Berichtenbord

  • Voor de meest recente zondagsvieringen Klik hier

Agenda vieringen op Filosofenfontein voor de goede week:
Viering Palmzondag om 10.30 uur
Viering Witte Donderdag om 20 uur
Viering Goede Vrijdag om 20 uur
Paaswake (zaterdagavond) om 21 uur
Géén viering op paasdag!

Avondprogramma

Avondprog P1070323 bijgeknipt

Het Avondprogramma van Filosofenfontein heeft een lange traditie. Het gaat ongeveer eenmaal per maand door op dinsdagavond om 20 uur. De onderwerpen zijn breed gekozen rond zinzoeken. De toegang is open voor alle geïnteresseerden. Meestal worden externe sprekers uitgenodigd. Het programma gaat door op Filosofenfontein, Waverse baan 352, 3001 Heverlee

Inschrijving is niet nodig, we vragen een bijdrage van 5 €

Het programma van 2023-2024 vind je hier.
Het archief van het Avondprogramma vind je hier.

Contact: Marcel Braekers  of Jan Degraeuwe 

 

Avondprogramma 2023-2024

 

Dinsdag 10 oktober 2023 om 20 uur in de zaal van Filosofenfontein

Hans Ausloos over “Geweld, God en Bijbel”

Geweld en religie lijken onlosmakelijk met elkaar verweven te zijn. Ook de Bijbel, het ‘heilige boek’ waarop zowel joden als christenen zich baseren, puilt uit van gewelddadige passages. Hoe gevarieerd dit Bijbelse geweld ook is, de rode draad erdoorheen lijkt God te zijn: in het merendeel van de Bijbelse teksten geeft hij er alvast zijn impliciete of expliciete steun aan, als hij er al niet de aanstoker, de opdrachtgever of zelfs het subject van is. Een reflectie op de relatie tussen geweld, God en Bijbel moet dan ook minstens even veelkleurig en genuanceerd zijn als de wijze waarop de Bijbel het al dan niet goddelijke geweld ter sprake brengt. 

Hans Ausloos is professor Bijbelwetenschappen aan de UCLouvain en Directeur de recherches bij het Fonds de la Recherche Scientifique (F.R.S.-FNRS). Hij publiceerde verscheidene boeken en artikels in wetenschappelijke tijdschriften en reeksen, naast talrijke bijdragen over de Bijbel voor een breder publiek, waaronder Geweld – God – Bijbel (Averbode, 2019).

 

Dinsdag 7 november 2023 om 20 uur in de zaal van Filosofenfontein

Dominique Lambert over “Georges Lemaître, priester en astrofysicus

Georges Lemaître (1894-1966) was priester, astronoom en wiskundige. Hij onderbrak zijn studies voor vrijwillige militaire dienst tijdens WOI. Zijn doctoraatsscriptie (1920) handelde over rekenmethoden om functies te benaderen. Na studiereizen in Engeland en de Verenigde Staten, gaf hij in 1927 in Brussel een lezing over het uitdijende heelal. In 1931 publiceerde hij zijn artikel over “l’atome primitif” aansluitend bij de hypothese van de oerknal. Hij kreeg een benoeming tot lid van de Pauselijke Commissie voor Wetenschappen en werd in 1960 voorzitter. In zijn latere periode was hij vooral bezig met wiskundige vraagstukken en in 1958 installeerde hij in het College van Premonstreit in de Naamsestraat de eerste elektronische computer.

Hoe zag Lemaître de verhouding tussen geloof en wetenschap? Voor Lemaître waren geloof en wetenschap twee wegen naar de waarheid. Hoe inspirerend is zijn bijdrage voor iedereen die daarover wil nadenken? Dominique Lambert schreef hierover een boeiend boek Un atome d’univers. La vie et l’oeuvre de Georges Lemaître. Hij zal ons een synthese geven van wat hij in zijn boek heeft uitgewerkt. De conferentie geeft hij in het Nederlands, voor de vraagstelling schakelt hij liefst over op het Frans.

Dominique Lambert is doctor in de natuurkunde en de filosofie, hoogleraar filosofie en wetenschapsgeschiedenis aan de Facultés Universitaires Notre-Dame-de-la-Paix in Namen en lid van de Koninklijke Academie van België.

 

Dinsdag 23 januari 2024 om 20 uur in de zaal van Filosofenfontein

Luc De Saeger over de Galatenbrief van Paulus

In zijn boek Aan Paulus (Carmelitana, 2023) spreekt Bijbelkundige dr. Luc De Saeger de apostel aan over diens brief aan de Galaten. Het gaat er soms heftig aan toe, zowel in de brief van Paulus als in de brief aan Paulus. Want in beide gevallen gaat het over hoe je in het leven staat: durf je te leven zonder illusoire zekerheden? Durf je vrij te zijn, vrij van angsten, vrij van godsbeelden? En durf je, zoals Paulus, je in vrijheid toe te vertrouwen aan Christus?

In deze avondlezing nodigt Luc ons uit om in dialoog te gaan met Paulus en zijn brief op ons leven te leggen en ons leven op zijn brief.

 

Dinsdag 5 maart 2024 om 20 uur in de zaal van Filosofenfontein

Bart Philipsen over Hölderlin

Voor deze poëzieavond vervoegen we de indrukwekkende galerij van filosofen voor wie Friedrich Hölderlin (1770-1843), sinds zijn herontdekking aan het begin van de 20ste eeuw, een inspiratiebron is geweest om cruciale vragen over mens, tijd en wereld aan te snijden: van Heidegger, Jaspers, Benjamin, Adorno, tot Derrida, Lacoue-Labarthe, Nancy en Agamben. "Wozu Dichter in dürftiger Zeit?" - "waar dienen dichters voor in schrale tijden?" Via de zorgvuldige lectuur van enkele gedichten proberen we te ontdekken waarom Hölderlin ook voor ons vandaag in de 21ste eeuw een taal aanreikt om die 'schraalheid' te benoemen en er productief mee om te gaan. We volgen een parcours in zijn rijpe, latere en laatste werk dat vaak als 'tragische mislukking' (waanzin!) werd bestempeld, maar dat ook als een steeds lucidere analyse van die schraalheid en de in haar verborgen toekomst kan gelezen worden.

