Homilie: ‘De bruiloft te Kana’ - (Joh. 2, 1-12)

door Mark Cornelis

verschenen in de e-Bubbels van 14/02/2025

In het verhaal over ‘de bruiloft te Kana’ wordt Jezus’ optreden op dat feest Zijn eerste teken genoemd. Wat is het teken? En waarvan is dat het teken? Dat zou ik nu in het kort willen duidelijk maken.

Ja, wat gebeurt er daar? Het feest dreigt faliekant verkeerd uit te lopen bij gebrek aan wijn. De bruidegom, die verantwoordelijk is voor de goede gang van zaken, heeft gefaald. Dan komt Jezus op het toneel. Hij zorgt ervoor dat het feest kan verdergezet worden. Hij neemt als het ware de rol van de bruidegom over en manifesteert zich zoals de eigenlijke bruidegom. Zo wordt Hij elders in de evangelies ook genoemd: de bruidegom.

Het is de moeite waard om te zien hoe dat gebeurt. Hij zorgt voor de wijn. Maar hoe doet Hij dat? In het navertellen van het gebeuren concentreert men zich nogal gemakkelijk op de verandering van water in wijn. Dat is inderdaad ook indrukwekkend. Maar het evangelie vertelt het anders. Het vermeldt de verandering van water in wijn in een 'nevenzinnetje' als ware het onbelangrijk. Het zegt enkel: ‘het water dat in wijn veranderd was’.

De klemtoon van het evangelie ligt elders. Het hecht nogal veel belang aan het water. Zo wordt dat water niet rechtstreeks uit de put gehaald en dan veranderd. Neen! Het wordt eerst gegoten in de zes stenen kruiken, die daar stonden voor ‘het reinigingsgebruik van de Joden’. Waarom die omweg? Wel, omdat het niet gaat om de tegenstelling tussen water en wijn, maar om de tegenstelling tussen het reinigingswater van de Joden en de wijn die Jezus brengt.
Dat Jezus het reinigingswater van de Joden verandert in wijn: dat is het teken.
En waarvan is dat het teken? Dat is het teken dat Hij de Joodse religie, waarvan die kruiken een teken zijn, komt vervangen door een nieuwe religie, waarvan de wijn het teken is.
Zo maakt Hij het feest mogelijk op een nieuwe wijze en manifesteert Hij zichzelf als de bruidegom.

Als men de tekst zo leest, wordt duidelijk waarom Jezus hier spreekt van Zijn uur. Hij zegt aan Maria dat Zijn uur nog niet gekomen is. Als Hij het teken zal stellen zoals Hij het doet, dan is het om de glorie van God te manifesteren en zich kenbaar te maken als de bruidegom.
Het is belangrijk hier op te merken dat Johannes in zijn evangelie nooit spreekt over ‘mirakelen’ van Jezus zoals de drie andere evangelisten wel doen. Johannes spreekt over ‘tekenen’. En hij besluit zijn verhaal: ‘Zo maakte Jezus te Kana in Galilea een begin met de tekenen en openbaarde Zijn heerlijkheid. En Zijn leerlingen geloofden in Hem’.
Geloven betekent dan niet aanvaarden dat Hij water in wijn kan veranderen, maar dat Hij de bruidegom is die het feest op een nieuwe wijze mogelijk maakt en dat Hij de verwachte Messias is die een nieuwe wereld inluidt.

Die lectuur kan ongewoon overkomen, maar wordt bekrachtigd door het verhaal dat op het verhaal over de bruiloft te Kana volgt. Daar vertelt Johannes (Joh. 2, 13-25) - wat in de andere evangelies veel later gesitueerd wordt - het optreden van Jezus die de kooplui en de geldwisselaars uit de tempel drijft. Op de vraag van de Joden: ‘Wat voor teken kunt Gij ons laten zien dat Gij dit moogt doen?’ antwoordde Jezus: ‘Breekt deze tempel af en in drie dagen zal Ik hem doen herrijzen’. Jezus sprak echter over de tempel van Zijn lichaam.

Zo plaatst Johannes aan het begin van Jezus’ openbaar leven twee complementaire verhalen: (positief) de openbaring dat Hij de nieuwe bruidegom en verwachte Messias is EN (negatief) de vernieling van wat Hij komt vervangen: de oude godsdienst door de nieuwe.

In zijn verder evangelie zal Johannes trouwens dat thema ontvouwen en in ‘tekenen’ van Jezus aantonen dat Jezus de nieuwe bruidegom en de verwachte Messias is. Hij brengt immers een nieuwe relatie tot God die onze Vader wordt, een nieuwe relatie met de mensen die Zijn plaatsbekleders worden, een nieuw leven als kinderen van God, de nieuwe mens.

Besluit: Van Jezus krijgen we het levende water dat smaakt als goede belegen wijn.