4e zondag (2025) Lichtmis : Die ook mijn waarheid is geworden
Herman Wouters
Lied 001 Wie anders zou de hemel dragen
De heilige geest had aan de oude Simeon geopenbaard dat hij niet zou sterven voor hij de Messias van de Heer zou hebben gezien. Gedreven door de Geest ging hij naar de tempel en toen Jozef en Maria hun kind Jezus daar binnenbrachten, nam hij het in zijn armen en loofde God. Daarop deed hij de voorspelling dat hun kind de redding van alle volken zou zijn.
Wat te denken over voorspellingen? Enkele weken geleden kwam ik op zondagmorgen niet - zoals gebruikelijk - naar de viering van Filosofenfontein maar ging ik naar de spirituele beurs die jaarlijks in de Brabanthal gehouden wordt. Ik was net daarvoor enorm geschrokken: een goede vriend had een voorspeller geraadpleegd om te weten of het project waar hij mee bezig was, zou slagen. Op die beurs wou ik proberen om met een open geest te luisteren naar andere spirituele ervaringen. In de voormiddag volgde ik een lezing van een jonge vrouw die zei dat ze in haar hoofd boodschappen ontving en dus aan mensen uit haar publiek voorspellingen kon doen over wat met hen te gebeuren stond. Kriskras pikte ze er iemand uit, sloot even de ogen en vertelde dan welk bericht ze voor die persoon had ontvangen. Op een gegeven moment sprak ze ongelukkigerwijs ook mij aan: “ U daar, meneer achteraan, heeft u niet recent iemand uit uw kenniskring verloren?” Ik moest haar ontgoochelen. Mijn moeder is begin 2018 gestorven maar dat was toch al jaren geleden. De dame herpakte zich, draaide haar hoofd naar de andere kant van de zaal en zei dat die boodschap dan voor iemand anders bedoeld was. Ze pikte er opnieuw een wat ouder ogende man uit, die – zij het met enige aarzeling – bevestigde dat er inderdaad een persoon uit zijn kring nog niet zo lang geleden overleden was. Bij oudere mensen heb je natuurlijk meer kans dat er iemand uit hun omgeving sterft. Met andere woorden: mijn passage in de Brabanthal heeft mijn scepsis voor voorspellers nog vergroot.
Terug naar het evangelie van Lucas, waaruit we die korte passage hoorden. De tekst werd geschreven tussen de jaren 80 en 100 na Christus. In de christengemeenschappen van die tijd werd Jezus al erkend als Messias. De profetieën van Simeon en van Anna waren m.a.w. al feitelijk uitgekomen vooraleer Lucas ze neerschreef. Achteraf voorspellen, is niet zo moeilijk – denk ik dan.
Maar er is - volgens mij - nog een andere, een meer actieve manier om met evangelische voorspellingen om te gaan. Daar wil ik het in deze viering over hebben.
Lied 216 Heer Jezus mens van vlees en bloed
Openingsgebed
Lezing Lukas 2, 22 – 40
Homilie
Wat er zich vandaag in Israël en ook in andere gebieden in onze wereld afspeelt, vertoont gelijkenissen met wat er in de tijd van Jezus en van de eerste christenen gebeurde. Ook toen was Palestina bezet gebied en waren er onlusten. De Romeinen moesten voortdurend op hun hoede zijn voor Joodse opstandelingen en het oproer dat ze veroorzaakten. In de periode van de geboorte van Jezus werd Sepphoris - een stad op vijf kilometer van Nazareth - door de Romeinen platgebrand als wraakactie na zo’n Joodse opstand. Alle inwoners werden als slaven verkocht. Volgens sommigen is het aannemelijk dat Jezus gedurende zijn jonge leven, als zoon van een timmerman, mee heeft geholpen aan de heropbouw van Sepphoris: een heropbouw die 19 jaar duurde. Enkele jaren voor Lucas zijn evangelie schreef – in het jaar 70 - werd Jeruzalem met de grond gelijk gemaakt, opnieuw om een vier jaar durende opstand van de Joden de kop in te drukken. Het doet aan Gaza denken.
Merkwaardig vind ik dat in die rampzalige periode bij een kleine groep mensen het christendom ontstond. Een godsdienst die als grondgedachte heeft dat er een liefdevolle God bestaat en dat daaruit voortvloeit dat we liefdevol moeten omgaan met mekaar. Een vorm van tegenbeweging, tegen de heersende cultuur. Via Simeon en Anna voorspelt de evangelist dat het kind Jezus de redding, het licht en de bevrijding zal zijn voor alle volken.
Zelf komen wij stilaan op de leeftijd van Simeon en Anna. Herkennen ook wij - 2000 jaar later – het kind Jezus en zijn boodschap inderdaad als de redding voor alle volken, als een licht dat geopenbaard moet worden aan gelovigen en ongelovigen?
Het is van belang - lijkt me - dat wij als kleine gemeenschap, net zoals de eerste christenen, het vuur van de liefde brandend houden tussen ons en in de kringen waarin we ons bewegen. Dit wil zeggen dat we ons geborgen weten in de liefde van de God van Jezus en dat we zijn boodschap concretiseren in onze liefde voor elke medemens.
