250511 Samen met de Geest en Paulus op zendingsreis naar een nieuwe toekomst

4e paaszondag - Samen met de Geest en Paulus op zendingsreis naar een nieuwe toekomst

Sabine van Huffel

KRUISTEKEN + VERWELKOMING aan alle moeders en grootmoeders 

Op deze 4^de zondag na Pasen  zijn we hier weer samen in de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Op deze moederdag willen we vooreerst een warm dankwoord richten tot alle moeders en (over)grootmoeders uit onze gemeenschap  (moeders staan recht en krijgen een warm applaus).

Onze aandacht gaat ook heel speciaal naar alle moeders waar ook ter wereld die beproefd worden door lijden zoals oorlog, geweld, armoede, ziekte, echtscheiding, …  Voor hen vragen we nu een stil gebedsmoment.  (een minuut stilte)

Openingsgebed voor alle moeders (K. Gelaude, Gedachten als vuurvliegjes, p.34)

Zij staat aan het begin
met zorg, met koesterarmen en met tederheid.
Zij waakt en blijft met woord en brood
om dag aan dag nog meer te worden:
eerste en laatste zekerheid van liefde en van troost. Amen 

Lied 510 – Wees hier aanwezig

INLEIDING

Drie weken na Pasen zijn de grote verrijzenisverhalen voorbij. De leerlingen hebben ervaren dat Jezus voortleeft. Dat schept moed. Vanaf vandaag ligt de focus op hun apostolaat en maken we kennis met Paulus’ prediking in de Handelingen der Apostelen.  Wie meer wil weten, volgt best de podcastreeks Resurrexit van de dominicanen, met dagelijks een bezinning uit dit boek tussen Pasen en Pinksteren.

Ook Luc Devisscher maakte ons in het Leerhuis in maart dit jaar meer wegwijs in de Handelingen der Apostelen. Of noem het liever de Handelingen van de Geest want we zien vooral de Geest aan het werk. Hij stuurt Paulus en de apostelen aan in gebed en wijst hen de Weg. Zo gebeurde het ook voor de eerste zendingsreis van Paulus die in totaal 14 jaar duurde! Vanuit Antiochië in Syrië, waar ook de eerste christengemeente ontstond na de steniging van Stefanus, werden twee leden Barnabas en Paulus uitgestuurd. Dit gebeurde op initiatief van de Heilige Geest. Zij kregen vanuit hun gemeenschap de handen opgelegd om het goede nieuws onder de heidenen te prediken. Barnabas en Paulus reisden via Cyprus en Perge naar Antiochië in Pisidië. De eerste lezing verhaalt hun optreden in deze stad. 

EERSTE LEZING Hand. 13, 14 en 43-52 (NBV).

Paulus en Barnabas trokken van Perge verder naar Antiochië in Pisidië. Daar aangekomen gingen ze op sabbat naar de synagoge en namen er plaats. Na afloop van de samenkomst liep een groot deel van de Joden en de vrome proselieten met Paulus en Barnabas mee, die hen toespraken en hen aanspoorden zich over te geven aan de goedgunstigheid van God. De volgende sabbat kwam bijna de hele stad bijeen om naar het woord van de Heer te luisteren. Bij het zien van de mensenmenigte werden de Joodse leiders jaloers en begonnen ze de woorden van Paulus op godslasterlijke wijze verdacht te maken. Maar Paulus en Barnabas zeiden onomwonden: “De boodschap van God moest het eerst onder u worden bekendgemaakt, maar aangezien u die afwijst en uzelf het eeuwige leven niet waardig acht, zullen we ons tot de heidenen wenden. Want de Heer heeft ons het volgende opgedragen: ‘Ik heb je bestemd tot een licht voor alle volken om redding te brengen, tot aan de uiteinden van de aarde’.” Toen de heidenen dit hoorden, verheugden ze zich en spraken ze vol lof over het woord van de Heer, en allen die voor het eeuwige leven bestemd waren aanvaardden het geloof. Het woord van de Heer verspreidde zich over de hele streek. De Joden hitsten echter de vrome vrouwen uit de hogere kringen op, evenals de vooraanstaande burgers van de stad, en wisten hen zover te krijgen dat ze zich tegen Paulus en Barnabas keerden, zodat die uit het gebied werden verdreven. Maar zij schudden het stof van hun voeten omdat ze niets meer met hen te maken wilden hebben en vertrokken naar Ikonium. De achterblijvende leerlingen waren vervuld van vreugde en van de heilige Geest.

LIED 560 – Geen weg is te lang voor wie van het eerste vuur zijn doordrongen.