Tekstmateriaal wordt op tijd ter beschikking gesteld.

Bart Philipsen (° 1961) is gewoon hoogleraar Duitse literatuur en theaterwetenschappen aan de KU Leuven. Hij studeerde Germaanse filologie en filosofie in Leuven en Freiburg i. Br. Zijn onderzoeksinteresses situeren zich vaak op de snijpunten van literatuur, filosofie, theologie en politiek. Hij schrijft ook over theater en heeft een bijzondere fascinatie voor het voortleven van tragedie en treurspel als dramatische vormen in het theater van de 18de eeuw tot op vandaag. In het leven en werk van Friedrich Hölderlin, over wie hij veel heeft geschreven, komen al die interesses samen.

 

Filosofenfontein, Waverse baan 352, 3001 Heverlee.

Inschrijving is niet nodig, we vragen een bijdrage van 5 €

Avondprogramma 2023

 

Dinsdag 10 januari 2023 om 20 uur in de kapel van Filosofenfontein

Stephan van Erp over “Nieuwe kansen voor de kerk, Edward Schillebeeckx over secularisatie en het religieuze leven”

Welke bijdrage kan de theologie leveren aan het onderzoek naar de kerkelijke gebeurtenissen sinds de jaren zestig van de vorige eeuw? Welke accenten kan de theoloog leggen, in vergelijking met de historicus of de socioloog? Om die vragen te beantwoorden, ga ik te rade bij Edward Schillebeeckx OP (1914-2009) die in de jaren zestig een theologische duiding gaf aan wat anderen ‘secularisatie’ noemden. Hij was er optimistisch over, en we kunnen ons nu afvragen of zijn optimisme terecht was.

Zelf dominicaan en deel uitmakend van een religieuze gemeenschap, schreef Schillebeeckx in dezelfde periode ook over de ontwikkelingen in het religieuze leven, of, zoals hij het ergens in een artikel noemde, de ‘kloosterlijke bestaanswijze’, die volgens hem “een concentratie van de kerkelijkheid” is. Hij constateerde dat het kloosterleven in grote crisis verkeerde, maar zag ook nieuwe kansen. Wat is de relevantie van zijn visie toen voor de kerk van vandaag?

Deze lezing zal bestaan uit drie delen. Eerst zal ik wijzen op de valkuilen van het zoeken naar een verklaring van de kerkelijke ontwikkelingen sinds de jaren zestig. Vervolgens laat ik zien hoe Schillebeeckx door zijn kritiek op de secularisatiethese een bijzonder optimistische kijk had op de uitdagingen van zijn tijd. Tot slot concentreer ik me dan op zijn kritiek op de vernieuwingen in het religieuze leven. Waarom zette die kritiek geen zoden aan de dijk? De crisis van het religieuze leven hield na de jaren zestig aan. Is dat geen bewijs voor het gebrek aan overtuigingskracht van de theoloog? Of hebben zijn inzichten toch waarde voor ons?

 

Stephan van Erp is lekendominicaan. Hij is professor fundamentele theologie aan de KU Leuven en coördinator van de onderzoekseenheid Systematische Theologie en Religiewetenschap. 

Zijn onderzoeksveld is filosofische en fundamentele theologie, met name de verhouding van geloof en rede, en de plaats van de theologie aan de universiteit. In zijn onderzoek verkent hij de relatie tussen methodologische vragen en politieke theologie, met name in de ontwikkelingen die aangeduid kunnen worden met de term 'mondiaal katholicisme'. Hij heeft expertise in de theologie van Edward Schillebeeckx, Hans Urs von Balthasar, Karl Rahner en Rowan Williams.

 



Dinsdag 31 januari 2023 om 20 uur in de kapel van Filosofenfontein

Luk Vanlanduyt over “Jongvolwassenen en levensbeschouwing”

 

In het project Bridging the Gap werd geprobeerd om de levensbeschouwing(en) bij jongeren in kaart te brengen, zowel aan de hand van een uitgebreide enquête als gesprekken met jong-volwassenen.

Welke rol speelt zingeving en levensbeschouwing bij hen? En wat is de rol van onderwijs, gezin en grootouders, verenigingen?

De uitgebreide analyse toont enkele merkwaardigheden die we willen toelichten tijdens deze avond.

We kijken naar vragen zoals:

In welke mate staan jongeren open voor levensbeschouwing op zich?

Welke impact hebben ouders / familie op levensbeschouwing?

Hoe zit het met onverschilligheid? En openheid voor andere levensbeschouwingen?

Wat kunnen we hieruit leren voor de toekomst, zowel als gezin, als groot-ouder en als maatschappij?

Wat zeggen de cijfers wel (en wat niet?)?

Brengen jongvolwassenen een nieuwe horizon binnen het levensbeschouwelijk landschap en welke houding kunnen we daar tegenover nemen?

Luk Vanlanduyt (° 1965, Roeselare). Echtgenoot en vader van 3 (bijna volwassen) kinderen.

Na studies filosofie, godsdienstwetenschappen, theologie (KUL) en muziek (Lemmensinstituut), ICT, werkzaam in het onderwijs eerst als leraar godsdienst later als lerarenopleider (Religie Zingeving en Levensbeschouwing, ICT en onderwijs). Was betrokken bij diverse ICT-projecten (Bednet, EduBIT, Klascement, onderzoeker UGent en verantwoordelijke van enkele Europese ICT-projecten). Actief bestuurder binnen ILCoS vzw (Interlevensbeschouwelijke competenties op school) en ondersteuner van beginnende non-profitverenigingen. Was in 2020-2022 onderzoeksmedewerker in het project Bridging the Gap KUL (levensbeschouwing bij jong-volwassenen), naast zijn functie als docent in de lerarenopleiding en de opleiding informatiebeheer.

