7e zondag na Pasen: Eenheid.
Johan Fevery
Welkom
Goede morgen. Wij zijn hier samengekomen om God te danken voor wat wij in ons leven gekregen hebben. Laten wij dit doen in de naam van de Vader, de Zoon en zijn bezielende Geest.
Openingszang 104, Gegroet en gezegend - Openingswoord
Openingsgebed,
Genadige God,
het is alleen door uw scheppingskracht in ons,
dat wij leven en ademen, horen en zien,
dat wij de waarheid in acht nemen en het goede doen.
Altijd weer zijn wij aangewezen op Uw goedheid en zorg.
Handel dus met ons volgens Uw genade,
schenk ons meer aandeel aan uw Heilige Geest,
want Hij alleen leert ons wat goed is,
en spoort ons aan om dat ook te doen,
God, Gij die geeft en liefhebt in eeuwigheid.
Amen.
Inleiding.
Het evangelie van Johannes handelt over eenheid: eenheid tussen Jezus’ volgelingen en eenheid tussen God de Vader en de Zoon. Jezus had gezegd dat Hij zou verraden worden en dat Hij nog maar een korte tijd bij hen zou zijn. Dan bad Hij tot zijn hemelse Vader. Meestal wordt dit gebracht als een bede voor eenheid tussen de christenen, een eenheid die al eeuwen met de voeten wordt getreden. Ook nu blijven Christenen elkaar fysisch bestrijden in Oekraïne, verbaal in Amerika, …en dit alles omdat het woord “bemin uw naaste zoals jezelf” vergeten wordt. Het feit dat Johannes dit hier zo beklemtoont in de jaren 90, wijst erop dat er toen ook een probleem was van concurrentie en afgunst en van discussies. Paulus was daar in de vijftiger jaren ook al tegen ten strijde getrokken in zijn eerste brief aan de Korintiërs en hij had gepleit dat wij allen ledematen waren van één lichaam: één lichaam met verschillende delen maar allen horen bij elkaar en hebben elkaar nodig. We zien dat de bekoring om zich beter te voelen dan de andere, altijd een struikelsteen is gebleven. De meeste religies hebben te kampen met verdeelde opinies, gebaseerd op lokale gebruiken en tradities of op legalistische of meer open visies, maar dit mag niet leiden tot fundamentalisme en agressiviteit. Bisschop Bonny hield recent een pleidooi voor eenheid in verscheidenheid, voor een gedifferentieerd antwoord op problemen, zodat de lokale bisschoppen conferenties ook lokale beslissingen kunnen nemen binnen een brede vork van eenheid over waar het wezenlijk om gaat. Marcel wees ons op het symbool dat paus Franciscus voorstelde voor dit heilig jaar: een groep pelgrims op weg naar het Licht, onbekommerd om zichzelf of om een structuur, maar die licht willen brengen waar mensen moeten genezen van hun verwonding, lichtdragers die belangeloos en met mildheid handelen, waardoor ze boven onszelf uitstijgen, en doen zoals God met ons omgaat. De evangelietekst heeft een tweede component: Johannes wil de eenheid tussen God de Vader en de mens Jezus beklemtonen. Dit wordt ook aangeraakt in de lezing uit de Handelingen bij de steniging van Stefanus, waar we lezen: Stefanus was vol van de H. Geest. Hij keek omhoog en zag de stralende aanwezigheid van God, met Jezus naast God, en hij zei: "Kijk! Ik zie de hemel openstaan! Ik zie de Mensenzoon naast God staan!"
Lied nr 569 Die mij getrokken uit de schoot.
Evangelielezing Joh.17: 20-26
“Heilige Vader, niet voor hen alleen bid Ik maar ook voor hen die door hun woord in Mij geloven, opdat zij allen één mogen zijn zoals Gij, Vader in Mij en Ik in U, dat zij ook in Ons mogen zijn opdat de wereld gelove dat Gij Mij gezonden hebt. Ik heb hun de heerlijkheid gegeven die Gij Mij geschonken hebt, opdat zij één zijn zoals Wij één zijn Ik in hen en Gij in Mij, opdat zij volmaakt één zijn en opdat de wereld zal erkennen, dat Gij Mij hebt gezonden en hen hebt liefgehad zoals Gij Mij hebt liefgehad. Vader, Ik wil dat zij die Gij Mij gegeven hebt met Mij mogen zijn waar Ik ben, opdat zij mijn heerlijkheid mogen aanschouwen, die Gij Mij gegeven hebt daar Gij Mij lief hebt gehad vóór de grondvesting van de wereld. Rechtvaardige Vader, al heeft de wereld U niet erkend, Ik heb U erkend, en dezen hier hebben erkend dat Gij Mij gezonden hebt. Uw naam heb Ik hun geopenbaard en Ik zal dit blijven doen, opdat de liefde waarmee Gij Mij hebt liefgehad in hen moge zijn en Ik in hen.”