HOMILIE

Vanaf nu neemt Paulus het voortouw in de Handelingen. Hij krijgt het woord in de synagoge en boekt succes. Maar als de volgende sabbat vrijwel de hele stad toestroomt, worden de Joodse leiders jaloers. Ze hitsen  vrome vrouwen en notabelen op zich te keren tegen Paulus en Barnabas. Beiden verzetten zich niet maar vertrekken. Het is hun manier om creatief om te gaan met geweld. Ze schudden demonstratief het stof van hun voeten af tegen hen. Voortaan richten ze zich tot de heidenen.

Waar zit nu precies de aantrekkingskracht van het christendom? Wellicht doordat het christendom een boodschap heeft voor ieder van ons. Het is een persoonlijke God die van mijn leven iets unieks maakt dat eeuwigheidswaarde heeft. Dit was nieuw voor die tijd en aantrekkelijk! Daar zit de kracht: je blijft leven. (aldus Luc Devisscher)

We zien in de Handelingen dat de apostelen (de eerste leerlingen van Jezus) zich vooral lieten leiden door de Geest. In gebed trachten ze te onderscheiden wat de essentie is, hoe zij op de zuiverste manier een volgeling van Christus konden zijn. Wanneer christenen vanuit verschillende culturele afkomst (Grieks, Romeins, Israël), en geestelijke  achtergronden (bv. Jood of heiden) met elkaar één geloofsgemeenschap moeten vormen, rijzen er conflicten. Uniek voor deze eerste christenen was dat ze conflicten oplosten door contemplatieve dialoog. Eerst werd er gezamenlijk geluisterd naar de feiten en de Schrift. Daarna nemen de apostelen en de oudsten in overleg met heel de gemeente een beslissing. Zij vertrouwen erop dat dit een beslissing in de Geest is. Deze Geest heeft dus een buitengewone betekenis voor het leven van de gemeente.  Wie ziet hier een parallel met onze tijd? Ik geef 3 voorbeelden:

1. Het synodaal proces en de manier waarop de kerkleiders samen met de leken tot consensus kwamen in de jongste synode is een duidelijk voorbeeld. 
2. Ook de manier waarop de kardinalen hun paus kiezen, volgt deze weg. Via gebed, onderling overleg en actief luisteren naar elkaar, zetten zij de Geest aan het werk en convergeren via verschillende stemrondes naar consensus.
3. Deze 2 voorbeelden zijn doordrongen van de Ignatiaanse spiritualiteit, de leer van de stichter van de Jezuïeten. Ignatius van Loyola wijst deze weg van contemplatieve dialoog aan als de weg van onderscheiding, zowel voor individuele keuzes als gemeenschappelijke. De nadruk ligt hierbij op de Geest in ons te voelen werken in stilte en gebed. Zo heb ikzelf meermaals deze zogenaamde Geestelijke Oefeningen meegemaakt om in volledige stilte te ervaren hoe liefdevol nabij God is en hoe de Geest mij hielp mijn roeping te onderscheiden in verschillende levensfasen. Een keuze die me steeds leidde tot dieper innerlijk geluk, Christus achterna. 

Werkt de Geest ook in jou? Is ze ook werkzaam in onze gemeenschap? Hoe zien we dit? 

Het valt op hoe gelijklopend het verhaal van Paulus is met dat van Jezus. Lucas trekt Paulus op één lijn met Jezus in de Handelingen. Net als Jezus gaat Paulus in de lezing niet in verzet tegen de Joden maar keert hen de rug toe en predikt voortaan tot de heidenen. Beiden wijzen geweld radicaal af en doorbreken de cyclus “oog om oog, tand om tand”. Door bewust te kiezen voor actieve geweldloosheid, vaak verrassend creatief, doorprikt Jezus de ultieme angel van het kwaad. Hij bekocht het met zijn leven. Zo brengt hij een totaal nieuwe visie op vrede die de eerste christenen willen navolgen. Ook zij hebben zich stelselmatig geweldloos opgesteld ondanks vervolging en geweld tegen hen (zie bv. Stefanus). Durven ook wij, persoonlijk of in gemeenschap, Jezus en Paulus hierin volgen? Hier volgen enkele concrete voorbeelden:

• Zo is de oorlog in Oekraïne maar ook elders een vorm van extreem geweld. Angst, vijandbeelden, verontwaardiging, sancties en de roep om vergelding dreigen de bovenhand te halen op onze basiswaarden van vrede, solidariteit en geweldloosheid. Paus Franciscus stelde zich radicaal pacifistisch op. Hoe reageren wij?
• In ons actualiteitscafé in december 2022 getuigde Rita Daneels als volgt: “Agressie van een derde maakt mensen angstig. Daarom reageren zij bijna altijd ofwel met een vorm van geweld (‘fight’), ofwel door te vluchten (‘flight’). Geweldloze weerbaarheid is een bewuste keuze voor een derde weg, met erkenning, gelijkwaardigheid, empathie en assertiviteit als grondwaarden. Het betekent geenszins dat je je zwak opstelt. De andere wang aanbieden wanneer je geslagen wordt: het is je kracht tonen. Dit vergt zeker moed, maar het stemt de agressor tot nadenken en opent de weg naar herstel.” Hiervan getuigt Tim Brys, auteur van het boek ``Hoe maak ik een stadsklooster?” (Otheo, maart 2025), in zijn boek wanneer hij tussenkomt in een ruzie op een bus, geslagen wordt maar toch kalm de agressor vraagt de bus te verlaten.
• Een ander sprekend voorbeeld is Ton Jongstra, priester en leraar godsdienst in het Imelda-instituut in Sint-Jans-Molenbeek. Meer dan 80% van de leerlingen zijn moslim wat specifieke problemen met zich meebrengt. Ton richtte ``Dialogue4All” op, die jonge mensen wil brengen tot ‘Inspirerend burgerschap’. Zij kunnen een positief verschil maken op de plaats waar ze zijn en op die manier bijdragen aan een vreedzame samenleving. Ton doet dit via klasbezinningen, een vredesproject en reizen. Zo gaat hij met die jongeren uit Molenbeek jaarlijks op reis (vroeger naar Israël, nu Marokko) en ervaart hoe zij door dialoog veranderen, tot inzicht komen dat niet geweld maar geweldloosheid en dialoog de weg naar vrede is. Hiervan getuigde hij onlangs op een studiedag in Leuven rond Vrede en Geweldloosheid (16 april 2025).

En tenslotte, hoe gaan wij als gemeenschap op zendingsreis, nu we verhuizen naar het dominicanenklooster in Leuven? Deel het met ons in de agora na deze viering! We volgen de methode van de contemplatieve dialoog en zetten de Geest aan het werk!

LIED 581 – Zoals ik zelf gezonden ben

OFFERANDEMUZIEK

LIED 149 – Oergebaar

Dankgebed 166 – Adem van Mensen en bron die wil stromen door ons

COMMUNIEMUZIEK

COMMUNIELIED 568 – Wij zoeken U als wij samenkomen

SLOTBESCHOUWINGEN 

Durven wij, zowel persoonlijk als in gemeenschap, de eerste christenen volgen? In Tertio nr.7, maart 2025, p.56, getuigt Tim Brys, auteur van het boek ``Hoe maak ik een stadsklooster?” (Otheo, maart 2025), hierover als volgt: “In de Handelingen ontdekte ik het geestverruimende verslag van een gepassioneerd missionair en miraculeus avontuur. Ik begon op slag vluchtelingen te helpen, daklozen thuis te ontvangen en anderen over Jezus te vertellen. Op reis in de Argentijnse Andes begon ik te experimenteren met geestelijke disciplines: gebed, stilte, biecht, aanbidding.” Tim trok 5 jaar met zijn gezin naar Libanon om er te werken aan vredesprojecten en met Syrische vluchtelingen. Samen met 4 andere christelijke gezinnen is hij nu geroepen om een modern stadsklooster voor gewone mensen te stichten in een hectische grootstad zoals Brussel. Wat hij op zijn 38 jaar reeds allemaal realiseerde, is straf en dwingt mij tot nederigheid. Ze bestaan nog, jonge christenen die Paulus achterna missioneringswerk willen doen! Dit boek geeft nieuwe hoop dat de Geest de jeugd blijft inspireren op nieuwe kerk-wegen.

We verhuizen binnenkort van Heverlee naar het dominicanenklooster in Leuven. We reizen niet zo ver als Paulus maar wel langer dan 14 jaar. Welke Paulus schuilt in jou?

Hoe willen we daar onze gemeenschap vorm geven, conform onze visietekst?

Eerdere pogingen hiertoe waren onder meer het opzetten van een virtuele gemeenschap, ’ritmeren van het leven’genaamd, en onze open kerkmomenten (huis-, tuin- en wandelvieringen). Alle ideeën en dromen, straffe en minder straffe, zijn welkom. Laat de Geest maar waaien en deel ze in de agora na de viering! 

SLOTGEBED (Sytze de Vries)
Die mensen bijeenbrengt,
volk bij volk,
jood en heiden,
verwijder uit ons midden
wat ons scheidt:
de eigen toegesloten zekerheden,
het hooghartige gelijk,
de gemaskerde angst,
de neerbuigende gedachten.Verrijk ons met elkaar
zodat wij samen leven 
en toets ons 
aan Hem, de rechtvaardige Zoon.

ZEGENING door Marcel Braekers

Sabine Van Huffel