 

 

Dinsdag 28 februari 2023 om 20 uur in de kapel van Filosofenfontein

Poëzieavond met Dirk De Schutter

Muzikale omlijsting door Remi Peeters (accordeon) en Johan Van Hulle (viool)

 

In Wondewoorden bracht Dirk De Schutter twaalf gedichten van o.a. Emily Dickinson, Rainer Maria Rilke, Federico Garcia Lorca samen. In de inleiding omschrijft hij zijn visie op wat gedichten ten diepste zijn: “Gedichten zijn wondewoorden. Ze worden geboren uit een wonde, niet noodzakelijk een bijzonder letsel of een specifiek trauma, maar de wonde van de menselijke conditie, de niet ongedaan te maken kwetsbaarheid die met het mens-zijn samengaat.” en “Gedichten woelen de taal om: ze graven naar wat onuitgesproken is en zich nauwelijks tot uitspraken leent.”

Vertrekkend van de vraag ‘Wat betekent het om in de 21ste eeuw (in God) te geloven?’ zullen we enkele gedichten lezen. We zoeken inspiratie in de poëzie van G.M. Hopkins, T.S. Eliot, P. Celan en E. Spinoy.

Dirk De Schutter (Aalst, 1954) is literatuurwetenschapper en filosoof.

Recente publicaties: Zo andersom is alles misschien (PoëzieCentrum, 2018); Heidegger (Athenaeum, 2020); Wondewoorden (PoëzieCentrum, 2021).

 

Dinsdag 21 maart 2023 om 20 uur in Filosofenfontein

Stephan Claes over “Geestelijke gezondheid en spiritualiteit”

Heel wat mensen hebben het moeilijk om overeind te blijven in onze samenleving. Ze melden zich aan bij de huisarts, de psycholoog of de psychiater met een resem klachten van psychische en lichamelijke aard. Het gaat over vermoeidheid, spanning, pijn, slapeloosheid, maag-darmklachten, hartkloppingen, verdriet. Bij deze mensen worden allerlei diagnoses gesteld: burn-out, aanpassingsstoornis, chronisch vermoeidheidssyndroom, fibromyalgie, functionele dyspepsie, prikkelbare darmsyndroom. Deze syndromen lijken vaak meer op elkaar dan de verschillende naamgeving doet vermoeden. Samengevat kunnen we stellen dat het gaat over mensen die te lang en te hevig onder druk hebben gestaan, en bij wie het stress-systeem het begeven heeft. Ze zijn met honderdduizenden in Vlaanderen.

Maar waarom hebben zoveel mensen het moeilijk? Het is niet zo makkelijk om daar de vinger op te leggen. Veel mensen leggen de lat voor zichzelf erg hoog. Ze hebben alles om het prima te stellen, maar vinden het allemaal toch net niet goed genoeg. Ze worden in grote vrijheid losgelaten in een oceaan van mogelijkheden, en dreigen te verdrinken. Ze verliezen zich in sociale media, met hun blinkende plaatjes en praatjes van perfecte lichamen, schitterende prestaties en fascinerende hobby’s. Het is meer dan hun brein en hun lichaam kunnen verdragen. De drang naar volmaaktheid leidt tot een gevoel van voortdurend falen, waarvoor geen vergiffenis mogelijk is. 

Spirituele tradities hebben hierover iets te zeggen. Mildheid voor de ander en voor jezelf is een basishouding in veel religieuze stromingen, en kan een antidotum zijn tegen perfectionisme, faalangst en ressentiment. Mild zijn voor jezelf begint vanuit een realistische visie op het eigen ik. Dat betekent met beide voeten op de grond staan, “humilitas”. In het Nederlands vertalen we dat door nederigheid, een zeer beladen term, maar tegelijk een grondhouding binnen de Christelijke spirituele traditie. Mildheid betekent ook het eigen falen en het falen van anderen onder ogen kunnen zien zonder ten onder te gaan, in staat zijn om vergeving te vragen en vergeving te schenken. Vergeving, een woord dat we nagenoeg vergeten zijn, maar dat tegelijk fundamenteel is in elke spirituele traditie. 

Het zou al te kort door de bocht zijn om te stellen dat spiritualiteit de problemen van de hedendaagse mens kan oplossen. Maar het zou anderzijds dwaas zijn om niet te exploreren in welke mate oude antwoorden soelaas kunnen bieden voor de noden van vandaag. 

Stephan Claes is gewoon hoogleraar Psychiatrie, KULeuven, en staflid in de dienst Volwassenen-psychiatrie van het UPC KU Leuven. Hij is hoofd van de Onderzoeksgroep Psychiatrie, en leidt daarbinnen de Mind-Body onderzoeksgroep. Zijn onderzoek spitst zich toe op chronische stress en op de psychiatrische en psychosomatische ziektebeelden die daaruit voortkomen. Hij is lid van het Leuvens Interdisciplinair Centrum Zinbeleving en Geleefde Religie: Mens en Maatschappij; en is actief in de Universitaire Parochie, waar hij ook af en toe de homilie verzorgt

 

Dinsdag 18 april om 20u om 20 uur in Filosofenfontein

Boekvoorstelling in Filosofenfontein - Elementaire Deeltjes 82 - Arendt

  

Elementaire Deeltjes 82 - Arendt

Dirk De Schutter en Remi Peeters

 

Op dinsdag 18 april om 20u nodigen we u uit voor de boekvoorstelling van Elementaire Deeltjes 82. Hierin bieden Dirk De Schutter en Remi Peeters een inleiding in het denken van Hannah Arendt.

We starten om 20u met een interview van de auteurs door Jan Degraeuwe. Na het interview is er ruim tijd voor vragen. Rond 21u30 volgt een receptie en kan u het boek aankopen.

Locatie: Filosofenfontein, Waversebaan, 352, 3001 Heverlee

Inschrijven is gratis via de website van Filosofenfontein 

 

Hannah Arendt (1906-1975) neemt in de geschiedenis van de filosofie een unieke plaats in. Ze heeft de filosofie verrijkt met een nieuwe kijk op zowel het actieve als het contemplatieve leven en met een politieke theorie die draait om pluralisme en het vermogen om opnieuw te beginnen. Haar analyses van het totalitarisme, antisemitisme en het kwaad zijn in hun invloed haast ongeëvenaard. 

Op basis van haar belangrijkste werken en essays biedt dit Elementaire Deeltje een ingang in Arendts veelzijdige en onverminderd actuele denken.

Dirk De Schutter (1954) en Remi Peeters (1948) zijn beiden filosoof en vertaalden samen vele werken van Arendt. Dirk De Schutter is ook auteur van het Elementaire Deeltje Heidegger.