Homilie:
Zoals we juist gehoord hebben, wil Jezus dat de liefde waarmee de Vader Hem lief heeft, ook in zijn volgelingen blijft, en dat zij daardoor één mogen zijn. In onze Bijbelvertaling spreekt Jezus meestal over zichzelf als de Mensenzoon, maar de oude Hebreeuwse en Aramese verwoording duidt op een uitverkorene om de mensen te vertegenwoordigen. Als Jezus Zich de Mensenzoon noemt, dan identificeert Hij zich met ons, in onze menselijkheid, en is Hij onze vertegenwoordiger naar God toe. God wil dat we in het voetspoor treden van Jezus, om op eenzelfde manier bevrijding voor elkaar te zijn. Dit evangelie verwoordt ook Gods Zelfopenbaring. Deze tekst komt alleen bij Johannes voor. Zoals Rik vertelde is het evangelie van Johannes meer dan 60 jaar na Jezus’ dood geschreven met invloeden van Griekse filosofie en leeraspecten. Johannes zegt dat hij “dit alles geschreven heeft opdat wij zouden geloven dat Jezus de Gezalfde is, de zoon van God, en opdat wij door dat geloof het leven zouden vinden in zijn naam” (Jo 20;31). Jezus zegt hier uitdrukkelijk dat Hij als mens in onze geschiedenis gekomen is, als de Gezondene van de Vader, één met God Zijn Vader. Wat mij getroffen heeft, ook in het evangelie van vorige zondag (Jo 14:1-31) is dat Jezus zegt “ wat jullie mij horen zeggen zijn niet mijn woorden, maar de woorden van de Vader, en de Vader, Die in Mij blijft, die doet de werken.” De mens Jezus, in wie God op een uitzonderlijke manier aanwezig was, fungeert als instrument van de Vader op aarde, en ook wij worden verwacht instrumenten te zijn. Hier noemt Jezus zich Zoon van God, en Johannes expliceert: Die Mij gezien heeft, die heeft de Vader gezien. En ”Het Woord is mens geworden en heeft bij ons gewoond” of zoals wij in het Credo uitspreken volgens het concilie van Nicea van 325: ”Jezus Christus, eniggeboren Zoon van God, vóór alle tijden geboren uit de Vader, één in wezen met de Vader, dóór Wie alles geschapen is”. Jezus was bij de Vader, kwam als mens op aarde en keerde terug naar de Vader: “een cirkelbeweging”. Geldt dit ook voor ons mensen? Zingen wij niet in Psalm 139: ik was nog ongeboren, Gij had mij al gezien” en volgens Eckhart was alles EEN vôôr de schepping, en waren wij ook in die ENE (“mens als beeld en gelijkenis”), en ook nu is God niet buiten ons; wij moeten ons openstellen voor Hem in ons.
Jezus is God-mens leerden wij op school, een groot mysterie, dat de nodige problemen met zich bracht: hoe kon een God zich zo laten behandelen?? Maar Paulus (Filippenzen 2:6-8) zegde reeds “Hij, die de gestalte van God had, deed er afstand van”. Jezus legde alle grootheid af en toont in zijn dienstbaarheid wie God is. Hij toont een andere Weg, Hij is de nieuwe “Adam”, de nieuwe mens, die niet eigenzinnig, hoogmoedig of jaloers maar dienstbaar is. Hij leefde in directe relatie met God zijn Vader. Hij spreekt over een God wiens diepste wezen is zichzelf weggeven, wiens aandacht naar de mens blijft gaan, ook als die afdwaalt, en Jezus toont hoe wij om de gekwetste evenmens niet heen mogen lopen, want God is in hem aanwezig. Jezus’ God is een God, die uitziet of de mens zich naar Hem wil keren, zich wil open stellen voor Hem, een God die mild en genadig is. Wat Jezus als vrije mens voordoet, is de aanvaarding van het verlossende aanbod van God. God sluit een verbond met de mensen, het initiatief komt van Hem uit. Er wordt soms gezegd “God heeft de mensen nodig “ (Dieu a besoin des hommes). God heeft niemand nodig, maar mensen moeten, zoals hun vertegenwoordiger, de mens Jezus, werktuigen zijn om hun evenmensen in hun eigenheid te bevorderen. Het christendom is wezenlijk een relatie met God, om Hem lief te hebben, en om ons open te stellen voor zijn oproep in ons.
Lied 839 Psalm 139 ;
Onze Vader;
Communie;
Lied 765: Stilte nu.
Slotgebed.
Wij danken U,
Heer en God,
dat Gij niet moe wordt
telkens opnieuw tot ons te spreken,
ook als wij niet luisteren,
want telkens opnieuw
biedt U ons het Brood des Levens aan,
Jezus Uw Zoon,
ook als wij niet openstaan voor Hem.
Breng ons in beweging
zodat wij Hem aannemen en navolgen,
want Hij is de weg uit de leegte naar de volheid,
uit de onbevredigdheid naar de innerlijke vrede,
uit de dood naar het leven.
Heer onze God,
die de God van het ware leven is.
Amen
Laten wij dan gaan in de vrede van de Heer.
