22 april 2022: 2e zondag van de paastijd (2022)
De veerkracht van de twijfel (Jo 20, 19-31)
Sabine Van Huffel
OPENINGSLIED 370: Een weg durven gaan
INLEIDING
Op deze 2de paaszondag horen we het welgekende verhaal van de ongelovige Thomas. Maar was Thomas wel zo ongelovig als de titel van het evangelieverhaal doet uitschijnen? Nee toch, hij twijfelde omdat de werkelijkheid om hem heen zo veranderd was. Een heel herkenbaar figuur trouwens in deze tijd waarin wij ook de werkelijkheid om ons heen zo sterk zien veranderen. Wie van ons voelt de grond niet onder zijn voeten schuiven? In deze maatschappij waarin de kerk door de media door allerlei schandalen negatief belicht wordt, waarin kerken leeglopen en kruisbeelden gebannen worden uit klaslokalen, waarin geloofsgemeenschappen meer gewantrouwd worden en aan steeds strengere eisen moeten voldoen om erkend te worden, is er moed nodig om te blijven geloven. Twijfels en vragen rond geloof steken de kop op. Maar is dit twijfelen zo negatief? Zet het ons niet juist aan om ons geloof te herbronnen, terug te keren naar de essentie, de wortel van ons geloof? We grijpen terug naar de positieve herinneringen, wat ons geraakt heeft en tot geloof gebracht heeft en wat ons blijft boeien tot op vandaag. Uit deze overwegingen na twijfel putten we veerkracht om verder te gaan.
En als we dit samen doen staan we sterker. Onze gemeenschap staat open voor gelovigen die geboeid zijn door Jezus, maar ook voor zij die durven twijfelen en hiervoor uitkomen, hun geloof in vraag stellen en tegelijk zoekende zijn naar het mysterie van het leven. Op de denkdag van 30 april komen we bijeen om met elkaar te delen waarom Filosofenfontein ons aantrok, en blijft boeien en hoe we vanuit deze terugblik naar de toekomst durven kijken. Samen twijfels delen schept verbondenheid en is onze veerkracht onderweg naar een nieuwe toekomst. Deze ervaringen van veerkracht uit twijfel wil ik vandaag met jullie delen.
OPENINGSGEBED (Frans Cromphout, s.j.)
Wij vinden u niet
gij lijkt wel afwezig
in deze wereld van
woorden en beelden
steden vol mensen
huizen en eenzaamheid
gij lijkt wel afwezig
niet waar te nemen
en niet te tellen
machteloos in
het verloop van de wereld
altijd verborgen
achter de dingen
nergens een aangezicht
nergens een naam.
niet waar te nemen
en niet te tellen
machteloos in
het verloop van de wereld
altijd verborgen
achter de dingen
nergens een aangezicht
nergens een naam.
Traag is ons hart en
onverstandig
blind onze ogen
herkennen u niet
vreemdeling hier in
Jeruzalem
mens die met ons gaat
woord dat ons hart verwarmt
handen vol brood
vriend in de avond
Blijf bij ons, Heer
LIED 371: Hou mij niet vast
EVANGELIELEZING Johannes 20,19-31
Op de avond van de eerste dag van de week, toen de deuren van de verblijfplaats der leerlingen gesloten waren uit vrees voor de Joden, kwam Jezus binnen, ging in hun midden staan en zei: "Vrede zij u." Na dit gezegd te hebben toonde Hij hun zijn handen en zijn zijde. De leerlingen waren vervuld van vreugde toen zij de Heer zagen. Nogmaals zei Jezus tot hen: "Vrede zij u. Zoals de Vader Mij gezonden heeft zo zend Ik u." Na deze woorden blies Hij over hen en zei: "Ontvangt de heilige Geest. Als gij iemand zonden vergeeft, dan zijn ze vergeven, en als gij ze niet vergeeft, zijn ze niet vergeven." Thomas, een van de twaalf, ook Dídymus genaamd, was echter niet bij hen toen Jezus kwam. De andere leerlingen vertelden hem: "Wij hebben de Heer gezien." Maar hij antwoordde: "Zolang ik in zijn handen niet het teken van de nagelen zie, en mijn vinger in de plaats van de nagelen kan steken, en mijn hand in zijn zijde kan leggen, zal ik zeker niet geloven." Acht dagen later waren zijn leerlingen weer in het huis bijeen, en nu was Thomas erbij. Hoewel de deuren gesloten waren kwam Jezus binnen, ging in hun midden staan en zei: "Vrede zij u." Vervolgens zei Hij tot Thomas: "Kom hier met uw vinger en bezie mijn handen. Steek uw hand uit en leg die in mijn zijde en wees niet langer ongelovig maar gelovig." Toen riep Thomas uit: "Mijn Heer en mijn God!" Toen zei Jezus tot hem: "Omdat ge Mij gezien hebt gelooft ge? Zalig die niet gezien en toch geloofd hebben." In het bijzijn van zijn leerlingen heeft Jezus nog vele andere tekenen gedaan, welke niet in dit boek zijn opgetekend, Maar deze hier zijn opgetekend opdat gij moogt geloven dat Jezus de Christus is, de Zoon van God, en opdat gij door te geloven leven moogt in zijn Naam.