 

Avondprogramma Filosofenfontein 2021-2022

 

Dinsdag 9 november 2021 om 20 uur in de kapel van Filosofenfontein

Jan Dumon over “Synodale kerk”

Sinds zijn aantreden in 2013 pleit paus Franciscus voor een synodale Kerk. Een synodaal proces dat moet uitmonden in een bijeenkomst van de Bisschoppensynode in 2023 is intussen van start gegaan.
De bedoeling van de avond is niet alleen de essentiële informatie over dit wereldwijde proces te bezorgen maar ook en vooral na te denken over de inzet van dit hele proces. Tegenover de sinds eeuwen overheersende klerikale kerkvisie en praktijk gaat het immers om een radicaal andere gestalte van de kerk. Maar toch heeft het niets met nieuwlichterij te maken : deze kerkvisie heeft stevig Bijbelse wortels en trekt ook de herbronning die in het Tweede Vaticaans Concilie werd aangevat verder door. Wij zullen dus ruime aandacht geven aan deze wortels. Dat laat ook toe te begrijpen dat de inzet van deze ‘beweging’ niet louter binnenkerkelijk is maar een andere verhouding impliceert van de kerk tegenover de bredere samenleving. Tegelijk helpt het te verstaan waarom er ook, naast veel enthousiasme, ook zoveel weerstand is ontstaan tegen een synodaal kerkproject.
Onze benadering wil niet alleen de blik richten op de ‘grote Kerk’ en haar institutionele vormgeving maar de betekenis van synodaliteit op het lokale vlak en als ‘lifestyle’ voor christenen belichten. Daarom komt ook de vraag aan de orde : wat heeft synodaliteit met democratie te maken?

Jan Dumon(1942) was, na studies filosofie en theologie aan de KULeuven en de Gregoriana in Rome vanaf 1971 werkzaam in de priesteropleiding en aan de universiteit in Zaïre (nu D.R.Congo) ,in 1967 werd hij pastoor van de Universitaire parochie aan de KULeuven en even later tevens voorzitter van Broederlijk delen. In 1999 werd hij directeur van Missio België. Benoemd in 2005 tot secretaris generaal bij de Pauselijke Missiewerken in het Vaticaan, was hij , tot aan zijn emeritaat in 2015 maar ook erna, vooral geëngageerd in de ambtsopleiding van de lokale kerken wereldwijd, leerde hij tevens van binnenin de klerikale cultuur in de Romeinse Curie kennen en mocht hij de eerste stappen meemaken van paus Franciscus op de lange weg naar een synodale kerk...


Dinsdag 25 januari 2022 om 20 uur via Zoom sessie
Hendrik Van Moorter over “Spiritualiteit van het ouder worden”


Hoe kan de oudere mens zin geven aan zijn leven in onze hedendaagse westerse wereld?
De dominante waarden zijn gericht op de jeugd: kracht, schoonheid, snelheid, autonomie…
Dit draagt bij tot een negatieve kijk op de ouderdom.
Het model van de levensloop wil een andere weg tonen. Vanaf de geboorte tot de dood ontwikkelt de mens zich tot meer liefde. Het ego wordt kleiner en de mens gaat zich meer beleven als een deel van een groter geheel. Het krijgt verschillende namen: God, de kosmos, moeder Natuur…

Hendrik Van Moorter was tot aan zijn pensioen werkzaam als psychiater in een Observatie en Behandelingscentrum voor  kinderen. Hij had een bijzondere interesse in kansarme gezinnen. Sinds zijn pensioen sloot hij zich aan bij een groep van christelijke meditatie en bij de lekendominicanen in Vlaanderen.


Dinsdag 8 februari 2022 om 20 uur via Zoom sessie
Frans Maas over “Sint Jan van het Kruis als mysticus voor vandaag?”


Johannes van het Kruis (+1591) staat samen met Theresia van Avila, behalve voor de hervorming van de Karmel, voor poëzie in de Spaanse bruidsmystiek. Deze mystieke verbeelding verwoordt de relatie met God naar het model van de liefde tussen twee mensen. Binnen de traditie van de bruidsmystiek leggen zij een eigen accent. Zij hebben een grote aandacht voor de lotgevallen van de menselijke psyche in het proces van geestelijke groei. Johannes van het Kruis biedt op een eigen meesterlijke wijze zicht op het klassieke drievoudige ritme in de opgang naar God: hoe het enthousiast begint, hoe er slijtage in komt en zelfbehoud een rol speelt en hoe de volgroeide godsliefde uiteindelijk een integrerend moment wordt in de omgang met de wereld en de mensen. Het onthoudend voorbijgaan aan de schepping wordt dan ingehaald door een godsverhouding die alle aardse werkelijkheid insluit. In het holst van de nacht laat het licht van de morgen zich vermoeden en zien. Of zoals de Amerikaanse studentenpastor Daniel Berrigan ooit schreef: ‘In zijn bestaan gebeurde iets verbazingwekkends: alsof, buiten het seizoen, in de verlaten straat een muur van forsythia´s in bloei openbrak. Aan Johannes van het Kruis werd gegund wat aan nauwelijks een sterveling gegeven wordt: toegang tot het geheim van de liefde en zo inzicht in de structuur van het universum’.

Frans Maas (Turnhout, 1946) doceerde systematische theologie in Tilburg en was vanwege de Stichting Thomas More als bijzonder hoogleraar verbonden aan de Universiteit Utrecht. Tot 2011 was hij werkzaam als hoogleraar Spiritualiteit aan de Radboud Universiteit Nijmegen en als onderzoeker aan het Titus Brandsma Instituut. Hij publiceert over spiritualiteit, theologie en religie in de hedendaagse cultuur


Zaterdag 12 maart en zaterdag 19 maart 2022 van 10u tot 12u in de kapel van Filosofenfontein
Peter Schmidt over “De Bijbel ontdekken”


De Bijbel vormt een eeuwige uitdaging om ontdekt te worden. Tijdens de eerste samenkomst wordt aandacht gevraagd voor de gelijkenissen en verschillen die in de teksten van de evangelies zitten. Het is belangrijk om dat gevoel van op het spoor komen te ondervinden om zo de diepere betekenis van een tekst te ontdekken en de smaak voor onderzoek te krijgen.
Na deze eerste exploratie zullen we naar een specifieke tekst gaan om die uit te diepen en hem zo in zijn spirituele rijkdom tot volle recht te laten komen.

