeld is dat van God de wijnbouwer, Jezus de wijnstok en ik (wij) de rank. De sappen die vloeien doorheen deze takken zijn symbool van liefde en Liefde. Dit beeld staat symbool voor mijn Godsbeeld in de morgen van mijn geloof (20 tot 40 jaar). Ik beschreef mijn eerste Godservaringen  anoniem in een boekje rond Geloof (Sint-Lambertus Heverlee centrum, 1998), p.9-11, met als titel “Geloven is rank zijn aan de wijnstok”. 

“Als gelovige ervaar ik mezelf heel sterk als de rank aan de wijnstok. Zoals de rank niet kan leven zonder de wijnstok, zo kan ook ik niet echt leven als ik Gods Liefde (de levenssappen) niet voel in mij. Pas als ik me laat volstromen met Zijn Liefde, besef ik dat Hij het is die door mij handelt, mij als rank gebruikt, om vruchten voort te brengen voor de anderen. Heel mijn bestaan wil ik doorleven in deze verbondenheid met Hem … om zo te groeien naar het diepste gevoel dat ik niet leef voor mezelf maar op mijn beurt geschenk ben voor velen. Vanuit dit bewustzijn beleef ik mijn levensvervulling en grootste vreugde in het mezelf wegschenken in liefde aan anderen: in mijn gezin als echtgenoot en moeder, maar ook in mijn werk als academicus en in mijn geloofsgemeenschap. Mijn strevingen met vallen en opstaan om in die zin te leven, naar het voorbeeld van Jezus, “de Alleswegschenkende … in liefde”, zijn mijn antwoord op Gods Liefde, in dankbaarheid omdat hij mij het leven geeft. (…) Hoe dieper dit geloof doordringt, hoe meer het geloof mij opvordert en uitdaagt. Dit geloof is niet weggelegd voor intellectuelen, bepaalde rangen of standen, rassen of talen. Neen, geloof overdenk je niet, geloof ‘doe’ je gewoon en kun je delen met elke mens, zonder onderscheid, die zich door God aangesproken voelt, die God laat leven in zijn hart. Dit vind ik geweldig!”

Het tweede beeld is dat van de wijngaard. Die wijnstok met ieder van ons als rank staat nooit alleen maar is deel van een hele wijngaard, hectaren groot, en symboliseert onze verbondenheid in gemeenschap, doorheen de vele concentrische cirkels van verbondenheid waarin we opgenomen zijn. In eerste instantie denk ik aan onze relatie met onze partner, ingebed in steeds  grotere cirkels zoals ons gezin, onze familie, onze vriendengroep, de kapelgemeenschap op Filosofenfontein, maar ook onze werkomgeving, en zelfs ruimer: de stad waar we wonen, de streek, het land, ons continent, de mensen op deze aardbol … Al heeft elke cirkel zijn eigen verbondenheid, ze delen eenzelfde kern. Het zijn allemaal cirkels waarin we de essentie van het leven voelen en delen, namelijk liefde geven en liefde ontvangen. Hoe kleiner de cirkel, hoe intenser. Ik nodig iedereen uit om  deze boodschap, de essentie van het evangelieverhaal, bewust te beleven in onze dagdagelijkse realiteit, in elke ontmoeting van mens tot mens. 

Maar er is méér: die liefde blijft voortleven in een eigen dynamiek, zo  ook die verbondenheid … zelfs over de grenzen van de dood heen. Die liefde gaat niet verloren zoals ik het ervaarde na de dood van ons zoontje Adriaan, vandaag precies 34 jaar geleden. 

Dit brengt me bij het derde beeld: de druif, vrucht van de wijnstok, die verder tot wijn verwerkt wordt.  Wijn(kennis) is bovendien een belangrijke traditie in onze familie, overgedragen van generatie op generatie. Het verbindt ons, mensen, in elke cirkel en kleurt het liefde geven en ontvangen, zelfs in droevige omstandigheden. Zo werd op de begrafenis van mijn vader zijn beste huiswijn geserveerd voor familie en vrienden om nog beter die verbondenheid uit te drukken en hem op die manier aanwezig te weten. 

Heel concreet beleefde ik dit als programmadirecteur van de master biomedische technologie aan de KU Leuven door in te gaan op zoveel vragen van studenten om hulp, om advies. Elk antwoord, al leek het soms banaal, kon voor hem/haar een wereld van verschil maken en zijn/haar toekomst bepalen en blijvend vrucht dragen.

