11e zondag door het jaar(2024) Van zaadje tot tarweveld: beeld van het Rijk Gods
Sabine Van Huffel
OPENINGSLIED 517 Als regen die de aarde drenkt
INLEIDING.
In maart vorig jaar bekeek ik samen met 7 andere kapelgangers uit Filosofenfontein online de filmdocumentaire ``The Letter[1]’’ op initiatief van House of Compassion in Brussel en Ecokerk. We werden geraakt van binnenuit door de krachtige persoonlijke verhalen van vijf klimaatactivisten. Die film werkte als een klein zaadje dat in ons werd geplant en nog steeds aan het groeien is. Als ik terugblik, ben ik verwonderd welke weg ikzelf en ook onze gemeenschap sindsdien hebben afgelegd, om het ecologisch bewustzijn aan te wakkeren, alsook de sociale onrechtvaardigheid van de klimaatverandering aan te kaarten. Dit deden we een heel jaar lang door acties op te zetten rond klimaatrechtvaardigheid. Sommigen onder ons volgden ook vormingssessies bij Klimaatcontact om klimaatgesprekken te kunnen voeren. Er wordt ons uitdrukkelijk op het hart gedrukt om niet te willen overtuigen met welles-nietes discussies, maar wel zaadjes te planten die de toehoorder verrassen, nieuwsgierigheid opwekken, raken… of met andere woorden verbindend werken. Vooral leerden we tevreden te zijn met de zaadjes die we planten en geduldig, want het verder ontkiemen en het groeiproces hebben we niet meer in handen. Dit was voor mij een echte eye-opener.
Deze verhalen kwamen in mij op als ik het evangelieverhaal van vandaag las, waarin Jezus ons vertelt dat het Rijk Gods ook groeit vanuit een zaadje, hoe klein ook, dat na een geduldig kiem- en groeiproces kan uitgroeien tot een volle aar in een groot tarweveld. In deze viering hoop ik een deel van deze sluier op te lichten. Ik stel ook jullie de vraag: welke zaadjes planten jullie? Kom het ons vertellen in de vrije voorbeden na de communie!
OPENINGSGEBED
Onnoembare en nabije God,
Gij zaait uw woord in onze wereld
en zoekt daar goede grond voor,
zodat uw waarheid er ontkiemen kan.
Plant uw zaad in ons hart,
besproei het met uw levengevend water
zodat uw woord in ons kan kiemen,
en wij verstaan wat U van ons wilt.
Leer ons vertrouwen in het ongeziene,
dat in ons kiemen gaat,
en in uw grenzeloze groeikracht,
ook in onzekere tijden. Amen.
LIED 547 Het rijk van God “is als een zaad verborgen in de grond…”
EVANGELIELEZING Marcus 4:26-34
In die tijd zei Jezus tot de menigte: “Het gaat met het Rijk Gods als met een man die zijn land bezaait; hij slaapt en staat op, 's nachts en overdag, en onderwijl kiemt het zaad en schiet op, maar hij weet niet hoe. Uit eigen kracht brengt de aarde vruchten voort, eerst de groene halm, dan de aar, dan het volgroeide graan in de aar. Zodra de vrucht het toelaat, slaat hij er de sikkel in, want het is tijd voor de oogst.”
En verder: “Welke vergelijking kunnen we vinden voor het Rijk Gods en in welke gelijkenis zullen we het voorstellen? Het lijkt op een mosterdzaadje. Wanneer dat gezaaid wordt in de grond, is het wel het allerkleinste zaadje op aarde; maar eenmaal gezaaid, schiet het op en wordt groter dan alle tuingewassen, en het krijgt grote takken, zodat de vogels in zijn schaduw kunnen nestelen.”
In vele dergelijke gelijkenissen verkondigde Hij hun zijn leer op de wijze die zij konden verstaan. Anders dan in gelijkenissen sprak Hij niet tot hen, maar eenmaal met zijn leerlingen alleen, gaf Hij van alles uitleg.
BEZINNING.