Peter Schmidt studeerde klassieke filologie in Leuven en bijbelwetenschappen in Rome. Hij doctoreerde in de theologie aan de K.U.Leuven, waar hij ook doceerde. Hij was hoofdbibliothecaris, geestelijk directeur en president van het Bisschoppelijk Seminarie in Gent en hij was als kanunnik verbonden aan de Sint-Baafskathedraal. Hij doceert aan diverse kerkelijke instellingen in Vlaanderen en Nederland, was voorzitter van de Vlaamse Sectie van de Europese Vereniging voor Katholieke Theologen en is lid van de Europese Academie voor Wetenschappen en Kunsten te Wenen. Hij is auteur van o.a. Het Lam Gods, In de handen van mensen en Ongehoord. Christen zijn volgens de Bergrede.


Dinsdag 29 maart 2022 om 20 uur in de kapel van Filosofenfontein
Stephan van Erp over “Leven vanuit het mysterie van de werkelijkheid: De luisterende spiritualiteit van Rowan Williams”


De reden om te geloven, om God lief te hebben, is het liefhebben door God zelf. Aldus Rowan Williams, de voormalige Aartsbisschop van Canterbury, en een van de grote spirituele denkers van onze tijd. Volgens hem hoeft het geloof geen bezwering te zijn. Geloven is geen manier om betekenis te geven aan het leven. Het is geen aanvulling van een tekort, maar een verlangen naar de volheid die de bron van het leven is. Zijn visie op spiritualiteit is tegendraads. In zijn functie als politiek leider van de wereldwijde Anglicaanse gemeenschap moest hij moeilijke beslissingen nemen over vrouwen in het kerkelijk ambt en over de kerkelijke zegening van homorelaties. Hij kreeg veel tegenwerking. Daarmee is hij een voorbeeld voor mensen die putten uit de christelijke wijsheidstradities om antwoorden te zoeken op de spirituele uitdagingen van onze tijd.

Stephan van Erp is lekendominicaan. Hij is professor fundamentele theologie aan de KU Leuven. Hij is daar ook houder van de Leerstoel Vrouwen van Bethanië en coördinator van de onderzoekseenheid Systematische Theologie en Religiewetenschap. Hij is eveneens coördinator van de Research Group Fundamental and Political Theology en directeur van het Interfaculty Centre for Catholic Thought. Op dit moment is hij ook Edward Schillebeeckx Hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen en Professorial Fellow aan het Institute for  Religion and Critical Inquiry van de Australian Catholic University, en Director van het KUL/AdMU Research Centre for Catholic Theology and Social Justice in Manila.
Zijn onderzoeksveld is filosofische en fundamentele theologie, met name de verhouding van geloof en rede, en de plaats van de theologie aan de universiteit. In zijn onderzoek verkent hij de relatie tussen methodologische vragen en politieke theologie, met name in de ontwikkelingen die aangeduid kunnen worden met de term 'mondiaal katholicisme'. Hij heeft expertise in de theologie van Edward Schillebeeckx, Hans Urs von Balthasar, Karl Rahner en Rowan Williams.  Op dit moment werkt hij aan een FWO-onderzoeksproject over Edward Schillebeeckx, een Templeton-project over metafysica, contemplatie en het religieuze leven, en aan een internationaal project over katholiciteit.


Dinsdag 5 april 2022 om 20 uur in de kapel van Filosofenfontein
Bernard De Cock over “Ein deutsches Requiem“


Ein deutsches Requiem, opus 45 voor koor, orkest, bariton en sopraan is een centraal werk in het oeuvre van Johannes Brahms. Hij schrijft dat oratorium niet in één trek: er gaan vijftien jaren overheen vooraleer het af is, in 1868. Het heeft een universeel-humanitaire bestemming en zeer weinig gemeen met een klassieke dodenmis. Het werk is dan ook niet liturgisch.
Brahms kiest zelf teksten uit de (Duitse) Bijbel. Ze zijn een troost voor de overlevenden: meditaties over de dood in het algemeen vanuit ‘menselijk’ standpunt. Brahms stelde zelfs voor om ‘deutsches’ te vervangen door ‘menschliches’. In de partituur overheerst het koor op de solisten: het collectieve (de overlevenden) op het individuele (de dode).
Bernard de Cock neemt ons mee in een tekstuele en muzikale analyse van dit boeiende en sterk emotionele muziekwerk.

Bernard de Cock is dominicaan, doctor in de Theologie. Hij was studentenpastor aan de UGent, voorzitter van de Vlaamse Universiteitspastoraal, nationaal aalmoezenier van de Gezinsgroepen en stichtend lid van de werkgroep Homo en Geloof. Hij doceerde aan het Lemmensinstituut te Leuven. Kreeg van Pax Christi de titel ‘Ambassadeur voor de Vrede’. Hij was stichtend lid van de gemeenschap Mirte en bijna veertig jaar lang cantor-voorganger in Dominicus Gent. Binnen de Orde is hij socius van de provinciaal, regens van de studies en prior van het klooster van Brussel.


Dinsdag 26 april 2022 om 20 uur in de kapel van Filosofenfontein
Luk Vanlanduyt over “Jongvolwassenen en levensbeschouwing”


In het project Bridging the Gap werd geprobeerd om de levensbeschouwing(en) bij jongeren in kaart te brengen. Naast een uitgebreide bevraging aan de hand van een enquête waren er ook kwalitatieve gesprekken.
Het onderzoek bevat deelonderzoeken waarin gevraagd wordt hoe jongvolwassenen zichzelf situeren, wat de impact is van de levensbeschouwelijke traditie op het eigen ethisch handelen, visie, ervaringen enz. Daarnaast werd nagegaan welke factoren (thuis, school...) al of niet een verzwakkende of versterkend effect hebben. En wat was de rol van het levensbeschouwelijk onderwijs en verenigingen?
De uitgebreide analyse toont enkele merkwaardigheden die we willen toelichten tijdens deze avond.
We kijken naar vragen zoals: in welke mate staan jongeren open voor levensbeschouwing op zich?
Hoe kijken zij naar het vak levensbeschouwing / godsdienst op school?
Welke impact hebben ouders / familie op levensbeschouwing?
Wat kunnen we hieruit leren voor de toekomst?
Wat zijn levensbeschouwelijke triggers?
Hoe zit het met onverschilligheid? En openheid voor andere levensbeschouwingen?
Wat zeggen de cijfers wel (en wat niet?)?
En wat dient verder onderzocht te worden en welke hypotheses kunnen we formuleren?
En hoe zien we de toekomst...?