BEZINNING
Met dit paasverhaal eindigt Johannes zijn evangelie waarin Pasen verrassend genoeg samenvalt met Pinksteren. De leerlingen hadden zich opgesloten uit vrees voor de Joden. Ze moesten bekomen van de gebeurtenissen van de voorbije week, hun droom over Jezus’ koninkrijk is uiteengespat. Tegelijk voelen ze zich schuldig en beschaamd omdat ze Jezus in de steek hebben gelaten, of verloochend. Maar plots staat Jezus in hun midden, zijn wonden nog zichtbaar, en zegt ``Vrede zij u’’. Hij verwijt hen niks, vreemd genoeg. Er klinkt geen boosheid, geen gramschap, in zijn stem. Integendeel, de woorden ``Vrede zij u’’ brengen bevrijding, alle schuld valt van hen af en ze worden vervuld van vreugde. Meer nog, ze ontvangen de Heilige Geest en worden uitgezonden om te doen zoals Jezus deed, namelijk te vergeven. Een krachtiger gebaar kan Jezus niet stellen. Hoe kan Hij die zo vernederd en bespot werd tot de kruisdood toe zijn daders blijven vergeven? Dit maakt ons nederig. Als wij Jezus hierin willen volgen hebben ook wij de Geest hard nodig om te blijven vergeven. “We kunnen de Geest niet voorbijsteken”, zegt Ignatius wat betekent dat er tijd nodig is om ons aan te passen aan de nieuwe werkelijkheid. Het sterkste voorbeeld van vergeving ervaarde ik in volgend getuigenis van enkele jaren geleden in onze straat in Heverlee. Vier mensen, een moeder en dochter en 2 tweeling-vriendinnetjes werden doodgereden door 2 Roemenen in een dolle autorit. Deze Roemenen waren ongewild in de greep geraakt van maffiose drugmilieus waarvan zij het slachtoffer werden. De moeder van de tweeling (niet-gelovig) slaagde erin de doodrijders van haar kinderen te vergeven door begrip op te brengen voor hun kansarme situatie. Deze vrouw putte kracht uit het bezoeken van deze doodrijders in de gevangenis en hoopte vurig dat zij een 2de eerlijker kans zouden krijgen na hun vrijlating maar in haar omgeving stootte zij enkel op onbegrip. De kracht die zij uitstraalde tijdens mijn ontmoeting met haar is mij altijd bijgebleven. Zij putte wijsheid uit Oosterse filosofie en kende geen wrok meer. Haar geloof oversteeg me.
Bevinden wij ons vandaag niet in een soortgelijke situatie als we de dagelijkse beelden aanschouwen van de oorlog Rusland-Oekraine? Wie voelt er zich als westerling niet schuldig aan het feit dat we jarenlang het regime van Poetin gedoogden omwille van onze economische belangen? Kunnen we onszelf vergeven? Kunnen we Poetin vergeven? Hoe zou Jezus reageren? Waar blijft Zijn Geest? Achter de gruwelijke beelden van verwoesting en haat zien we een nieuwe werkelijkheid dagen. In de vele blijken van solidariteit, ook in eigen gemeenschap, om vluchtelingen op te vangen en openlijk te protesteren zien we Zijn gezicht, voelen zijn Geestkracht. Zo sprak ook de paus op Pasen, in een toespraak die mij bijzonder raakte en eindigde als volgt: ``… vrede is noodzakelijk, vrede is de eerste verantwoordelijkheid van allen!”
STILTE: Laten we 1 minuut stilstaan bij de betekenis van vrede voor jou vandaag….
LIED 369 ``Als een levende gaat Hij ons voor’’
Richten we nu onze blik op Thomas. Hij was er niet bij en geloofde de leerlingen aanvankelijk niet. Hij leeft nog in het verleden. Hij die zoveel verwachtte van Jezus. Zijn dromen en verwachtingen sloegen aan flarden door de brutaliteit waarmee het Joodse volk komaf maakte met Jezus. Angst overmeestert hem als hij bedenkt dat hij mogelijks hetzelfde lot zou ondergaan. De wonden zijn het enig tastbaar bewijs en beeld van Jezus dat in hem blijft hangen. Hij wil ze zien met eigen ogen. Acht dagen heeft Thomas nodig om gegrepen te worden door het mysterie van de verrijzenis. Dit komt niet vanzelf. Pas als Jezus hem persoonlijk aanspreekt, opent zich voor hem een nieuwe werkelijkheid: de verrezen Jezus! ``Mijn Heer en mijn God’’, riep hij uit waarmee hij bedoelde ``Ik geloof! Jij, Jezus, bent mijn enige Heer en God die ik wil volgen “. Thomas wordt geraakt van binnen, getransformeerd door de nieuwe werkelijkheid die zich aanbiedt. Het mysterie blijft, maar zijn overgave brengt hem tot de essentie van zijn geloof. Dit geeft een boost, veerkracht, of noem het liever Geestkracht die hem stuwt.