Bij het voorbereiden van deze viering kwamen me enkele dingen voor de geest die me aanmoedigen in deze houding.
Af en toe heb ik een gesprek met relatietherapeut Alfons van Steenwegen. We zitten samen in een soort dialooggroep, die maandelijks samenkomt. Onlangs vertrouwde hij me toe dat hij onder invloed van het christendom de laatste jaren enigszins van idee veranderd is. In zijn boeken (o.a. Liefde is een werkwoord) haalde hij altijd aan dat het, voor een gezonde partnerrelatie, belangrijk is dat er een evenwicht is tussen de energie die je in de relatie steekt en datgene wat je eruit haalt, een beetje te vergelijken met een weegschaal die in balans moet zijn. Hij zei me dat hij nú denkt dat je er beter vanuit gaat dat je er méér liefde moet insteken dan je eruit haalt. De balans moet wat overhellen naar jouw kant: een merkwaardig christelijke gedachte.
Sœur Meena uit India, zuster van De Jacht, ken ik van de periode dat ik elk jaar twee weken ging werken als vrijwilliger bij Artsen zonder Vakantie in Burundi. Zij was de verantwoordelijke van een school en een centrum voor verstandelijk gehandicapte jongeren in Bujumbura. Ze vertelde me dat ze als kind opgevoed werd in het hindoeïsme, maar toen ze opgroeide liet ze de wirwar van goden uit het hindoeïsme achter zich en koos ze voor de God van de christenen, de God van de liefde. Haar vader, weduwnaar en eigenaar van een luciferfabriek, was hierover zeer ontgoocheld en geraakte in een zware depressie. Hij stierf niet zoveel later… er werd gezegd door het verdriet om zijn dochter die van godsdienst veranderde. Ondanks dat bleef Meena bij haar besluit. Ze bleef kiezen voor een godsdienst van liefde en ze trad in bij de zusters van De Jacht.
Laten we niet moedeloos worden bij wat zich nu in de wereld afspeelt, ook al leven we vandaag in verwoestende tijden met oorlogen en met regeringsleiders die lijken op Romeinse keizers. Begin 2025 zag ik een korte kerstvideo, waarin Palestijnse christenen uit Bethlehem getuigden dat ze als gemeenschap verder wilde gaan in hun pogingen om evangelisch liefdevol te leven, ondanks de oorlog. Ze vonden het belangrijk om door te gaan met het aanmoedigen van elkaar in deze houding en zo te blijven hopen op vrede in hun regio. Door in ons hart en in onze kleine gemeenschap de geest van Jezus levend, en de liefde brandend te houden kunnen we ons aansluiten bij deze Palestijnse christenen. Op die manier brengen we licht op de plekken waar we leven en kunnen we er mee voor zorgen dat de profetieën van Simeon en Anna van 2000 jaar geleden ook nu nog “bewaarheid worden”.
Lied 214 Op een God die door de eeuwen
Tafelgebed Lied 150 “Die mijn waarheid is geworden”
Na de communie Lied 269 “Een engel in de nacht”
Met mijn kritische gedachten over de profetieën van Simeon en Anna doe ik Lucas ook een beetje onrecht aan. Marcel gaf in een eerdere commentaar op mijn tekst de opmerking dat er toch wel zoiets bestaat als intuïtie, een aanvoelen van waaruit men een gedachte krijgt over wat er verder waarschijnlijk zal gebeuren. En misschien had de oude Simeon wel dat soort intuïtie bij het zien van het kind en mag ik hem helemaal niet vergelijken met de psychologe uit mijn inleiding.
Om ook zelf ‘in vrede te kunnen heengaan’ uit deze viering : dit slotgebed
Beste Lucas,
Met uw evangelie, wilde u een nauwkeurig verslag schrijven over wat er rond de persoon van Jezus van bij de aanvang gebeurde met de bedoeling om de lezer te overtuigen van de betrouwbaarheid van het onderricht (de boodschap) van Jezus. Vergeef me dat ik zo erg bleef stilstaan bij de activiteit van het voorspellen want u moet me zeker niet meer overtuigen van de betrouwbaarheid van de boodschap van Jezus. Ook Hij ‘is mijn waarheid geworden’.
Ik wil vragen aan uw Heer Jezus, dat uw getuigenis ons mag sterken en aanmoedigen in onze inspanning om evangelisch liefdevol om te gaan met elkaar en met de wereld. Dat Jezus ons mag helpen om te blijven geloven dat ook wij gedragen worden door een Vader elk moment van ons leven. Dat God ons mag ondersteunen om in de moeilijkheden, die we meemaken te blijven geloven in de kracht van de Liefde. Heer Jezus, geef ons de genade om op die manier licht te zijn in onze omgeving en dat we zo blijven meewerken aan wat aan uw ouders in de tempel voorspeld werd: de redding van alle mensen. Zend ons daartoe uw ‘engel in de nacht’ en ‘woon in ons in deze tijd’. We vragen daartoe uw zegen!