Luk Vanlanduyt (° 1965, Roeselare). Echtgenoot en vader van 3 (bijna volwassen) kinderen.
Na studies filosofie, godsdienstwetenschappen, theologie (KUL) en muziek (Lemmensinstituut), werkzaam in het onderwijs eerst als leraar godsdienst later als lerarenopleider (Religie Zingeving en Levensbeschouwing, ICT en onderwijs). Was betrokken bij diverse ICT-projecten (Bednet, EduBIT, Klascement, onderzoeker UGent en verantwoordelijke van enkele Europese ICT-projecten). Actief bestuurder binnen ILCoS vzw (Interlevensbeschouwelijke competenties op school) en ondersteuner van beginnende non-profitverenigingen. Sinds 2020 onderzoeksmedewerker in het project Bridging the Gap KUL (levensbeschouwing bij jong-volwassenen), naast docent in de lerarenopleiding en de opleiding informatiebeheer.


Dinsdag 31 mei 2022 om 20 uur in de kapel van Filosofenfontein
Kris Gelaude “De stille kracht van poëzie” muzikaal opgeluisterd door de violiste Katrijn Minten


De poëzie van Kris Gelaude staat dicht bij het leven. Dat is een bewuste keuze.
Kris wil haar poëzie toegankelijk houden voor iedereen. Ze heeft een spiritueel draagvlak en zoekt vaak naar zingeving. Maar ze doet dat op zo’n manier dat ook de niet gelovige er herkenning kan in vinden.
Kris brengt ons een bloemlezing uit haar werk van de voorbije 20 jaar.

Kris Gelaude is autodidact.
Zij werd in Vlaanderen vooral bekend als schrijfster van columns, van poëtische en van spirituele teksten.
Naast de publicatie van 9 boeken werkte zij mee aan het christelijk opinieblad Tertio, het magazine van het Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg in Leuven, de uitgaven van Muurkranten (Brugge), van Symposion (Brugge) en het Brusselse Catechesehuis. En tot op vandaag aan het Tijdschrift voor spiritualiteit TGL.


Tenzij anders vermeld gaan de avonden door in de kapel van:
Filosofenfontein
Waverse baan 352
3001 Heverlee
Tel. 016 407340
Contactpersoon: Marcel Braekers

Avondprogramma Filosofenfontein 2021-2022

 

Dinsdag 9 november 2021 om 20 uur in de kapel van Filosofenfontein

Jan Dumon over “Synodale kerk”

Sinds zijn aantreden in 2013 pleit paus Franciscus voor een synodale Kerk. Een synodaal proces dat moet uitmonden in een bijeenkomst van de Bisschoppensynode in 2023 is intussen van start gegaan.
De bedoeling van de avond is niet alleen de essentiële informatie over dit wereldwijde proces te bezorgen maar ook en vooral na te denken over de inzet van dit hele proces. Tegenover de sinds eeuwen overheersende klerikale kerkvisie en praktijk gaat het immers om een radicaal andere gestalte van de kerk. Maar toch heeft het niets met nieuwlichterij te maken : deze kerkvisie heeft stevig Bijbelse wortels en trekt ook de herbronning die in het Tweede Vaticaans Concilie werd aangevat verder door. Wij zullen dus ruime aandacht geven aan deze wortels. Dat laat ook toe te begrijpen dat de inzet van deze ‘beweging’ niet louter binnenkerkelijk is maar een andere verhouding impliceert van de kerk tegenover de bredere samenleving. Tegelijk helpt het te verstaan waarom er ook, naast veel enthousiasme, ook zoveel weerstand is ontstaan tegen een synodaal kerkproject.
Onze benadering wil niet alleen de blik richten op de ‘grote Kerk’ en haar institutionele vormgeving maar de betekenis van synodaliteit op het lokale vlak en als ‘lifestyle’ voor christenen belichten. Daarom komt ook de vraag aan de orde : wat heeft synodaliteit met democratie te maken?

Jan Dumon(1942) was, na studies filosofie en theologie aan de KULeuven en de Gregoriana in Rome vanaf 1971 werkzaam in de priesteropleiding en aan de universiteit in Zaïre (nu D.R.Congo) ,in 1967 werd hij pastoor van de Universitaire parochie aan de KULeuven en even later tevens voorzitter van Broederlijk delen. In 1999 werd hij directeur van Missio België. Benoemd in 2005 tot secretaris generaal bij de Pauselijke Missiewerken in het Vaticaan, was hij , tot aan zijn emeritaat in 2015 maar ook erna, vooral geëngageerd in de ambtsopleiding van de lokale kerken wereldwijd, leerde hij tevens van binnenin de klerikale cultuur in de Romeinse Curie kennen en mocht hij de eerste stappen meemaken van paus Franciscus op de lange weg naar een synodale kerk...


Dinsdag 25 januari 2022 om 20 uur via Zoom sessie
Hendrik Van Moorter over “Spiritualiteit van het ouder worden”


Hoe kan de oudere mens zin geven aan zijn leven in onze hedendaagse westerse wereld?
De dominante waarden zijn gericht op de jeugd: kracht, schoonheid, snelheid, autonomie…
Dit draagt bij tot een negatieve kijk op de ouderdom.
Het model van de levensloop wil een andere weg tonen. Vanaf de geboorte tot de dood ontwikkelt de mens zich tot meer liefde. Het ego wordt kleiner en de mens gaat zich meer beleven als een deel van een groter geheel. Het krijgt verschillende namen: God, de kosmos, moeder Natuur…

Hendrik Van Moorter was tot aan zijn pensioen werkzaam als psychiater in een Observatie en Behandelingscentrum voor  kinderen. Hij had een bijzondere interesse in kansarme gezinnen. Sinds zijn pensioen sloot hij zich aan bij een groep van christelijke meditatie en bij de lekendominicanen in Vlaanderen.