En wij, hoe gaan wij om met dit mysterie? Durven we onze twijfels overwinnen en geloven dat God ons niet verlaat, ook in de ergste beproeving? Ik verduidelijk met een persoonlijk verrijzenisverhaal op de vooravond van de begrafenis van ons 2-jarig zoontje Adriaan, nu 32 jaar geleden.
2 mei 1990. Het was paastijd en hij lag in zijn witte kist net voor een wit doek van de verrezen Christus. Plots overviel me een grote rust toen ik inzag: ‘Adriaan lééft. Hij is verrezen en gelukkig bij de Heer. Waarom zou ik dan ongelukkig zijn als ik weet dat hij gelukkig is?’. We weten niet waarom hij moest sterven maar weten dat hij gelukkig is. Dit was voor mij als moeder een enorme bevrijding en maakte mij buitengewoon sterk tijdens zijn begrafenis. Ik beleefde hier een echt genademoment: ik was niet meer mezelf maar God werkte in mij en boog mijn verdriet om in blijheid.
Alhoewel deze toestand niet langer dan één dag duurde werd het gebeuren mijn belangrijkste kracht om mijn rouwproces in te gaan op zoek naar een nieuwe kijk op leven, dood, verrijzenis. Meer nog, na 32 jaar kan ik zeggen dat dit scharniermoment van twijfel mij net de veerkracht geschonken heeft om dieper te graven naar de oorsprong van alle leven en mijn leven op nieuwe wegen (boek Adriaan, geloofsengagement, o.a. in Filosofenfontein) gezet heeft. Een veerkracht die blijft doorwerken tot op vandaag!
Dergelijke verhalen stemmen tot hoop. Zelfs mensen die niet of anders geloven blijft God nabij als ze zich maar openen voor die innerlijke kracht, die Goddelijke Liefde. Het gebeurt op kleine schaal, dagdagelijks, in onze gemeenschap maar ook elders, zelfs in Oekraïne… Verrijzenis kunnen we NU reeds concreet beleven in elke levengevende ontmoeting, waarin God een mens weer levend maakt…. Als we verder durven kijken dan de twijfel, en ons durven overgeven aan Zijn veerkracht, komt Gods Liefde ons zo tegemoet. Laten we hier nooit aan twijfelen…
VOORBEDEN: ieder die wil, kan naar voren komen om een voorbede uit te spreken.
BEZINNINGSMUZIEK Taizé Resurrexit (lied 1 Christus resurrexit)
Lied 149: Oergebaar
Groot DANKGEBED 158 ``Gij die mij aankijkt’’
BEZINNINGSMUZIEK Taizé Resurrexit
ONZE VADER
COMMUNIELIED 575: Geproefd, geleefd, herkend
SLOTGEBED (Ides Nicaise)
Vergeef ons, Jezus, dat wij een beetje als Thomas zijn:
kritisch en proefondervindelijk gelovig.
Ook wij moeten zien om te geloven.
Maar voor ons hoeft dat niet fysiek te zijn.
Met Thomas en de andere leerlingen
worden wij overrompeld door jouw antwoord op de Dood en het Kwaad:
jouw antwoord van Liefde, vrede en vergeving.
Voor ons is het genoeg
dat je ons zo een tip van de hemelse sluier hebt gelicht.
Jouw aanwezigheid is als een brandmerk in ons hart.
Je woord en liefde in ons uitgezaaid
Jij die het steeds hebt opgenomen voor de kleinste mens.
Die zondaars hebt vergeven en bekeerd,
die onrecht onvervaard hebt aangeklaagd,
die ons hebt leren bidden tot je Vader,
die je beulen hebt vergeven.
Voor ons is dat alles meer dan genoeg.
Jij bent voor eeuwig
onze Heer en onze God. Amen.
ZEGEN
STILTE: Laten we 1 minuut stilstaan bij de betekenis van vrede voor jou vandaag….
