3e zondag (2025) Woorden die vervullen
Marcel Braekers
Openingszang 102 Onze hulp is in de naam van de Heer - Opening van de dienst
Gebed
Onderricht ons, God, in uw woorden,
Dat zij ons op de weg van het leven brengen.
Laat uw Woord in ons branden
Als een onblusbaar vuur.
Dat uw Woord een lokroep mag zijn
Voor ons weerwoord
Dat ons leven vervult.
Vragen wij daarom Gods zegen voor elkaar: nr. 125 Gedenk ons hier bijeen
Inleiding tot de lezingen
Toen ik als elfjarige jongen de wijkschool verliet, kwam ik in de grote school bij een onderwijzer die het in mij had gezien. Hij ontdekte mijn voordrachttalent en dus moest ik dikwijls voor de klas een van zijn geliefde gedichten voordragen. Mijn grootste specialiteit was ‘avondliedeken van Alice Nahon’. Blijkbaar kon ik zoveel drama oproepen dat de meester aan het einde met de tranen in zijn ogen zat. Dat was voor mij een schot in de roos. Ook ‘het kruisje’ van Guido Gezelle moest ik voordragen maar het riep niet dezelfde emoties op ook al sloeg ik stevig tegen mijn hoofd bij ‘wie mij de schedel aan scherven sloeg’.
Ach, ik vertel wat banale kinderherinneringen omdat ik naar een opening voor de Bijbelse teksten van deze zondag zocht. Want die teksten gaan over het lezen en horen van een tekst, en wel zodanig dat er iets sterk met je gebeurt. Het volk begint te wenen bij het voorlezen van de Thora en Jezus herkent zichzelf en zijn roeping bij het lezen uit de profeet jesaja.
De eerste lezing is genomen uit de profetieën van Nehemia. De ballingschap is voorbij en voor het eerst viert men weer liturgie. De priester Ezra leest voor en allen antwoorden bevestigend. Het gebeuren is zo sterk dat het volk in tranen uitbarst. Wat kunnen woorden niet teweegbrengen? Bij die gedachte wil ik in deze viering langer stilstaan.
Neh. 8,2-4a.5-6.8-10
Lied 517 als regen
Lucas. 4, 14 – 21
Homilie
Hij was ongeveer 30 jaar toen Hij zich als getuige van God en genezer van mensen manifesteerde. Jezus heeft blijkbaar eerst een hele tijd rondgezworven. Hij bracht een tijd in de woestijn door, Hij luisterde naar de preken van Johannes de Doper en liet zich door hem dopen. Heeft Hij daarnaast ook andere leermeesters gehad zoals rabbi Hillel die eenzelfde liefdevolle visie had? Of maakte Hij kennis met de Esseense sekte? Spijtig dat daarover niets is bekend. Maar we hoorden net hoe Hij na veel omzwervingen terug thuis komt en, zoals iedereen deed, op sabbat naar de synagoge gaat. Was het toeval dat Hem de boekrol met de profetieën van Jesaja werd aangereikt? De tekst is zo krachtig en het gebeuren zo intens dat Jezus zichzelf herkent in de messiaanse figuur die de profeet beschrijft.
Twee keer hoorden we hoe woorden iets daadwerkelijk teweegbrengen. Het volk begint te wenen, Jezus herkent zichzelf en zijn roeping in de tekst van Jesaja. Wij leven in een tijd van woordinflatie. Een grote mond opzetten, bij alles en nog wat je mening zeggen, niet luisteren maar ideeën ventileren: ziedaar de formule van succes. Maar herinnert u zich een tekst, een gedicht of een woord tot je gezegd dat je ten diepste raakte?
U weet wellicht dat ik een grote fan ben van Meister Eckhart. Eckhart die zegt dat we moeten durven al onze voorstellingen en ideeën over God, over elkaar, ons weten hoe wijzelf maar vooral de anderen moeten leven, dat wij dat alles moeten loslaten om open en in stilte je te laten raken door wat het leven je wil leren. Dat is gemakkelijk gezegd, maar wie durft het risico aan om zo naakt en ongewapend daar staan. De idee bleef aan mij plakken ook al maakte het mij onzeker. En toen las ik die prachtige, troostende tekst van hem als hij zegt.
Indien de mens het aandurft zichzelf zo los te laten dan verliest hij zozeer de weg dat hij uit eigen kracht niet kan terugkeren. Maar God plaatst zich onder de ziel en vangt haar in zijn oneindige Andersheid op en brengt haar weer thuis. De ziel durfde het aan om zozeer alles prijs te geven dat ze op eigen kracht niet meer bij zichzelf kon komen, maar God, de Oergrond van het leven, heeft haar opgevangen en thuis gebracht.
Letterlijk staat er:
Wanneer de ziel in het onvermengde licht komt, stort zij in haar niet-zijn zo ver weg van het geschapen iets-zijn in dat niet-zijn, dat zij op eigen kracht niet kan terugkeren in haar geschapen iets-zijn. En God vangt met zijn ongeschapenheid haar niet-zijn op en omvat de ziel in Zijn iets-zijn. De ziel heeft het gewaagd tot niets te worden en kan ook niet uit zichzelf weer tot zichzelf komen, zo ver is zij van zichzelf weggeraakt voordat God haar heeft opgevangen.
De tekst is hobbelig en je moet hem enkele keren herlezen om te beseffen wat er staat, maar hij drukt zo’n diep vertrouwen en troost uit dat ik er elke keer door wordt ontroerd. In één woord word je aangespoord om de sprong te wagen, om al wat je meent te weten, je kijk op mensen en het leven los te laten en je toe te vertrouwen aan een intens woordeloos gebeuren. God vangt je op en brengt je op Zijn manier terug bij jezelf, anders dan je ooit jezelf was.
Zou het kunnen dat Jezus iets gelijkaardig meemaakte toen Hij de tekst van Jesaja las. ‘Dat ben ik’: voortaan wordt ik geroepen om te doen waar Jesaja van droomde: blinden laten zien, kreupelen overeind helpen, troost bieden aan wie ongelukkig is. Het woord van de profeet werd de basis van zijn identiteit.
Heb jij ooit zo’n woord gehoord? En wat bracht het teweeg?
Nr. 145 geloofsbelijdenis 1
Groot dankgebed in ‘Het rijk alleen’ p.225 + refrein 134 laudate omnes gentes
Na de communie 544 de Heer is mij tot hulp
