14e zondag (2024) – Het uitzonderlijke in het alledaagse Mc. 6,1-6
Marcel Braekers
Openingszang 546 zomaar een dak
Begroeting
In de voorbije week moest ik naar de begrafenis van een nichtje dat mij erg nabij was. Het was ook de gelegenheid om na dertig jaar een heel stuk van de familie terug te zien. Tijdens de koffietafel spelen zich herkenbare taferelen af. Sommigen herken je direct, bij anderen is het raden. ‘Oh, ben jij dat? Ja, nu herken ik je, net je moeder’ zo gaat dat. We waren blij elkaar terug te zien en vielen van de ene verbazing in de andere, maar daar bleef het bij.
Ik moest daaraan denken toen ik het evangelie van vandaag las. Jezus komt in zijn vaderstad en houdt blijkbaar een denderende speech, want de tongen komen los. ‘Is dat niet de timmerman, de zoon van Maria? En ken je ook zijn broers en zussen?’ Heel normale reacties, maar voor Marcus liep er iets fout. Daarover straks meer. Laten wij onze bewondering voor deze Jezus uitzingen met eretitels die Hem zijn gegeven.
Aanroeping 113 Heer Jezus, koning
Gebed
Zoals het licht ons elke morgen nieuw schijnt,
Ons wekt en koestert met zijn stralen –
Wek Gij, God, zo ook mij.
Zoals de zon geen dag ons in het donker laat, -
Laat mij uw trouw ook nu weer dagen.
Schep doorgang
door wat zorgen baart,
Want angst aanjaagt
En zet mij
recht weer op mijn voeten:
Niet moedeloos, niet hopeloos verlamd
Maar opgericht,
met opgeheven hoofd tot U,
Mijn Zon, mijn dag, mijn licht. (S.de Vries)
Inleiding op de lezing
Dat Paulus een vreemde vogel was, zal iedereen wel bevestigen. Man van temperament, niet gemakkelijk om mee samen te werken, radicaal en eerlijk. In de tekst die we zullen horen spreekt hij raadselachtig over ‘een doorn in het vlees’. Het heeft alle latere commentatoren bezig gehouden wat hij daarmee wilde zeggen. Leed hij aan een chronische kwaal? Had het te maken met een mislukking in zijn privéleven? Of doelde hij gewoon om de tegenstand die hij overal ontmoette. Belangrijk is hoe hij met dat euvel omgaat. ‘Mijn zwakheid werd mijn kracht’ schrijft Paulus.
2 Corinthiërs 12, 7 – 10
Tussenzang 580 door de wereld gaat een woord
Evangelie Marcus 6, 1 – 6
Homilie
In de evangelietekst zit een merkwaardig detail dat jullie wellicht niet opvalt, maar niet zonder belang is. Volgens Marcus zeggen de stadsgenoten van Jezus tegen elkaar: ‘Hij is toch de timmerman, de zoon van Maria’. Dat is vreemd want in de Joodse cultuur werd iemand genoemd naar zijn vader. Mattheüs, een echte Joodse schrijver, doet dat niet en herschrijft Marcus. Voor hem speelt Jozef reeds vanaf de kinderjaren van Jezus een belangrijke rol. Hij krijgt een droom van de engel om Maria tot vrouw te nemen en Jezus noemt men ‘de zoon van een timmerman’.
Het heeft specialisten altijd bezig gehouden waarom Marcus nergens melding maakt van een vader. Zoals de tekst nu luidt is het in feite een belediging en wijst op een onregelmatige gezinsstructuur. De broers en zusters waarvan sprake zijn dus halfbroers en halfzusters. Elders schrijft de evangelist dat zijn familie Hem probeert mee naar huis te sleuren, omdat ze vinden dat Hij gek is geworden. Kortom, het moet daar een vreemde gezinssituatie zijn geweest.
Het is dan niet te verwonderen dat ook de buren en stadsgenoten alleen maar kijken naar wat voor de hand liggend is. Ze voelen wel bewondering voor zijn wijsheid, maar komen niet tot verwondering waardoor ze het uitzonderlijke in het gewone zouden kunnen zien. Dat was niet alleen zo voor zijn stadsgenoten, maar Marcus viseert ook iedereen die hoort vertellen over deze Jezus. Er is met andere woorden iets bijzonder nodig om anders te kijken. Noem het een sprong of de vonk van verwondering waardoor het alledaagse plots iets van oneindigheid laat zien.
Heel merkwaardig is de bedenking van Marcus: als die verwondering er niet is, kan Jezus geen wonder doen. Wat wij dus mirakels of wonderen noemen was een synergie tussen de kracht die Jezus uitstraalde en de openheid en verwondering van de anderen. De vreemde gezinssituatie belette dat men tot die grondige openheid en verwondering kwam en bleef vastlopen in het alledaagse gepraat. Dat was het drama van de terugkeer.
Marcus is echter een bijzondere pedagoog die zijn evangelie zo heeft gecomponeerd dat de vraag ‘wie die Jezus echt is’ heel het evangelie door een rol speelt. Volgens hem moet je door een nauwe tunnel om de echte Jezus te zien. Je moet doorheen een existentiële crisis gaan, je moet vast geraken en door lijden gelouterd worden om te komen tot verwondering. Slechts dan kan de grootheid en kracht van God via Jezus in ons werkzaam worden. Er is een schok nodig om in het alledaagse, het gewone het uitzonderlijke en het oneindige te ontdekken. Dat gold voor Jezus’ tijdgenoten en dat blijft zo tot vandaag.
Groot dankgebed 151 Christus, de gestalte van God
Na de communie 529, Hoort hoe God met mensen omgaat 1.10-13