Dinsdag 8 februari 2022 om 20 uur via Zoom sessie
Frans Maas over “Sint Jan van het Kruis als mysticus voor vandaag?”


Johannes van het Kruis (+1591) staat samen met Theresia van Avila, behalve voor de hervorming van de Karmel, voor poëzie in de Spaanse bruidsmystiek. Deze mystieke verbeelding verwoordt de relatie met God naar het model van de liefde tussen twee mensen. Binnen de traditie van de bruidsmystiek leggen zij een eigen accent. Zij hebben een grote aandacht voor de lotgevallen van de menselijke psyche in het proces van geestelijke groei. Johannes van het Kruis biedt op een eigen meesterlijke wijze zicht op het klassieke drievoudige ritme in de opgang naar God: hoe het enthousiast begint, hoe er slijtage in komt en zelfbehoud een rol speelt en hoe de volgroeide godsliefde uiteindelijk een integrerend moment wordt in de omgang met de wereld en de mensen. Het onthoudend voorbijgaan aan de schepping wordt dan ingehaald door een godsverhouding die alle aardse werkelijkheid insluit. In het holst van de nacht laat het licht van de morgen zich vermoeden en zien. Of zoals de Amerikaanse studentenpastor Daniel Berrigan ooit schreef: ‘In zijn bestaan gebeurde iets verbazingwekkends: alsof, buiten het seizoen, in de verlaten straat een muur van forsythia´s in bloei openbrak. Aan Johannes van het Kruis werd gegund wat aan nauwelijks een sterveling gegeven wordt: toegang tot het geheim van de liefde en zo inzicht in de structuur van het universum’.

Frans Maas (Turnhout, 1946) doceerde systematische theologie in Tilburg en was vanwege de Stichting Thomas More als bijzonder hoogleraar verbonden aan de Universiteit Utrecht. Tot 2011 was hij werkzaam als hoogleraar Spiritualiteit aan de Radboud Universiteit Nijmegen en als onderzoeker aan het Titus Brandsma Instituut. Hij publiceert over spiritualiteit, theologie en religie in de hedendaagse cultuur


Zaterdag 12 maart en zaterdag 19 maart 2022 van 10u tot 12u in de kapel van Filosofenfontein
Peter Schmidt over “De Bijbel ontdekken”


De Bijbel vormt een eeuwige uitdaging om ontdekt te worden. Tijdens de eerste samenkomst wordt aandacht gevraagd voor de gelijkenissen en verschillen die in de teksten van de evangelies zitten. Het is belangrijk om dat gevoel van op het spoor komen te ondervinden om zo de diepere betekenis van een tekst te ontdekken en de smaak voor onderzoek te krijgen.
Na deze eerste exploratie zullen we naar een specifieke tekst gaan om die uit te diepen en hem zo in zijn spirituele rijkdom tot volle recht te laten komen.

Peter Schmidt studeerde klassieke filologie in Leuven en bijbelwetenschappen in Rome. Hij doctoreerde in de theologie aan de K.U.Leuven, waar hij ook doceerde. Hij was hoofdbibliothecaris, geestelijk directeur en president van het Bisschoppelijk Seminarie in Gent en hij was als kanunnik verbonden aan de Sint-Baafskathedraal. Hij doceert aan diverse kerkelijke instellingen in Vlaanderen en Nederland, was voorzitter van de Vlaamse Sectie van de Europese Vereniging voor Katholieke Theologen en is lid van de Europese Academie voor Wetenschappen en Kunsten te Wenen. Hij is auteur van o.a. Het Lam Gods, In de handen van mensen en Ongehoord. Christen zijn volgens de Bergrede.


Dinsdag 29 maart 2022 om 20 uur in de kapel van Filosofenfontein
Stephan van Erp over “Leven vanuit het mysterie van de werkelijkheid: De luisterende spiritualiteit van Rowan Williams”


De reden om te geloven, om God lief te hebben, is het liefhebben door God zelf. Aldus Rowan Williams, de voormalige Aartsbisschop van Canterbury, en een van de grote spirituele denkers van onze tijd. Volgens hem hoeft het geloof geen bezwering te zijn. Geloven is geen manier om betekenis te geven aan het leven. Het is geen aanvulling van een tekort, maar een verlangen naar de volheid die de bron van het leven is. Zijn visie op spiritualiteit is tegendraads. In zijn functie als politiek leider van de wereldwijde Anglicaanse gemeenschap moest hij moeilijke beslissingen nemen over vrouwen in het kerkelijk ambt en over de kerkelijke zegening van homorelaties. Hij kreeg veel tegenwerking. Daarmee is hij een voorbeeld voor mensen die putten uit de christelijke wijsheidstradities om antwoorden te zoeken op de spirituele uitdagingen van onze tijd.

Stephan van Erp is lekendominicaan. Hij is professor fundamentele theologie aan de KU Leuven. Hij is daar ook houder van de Leerstoel Vrouwen van Bethanië en coördinator van de onderzoekseenheid Systematische Theologie en Religiewetenschap. Hij is eveneens coördinator van de Research Group Fundamental and Political Theology en directeur van het Interfaculty Centre for Catholic Thought. Op dit moment is hij ook Edward Schillebeeckx Hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen en Professorial Fellow aan het Institute for  Religion and Critical Inquiry van de Australian Catholic University, en Director van het KUL/AdMU Research Centre for Catholic Theology and Social Justice in Manila.
Zijn onderzoeksveld is filosofische en fundamentele theologie, met name de verhouding van geloof en rede, en de plaats van de theologie aan de universiteit. In zijn onderzoek verkent hij de relatie tussen methodologische vragen en politieke theologie, met name in de ontwikkelingen die aangeduid kunnen worden met de term 'mondiaal katholicisme'. Hij heeft expertise in de theologie van Edward Schillebeeckx, Hans Urs von Balthasar, Karl Rahner en Rowan Williams.  Op dit moment werkt hij aan een FWO-onderzoeksproject over Edward Schillebeeckx, een Templeton-project over metafysica, contemplatie en het religieuze leven, en aan een internationaal project over katholiciteit.