Vandaag horen we Jezus in gelijkenissen spreken over het Rijk Gods. Het Rijk Gods is zo’n containerbegrip waar de meesten van ons mee worstelen en hopen dat iemand hen nu eens duidelijk uitlegt wat dit betekent, en aan welke geboden en verboden we ons moeten houden om toegang te krijgen. Ik moet u teleurstellen, geen enkel evangelie biedt zo iets aan, ook ik niet. Wel gebruikt Jezus beeldspraak: natuurbeelden vanuit de dagelijkse realiteit, om ons inzicht te vergroten en iets van het mysterie op te lichten.
Zo vergelijkt Jezus het Rijk Gods met zaad dat op de akker wordt gestrooid, ontkiemt en opschiet van kwetsbaar sprietje tot een aar en dan tot graan, klaar om geoogst te worden. Het groeiproces is ons bekend maar toch kunnen we het niet zelf beheersen. Zoveel factoren beïnvloeden de groei: regen, zon, de bodemsamenstelling, maar ook insecten, bestuivers, vogels, tot de zorg van de boer die beseft dat hij niet alles in handen heeft. Hij heeft vertrouwen en geduld, zelfs al kent hij het diepste geheim niet: we weten niet eens hoe leven ontstaat. Mysteries die de mens dankzij de wetenschap hoopt te ontdekken.
Jezus wil het Rijk Gods nog straffer maken door het te vergelijken met het kleinste zaadje, een mosterdzaadje dat eenmaal gezaaid kan uitgroeien boven alle struiken met grote takken waarin de vogels zich kunnen nestelen. Ook hier benadrukt Jezus dat we wel het zaad kunnen planten, maar het groeiproces hebben we niet meer in handen Deze verantwoordelijkheid laten we best los in een proces van vertrouwen dat het leven zijn gang gaat. Dit is wonderbaar. Vanuit ons geloof zien we hierin het werk van de Schepper.
Ik gebruikte een paar weken geleden op 28 april nog een ander beeld van het Rijk Gods, namelijk dat van de wijngaard, waarin de vruchten op elke rank, namelijk de druiven, de liefde symboliseren die we uitdragen naar onze evenmens, elke dag, in elke ontmoeting.
Dit beeld verwijst naar de kleine goedheid als concrete invulling van het ZAAD, dat kan uitgroeien tot iets unieks. We kunnen het zaadje planten, de daad van liefde stellen, maar wat onze medemens ermee doet hebben we niet in de hand, evenmin als het groeiproces, de verdere dynamiek.
Zo is het ook met de opvoeding van onze kinderen, waarin we het beste van onszelf willen geven. We leggen zaadjes in hun hart, ons geloof, alles wat ons dierbaar is, etc., maar het is aan hen om deze te laten kiemen in hun hart. En al gaan ze dikwijls niet de weg op die we zelf dromen, toch moeten we dit uit handen geven, erop vertrouwend dat ook zij hun eigen weg vinden en onze zaadjes vroeg of laat kleine of grote impulsen mogen geven aan hun groeiproces.
Met andere woorden, met één zaadje redden we het niet. Om een brood te bakken, hebben we het volgroeid graan nodig van meerdere zaden. Ieder van ons kan hiertoe bijdragen, elk naar eigen vermogen. We voegen ons graan samen om zo brood te zijn voor elkaar, erop vertrouwend dat het brood delen met elkaar ons onderling verbindtals één groot netwerk van liefde over tijd en ruimte heen. Zo kunnen we nu reeds dat Koninkrijk Gods beleven in ons gezin, in onze gemeenschap en ruimer, en hierin Gods scheppende bindkracht ervaren.
Ik stel ook jullie de vraag: hoe beleven jullie het Rijk Gods? Welke zaadjes planten jullie? Hoe zijn jullie brood voor elkaar? Vertel het ons in de vrije voorbeden na de communie!