LIED 369 ``Als een levende gaat Hij ons voor’’
Richten we nu onze blik op Thomas. Hij was er niet bij en geloofde de leerlingen aanvankelijk niet. Hij leeft nog in het verleden. Hij die zoveel verwachtte van Jezus. Zijn dromen en verwachtingen sloegen aan flarden door de brutaliteit waarmee het Joodse volk komaf maakte met Jezus. Angst overmeestert hem als hij bedenkt dat hij mogelijks hetzelfde lot zou ondergaan. De wonden zijn het enig tastbaar bewijs en beeld van Jezus dat in hem blijft hangen. Hij wil ze zien met eigen ogen. Acht dagen heeft Thomas nodig om gegrepen te worden door het mysterie van de verrijzenis. Dit komt niet vanzelf. Pas als Jezus hem persoonlijk aanspreekt, opent zich voor hem een nieuwe werkelijkheid: de verrezen Jezus! ``Mijn Heer en mijn God’’, riep hij uit waarmee hij bedoelde ``Ik geloof! Jij, Jezus, bent mijn enige Heer en God die ik wil volgen “. Thomas wordt geraakt van binnen, getransformeerd door de nieuwe werkelijkheid die zich aanbiedt. Het mysterie blijft, maar zijn overgave brengt hem tot de essentie van zijn geloof. Dit geeft een boost, veerkracht, of noem het liever Geestkracht die hem stuwt.
En wij, hoe gaan wij om met dit mysterie? Durven we onze twijfels overwinnen en geloven dat God ons niet verlaat, ook in de ergste beproeving? Ik verduidelijk met een persoonlijk verrijzenisverhaal op de vooravond van de begrafenis van ons 2-jarig zoontje Adriaan, nu 32 jaar geleden.
2 mei 1990. Het was paastijd en hij lag in zijn witte kist net voor een wit doek van de verrezen Christus. Plots overviel me een grote rust toen ik inzag: ‘Adriaan lééft. Hij is verrezen en gelukkig bij de Heer. Waarom zou ik dan ongelukkig zijn als ik weet dat hij gelukkig is?’. We weten niet waarom hij moest sterven maar weten dat hij gelukkig is. Dit was voor mij als moeder een enorme bevrijding en maakte mij buitengewoon sterk tijdens zijn begrafenis. Ik beleefde hier een echt genademoment: ik was niet meer mezelf maar God werkte in mij en boog mijn verdriet om in blijheid.
Alhoewel deze toestand niet langer dan één dag duurde werd het gebeuren mijn belangrijkste kracht om mijn rouwproces in te gaan op zoek naar een nieuwe kijk op leven, dood, verrijzenis. Meer nog, na 32 jaar kan ik zeggen dat dit scharniermoment van twijfel mij net de veerkracht geschonken heeft om dieper te graven naar de oorsprong van alle leven en mijn leven op nieuwe wegen (boek Adriaan, geloofsengagement, o.a. in Filosofenfontein) gezet heeft. Een veerkracht die blijft doorwerken tot op vandaag!
Dergelijke verhalen stemmen tot hoop. Zelfs mensen die niet of anders geloven blijft God nabij als ze zich maar openen voor die innerlijke kracht, die Goddelijke Liefde. Het gebeurt op kleine schaal, dagdagelijks, in onze gemeenschap maar ook elders, zelfs in Oekraïne… Verrijzenis kunnen we NU reeds concreet beleven in elke levengevende ontmoeting, waarin God een mens weer levend maakt…. Als we verder durven kijken dan de twijfel, en ons durven overgeven aan Zijn veerkracht, komt Gods Liefde ons zo tegemoet. Laten we hier nooit aan twijfelen…
VOORBEDEN: ieder die wil, kan naar voren komen om een voorbede uit te spreken.
BEZINNINGSMUZIEK Taizé Resurrexit (lied 1 Christus resurrexit)
Lied 149: Oergebaar
Groot DANKGEBED 158 ``Gij die mij aankijkt’’
BEZINNINGSMUZIEK Taizé Resurrexit
ONZE VADER
COMMUNIELIED 575: Geproefd, geleefd, herkend
SLOTGEBED (Ides Nicaise)
Vergeef ons, Jezus, dat wij een beetje als Thomas zijn:
kritisch en proefondervindelijk gelovig.
Ook wij moeten zien om te geloven.
Maar voor ons hoeft dat niet fysiek te zijn.
Met Thomas en de andere leerlingen
worden wij overrompeld door jouw antwoord op de Dood en het Kwaad:
jouw antwoord van Liefde, vrede en vergeving.
Voor ons is het genoeg
dat je ons zo een tip van de hemelse sluier hebt gelicht.
Jouw aanwezigheid is als een brandmerk in ons hart.
Je woord en liefde in ons uitgezaaid
Jij die het steeds hebt opgenomen voor de kleinste mens.
Die zondaars hebt vergeven en bekeerd,
die onrecht onvervaard hebt aangeklaagd,
die ons hebt leren bidden tot je Vader,
die je beulen hebt vergeven.
Voor ons is dat alles meer dan genoeg.
Jij bent voor eeuwig
onze Heer en onze God. Amen.
ZEGEN