Dinsdag 5 april 2022 om 20 uur in de kapel van Filosofenfontein
Bernard De Cock over “Ein deutsches Requiem“


Ein deutsches Requiem, opus 45 voor koor, orkest, bariton en sopraan is een centraal werk in het oeuvre van Johannes Brahms. Hij schrijft dat oratorium niet in één trek: er gaan vijftien jaren overheen vooraleer het af is, in 1868. Het heeft een universeel-humanitaire bestemming en zeer weinig gemeen met een klassieke dodenmis. Het werk is dan ook niet liturgisch.
Brahms kiest zelf teksten uit de (Duitse) Bijbel. Ze zijn een troost voor de overlevenden: meditaties over de dood in het algemeen vanuit ‘menselijk’ standpunt. Brahms stelde zelfs voor om ‘deutsches’ te vervangen door ‘menschliches’. In de partituur overheerst het koor op de solisten: het collectieve (de overlevenden) op het individuele (de dode).
Bernard de Cock neemt ons mee in een tekstuele en muzikale analyse van dit boeiende en sterk emotionele muziekwerk.

Bernard de Cock is dominicaan, doctor in de Theologie. Hij was studentenpastor aan de UGent, voorzitter van de Vlaamse Universiteitspastoraal, nationaal aalmoezenier van de Gezinsgroepen en stichtend lid van de werkgroep Homo en Geloof. Hij doceerde aan het Lemmensinstituut te Leuven. Kreeg van Pax Christi de titel ‘Ambassadeur voor de Vrede’. Hij was stichtend lid van de gemeenschap Mirte en bijna veertig jaar lang cantor-voorganger in Dominicus Gent. Binnen de Orde is hij socius van de provinciaal, regens van de studies en prior van het klooster van Brussel.


Dinsdag 26 april 2022 om 20 uur in de kapel van Filosofenfontein
Luk Vanlanduyt over “Jongvolwassenen en levensbeschouwing”


In het project Bridging the Gap werd geprobeerd om de levensbeschouwing(en) bij jongeren in kaart te brengen. Naast een uitgebreide bevraging aan de hand van een enquête waren er ook kwalitatieve gesprekken.
Het onderzoek bevat deelonderzoeken waarin gevraagd wordt hoe jongvolwassenen zichzelf situeren, wat de impact is van de levensbeschouwelijke traditie op het eigen ethisch handelen, visie, ervaringen enz. Daarnaast werd nagegaan welke factoren (thuis, school...) al of niet een verzwakkende of versterkend effect hebben. En wat was de rol van het levensbeschouwelijk onderwijs en verenigingen?
De uitgebreide analyse toont enkele merkwaardigheden die we willen toelichten tijdens deze avond.
We kijken naar vragen zoals: in welke mate staan jongeren open voor levensbeschouwing op zich?
Hoe kijken zij naar het vak levensbeschouwing / godsdienst op school?
Welke impact hebben ouders / familie op levensbeschouwing?
Wat kunnen we hieruit leren voor de toekomst?
Wat zijn levensbeschouwelijke triggers?
Hoe zit het met onverschilligheid? En openheid voor andere levensbeschouwingen?
Wat zeggen de cijfers wel (en wat niet?)?
En wat dient verder onderzocht te worden en welke hypotheses kunnen we formuleren?
En hoe zien we de toekomst...?

Luk Vanlanduyt (° 1965, Roeselare). Echtgenoot en vader van 3 (bijna volwassen) kinderen.
Na studies filosofie, godsdienstwetenschappen, theologie (KUL) en muziek (Lemmensinstituut), werkzaam in het onderwijs eerst als leraar godsdienst later als lerarenopleider (Religie Zingeving en Levensbeschouwing, ICT en onderwijs). Was betrokken bij diverse ICT-projecten (Bednet, EduBIT, Klascement, onderzoeker UGent en verantwoordelijke van enkele Europese ICT-projecten). Actief bestuurder binnen ILCoS vzw (Interlevensbeschouwelijke competenties op school) en ondersteuner van beginnende non-profitverenigingen. Sinds 2020 onderzoeksmedewerker in het project Bridging the Gap KUL (levensbeschouwing bij jong-volwassenen), naast docent in de lerarenopleiding en de opleiding informatiebeheer.


Dinsdag 31 mei 2022 om 20 uur in de kapel van Filosofenfontein
Kris Gelaude “De stille kracht van poëzie” muzikaal opgeluisterd door de violiste Katrijn Minten


De poëzie van Kris Gelaude staat dicht bij het leven. Dat is een bewuste keuze.
Kris wil haar poëzie toegankelijk houden voor iedereen. Ze heeft een spiritueel draagvlak en zoekt vaak naar zingeving. Maar ze doet dat op zo’n manier dat ook de niet gelovige er herkenning kan in vinden.
Kris brengt ons een bloemlezing uit haar werk van de voorbije 20 jaar.

Kris Gelaude is autodidact.
Zij werd in Vlaanderen vooral bekend als schrijfster van columns, van poëtische en van spirituele teksten.
Naast de publicatie van 9 boeken werkte zij mee aan het christelijk opinieblad Tertio, het magazine van het Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg in Leuven, de uitgaven van Muurkranten (Brugge), van Symposion (Brugge) en het Brusselse Catechesehuis. En tot op vandaag aan het Tijdschrift voor spiritualiteit TGL.


Tenzij anders vermeld gaan de avonden door in de kapel van:
Filosofenfontein
Waverse baan 352
3001 Heverlee
Tel. 016 407340
Contactpersoon: Marcel Braekers

Contactinformatie

©2005-2023 Filosofenfontein

✉️   info@filosofenfontein.be

Ondernemingsnummer: 0775.603.387

Bankgegevens:"FIFO Heverlee" 

KBC: BE11 7340 3906 5848

Volg ons op Sociale media

QR Code

Door je camera op deze code te houden krijg je het adres van deze website op je smartphone of tablet. Dan kan je de hele website bekijken.