Wat betekent dit concreet voor onze inzet voor klimaatrechtvaardigheid, zoals ik het schetste in mijn inleiding? Het klimaatverhaal is complex omdat de impact van onze inspanningen slechts zichtbaar is over meerdere jaren tot generaties later. En toch, de zaadjes die we vandaag planten dragen bij tot onze gemeenschappelijke droom van een schonere planeet. Verandering teweeg brengen gebeurt altijd eerst bij jezelf. Voor mezelf bouwde ik stapsgewijs aan een ecologisch bewustzijn door me te informeren via lezingen, workshops, inspirerende teksten van de paus …, en door me innerlijk te herbronnen waardoor langzaam aan ook mijn individueel gedrag veranderde. Om onze CO2-uitstoot in het gezin te reduceren, halveerden we onze wekelijkse vleesconsumptie. Ook kiezen we er bewust voor om niet meer te vliegen, en zoveel mogelijk de fiets of het openbaar vervoer te nemen. Het levert mij alvast minder stress op, omdat ik intussen rustig kan lezen en geen files of parkeerproblemen moet vrezen.
Maar het kan beter! Ik merkte dat de impact en de motivatie groeit wanneer je de krachten gaat verenigen en je activiteiten in groep gaat doen: zoals deelnemen aan de sessies van Klimaatcontact met een achttal inwoners in Leuven, of met de wereldgroep op Filosofenfontein onze krachten te bundelen om klimaatbewust te leven. Het zette mij in beweging om bestuurslid te worden van de Natuur- en Biodiversiteitsraad in Leuven en de vzw Leuven 2030. Als individu lijkt het soms wel alsof we tegen windmolens moeten vechten, maar niet als we onze krachten en expertises bundelen. Het is mijn wens om met zoveel mogelijk burgers, partijen, bedrijven, organisaties … te mogen samenwerken, over alle grenzen heen, om mee het verschil te kunnen maken richting een betere wereld. Hoe meer zaadjes we planten, letterlijk en figuurlijk, hoe meer verbindingen we kunnen leggen en hoe meer krachten we kunnen bundelen tot echte tarwevelden. Wie weet, kunnen we zo het tij keren en de wereld klimaatneutraal maken tegen 2050. In Leuven geloven we hier alvast in tegen 2030.
LIED 851 Kleine Psalm “ Dat hoop als een zaad ontkiemt …” (K. Gelaude, A. Malfliet)
OFFERANDEMUZIEK
LIED 149: Oergebaar
Groot DANKGEBED 150 Die naar menselijke gewoonte (Huub Oosterhuis)
COMMUNIEMUZIEK: The Kingdom of God – Taizé.”The kingdom of God is justice and peace and joy in the Holy Spirit. Come, Lord, and open in us the gates of your kingdom.”
COMMUNIELIED 585 Lied aangewaaid
VRIJE VOORBEDEN: welke boodschap wil jij delen? Wat betekent het Rijk Gods? Hoe zaad zijn en brood in deze maatschappij? Na iedere voorbede zingen we refrein 510.
SLOTGEBED (uit “Zonder woorden kan je niet”, Kris Gelaude).
Voorganger :
Gelukkig zij die zich in onzekere tijden
niet door angst laten leiden.
Of door achterdochtigheid.
Maar door vertrouwen.
Samen:
Vertrouwen in de dag die komt.
Hij kan goed nieuws brengen.
Vertrouwen in een gemoedelijk woord.
Het laat altijd een vonkje achter.
Vertrouwen in wat voor hen ligt.
Het kan steeds alle kanten uit.
Vertrouwen in het goede dat gedaan werd.
Het kan niet uitgewist.
Vertrouwen in wat onooglijk is.
Het heeft het vermogen om te groeien.
Vertrouwen in wat schoonheid brengt.
Het doet meer dan een mens kan zien.
Vertrouwen in de onbekende.
Het kan een gezondene zijn.
Vertrouwen in de kracht die ons gegeven is.
Wij zullen anderen dragen.
ZEGENING door Marcel Braekers
[1] te bekijken op ecokerk.be, sluit aan op de boodschap van de paus in zijn encycliek Laudato Si uit 2015 waarin hij pleit voor een integrale ecologie.