Zo is ook het boekje dat ik 20 jaar geleden schreef over de verwerking van de dood van Adriaan een ‘druif’ die op velerlei manieren werd doorgegeven en verder zijn weg vond in  de harten van de lezers. Dit proces heb ik niet zelf meer in handen, maar laat de Geest zijn werk doen. Zo vergaat het ook met onze inzet als voorganger, als klimaatactivist, als trekker van space for grace-initiatieven, en noem maar op, tot het doorgeven van ons geloof aan kinderen en kleinkinderen. We geven onze vrucht door en het transformatieproces gaat zijn eigen weg.

Onze zending bestaat erin deze vrucht, deze liefde, uit te dragen naar onze evenmens, elke dag, in elke ontmoeting. En ontdekken we in onze evenmens diezelfde bron van liefde, dan ontstaat een vonk, een verbinding van binnenkant tot binnenkant, en voelen we liefde stromen, goddelijke liefde … in al zijn facetten. Ik geloof dat elke daad van liefde, de ‘kleine goedheid’ zoals Roger Burggraeve dit kernachtig noemt, kan uitgroeien tot het iets unieks, en bijdragen tot de uitbouw van het Koninkrijk Gods.

Dit brengt me tot slot tot de wijngaard als beeld van het Rijk Gods, dat dit wereldwijde netwerk van liefde en verbondenheid symboliseert tussen God en mens, tussen mensen onderling, … ook over de dood heen. Ik omschreef het als volgt tijdens een stiltebezinning:

“Dit netwerk van liefde is de zichtbare realiteit van de verrezen Jezus die nu reeds onder mensen leeft: we leven nu reeds in het Rijk Gods. Dit netwerk heeft eeuwigheidswaarde, wordt een netwerk van steeds fijner beminnen, een uitzuiveren van ranken. Dit netwerk gaat niet verloren maar blijft voortleven ook na de dood waar we mogen overgaan in dat bredere netwerk van Liefde van God voor alle mensen, waar onze liefde voor God volkomen mag zijn. Dit netwerk van liefde is voortdurend in beweging in eindeloze variaties van dag tot dag, steeds vernieuwend, dynamisch, nooit uitdovend maar blijvend gevoed vanuit de Heer, vanuit de Zoon als wijnstok die met ons, wijnranken, steeds verbonden blijft en ons voedt. Dit netwerk is mijn kracht, mijn voedingsbodem om te blijven functioneren, om mijn zending integraal uit te voeren, namelijk dienen in gratuïte liefde, dienen in Jezus’ spoor, steeds meer en beter beminnen.”

Ik besef dat niet ieder van jullie zich kan vinden in deze symboliek. Misschien voel je je een afgesneden rank, of verdord, lijkt Jezus een vreemde of voelt  je leven als onvruchtbaar aan. Weet dan dat elke kleine daad van goedheid, zoals een glimlach naar een buur bij het voorbijgaan of een hand opsteken tegen een chauffeur die stopt aan het zebrapad, dit netwerk van liefde voedt en de deur opent om Gods Liefde binnen te laten. Wie dit toelaat, ondanks twijfel en een wankel geloof, kan nieuw leven voelen stromen en uitgroeien tot een vruchtbare rank. Dit is mijn grootste wens voor ieder van jullie!! 

LIED 393: In ’t laatste van de dagen zal het zijn

OFFERANDEMUZIEK

LIED 149: Oergebaar

Groot DANKGEBED  157 ``Ik zal er zijn’’

COMMUNIELIED 575: Geproefd, geleefd, herkend   

SLOTGEBED

Zoals wijn transformeert doorheen de jaren, 
zo durven wij geloven dat elke kleine daad van goedheid 
vandaag kan uitdeinen tot iets unieks:
een steentje dat bijdraagt tot de uitbouw van het koninkrijk Gods,
dat grote netwerk van Liefde dat God belichaamt.
Vader, laat ons uw instrument zijn 
en uw liefde uitdragen in elke ontmoeting,
in het bewustzijn dat dit onze zending is:
namelijk te dienen in gratuïte liefde, te dienen  in Jezus’ spoor.
Schenk ons uw kracht, verbind ons zoals de wijnrank op de wijnstok,
en doe ons vertrouwen dat U ons steeds leidt naar het goede, 
ook in onzekere tijden. Amen.

Na de viering is iedereen uitgenodigd om het glas te heffen op onze verbondenheid. Moge de kracht van onze verbinding vrucht dragen in elke wijngaard waarin we ons bewegen.

Bronmateriaal:

S. Van Huffel, De wijnstok en de ranken. In “De bijbel is van iedereen: Het dagelijks leven geinspireerd” (H. Geybels en p. De Vries, Red.), Amsterdam University press, Kalmthout, 2018, pp.44-47.