De synodale weg

aangebracht door Freddy De Baets

verschenen in de e-Bubbels van 9/08/2024

Van 14-19 april 2024 werd te Nassau, The Bahamas, de jaarlijkse algemene vergadering van de Antilliaanse Bisschoppen Conferentie gehouden. De bisschoppen hebben zich naast het praktische vooral beziggehouden met de nieuwe manier van kerk-zijn, namelijk synodaal. Het is duidelijk dat Paus Franciscus met deze synode meer beoogt dan slechts een eenmalige gebeurtenis of document op het eind van dit proces in 2025. Het is een nieuwe manier van kerk-zijn (modus vivendi) en een nieuwe manier van handelen (modus operandi) die onderlinge relaties totaal zal transformeren. Het is een proces voor mensen met een lange adem en als we doorzetten zullen we uiteindelijk een culturele verandering teweegbrengen. Dat vraagt tijd, doorzettingsvermogen en geduld.

Actievere rol van de geestelijken

De synode in Rome bracht aan het licht dat de geestelijken (diakens, priesters en bisschoppen) een actievere rol moeten spelen in het synodaal proces. Zij zijn onmisbaar om het proces met hun kennis en ervaring te sturen. Onduidelijk is nog waarom de geestelijken een zekere weerstand hebben getoond in de afgelopen periode. De lekengelovigen daarentegen hebben volop meegedaan en hebben waardevolle ideeën naar voren gebracht. De kern van het synodaal proces is luisteren en dat blijkt veel moeilijker te zijn dan we zo op het eerste gezicht denken.

Het verschil tussen verandering en transformatie

De synodale weg wil een transformatie teweegbrengen en niet slechts een verandering. Verandering is een externe gebeurtenis. Als je de meubels in je woonkamer anders arrangeert, dan verander je iets maar het is geen transformatie. Als echtelieden problemen hebben, kunnen zij bijvoorbeeld in een ander huis gaan wonen voor de verandering maar het zal geen verbetering zijn en zeker geen transformatie van hun relatie. Zo ook met de kerk, we kunnen allerlei veranderingen doorvoeren maar als wij niet innerlijk veranderen en maar doorgaan met dezelfde gebruiken en gewoonten, dan schieten wij geen millimeter op.

Transformatie daarentegen is een innerlijk proces, een innerlijke reis die de totale zingeving van ons leven omgooit. Gebruiken en gewoonten en de structuren die daarmee samengaan, worden op hun kop gezet. Een goed voorbeeld uit de natuur van transformatie is de cyclus van rups naar vlinder. De rups moet in een vloeibare cocon veranderen. Er vindt een onzichtbaar transformatieproces plaats en er ontstaat een vlinder. Het synodaal proces wil precies dat doen met de kerk. Maar die transformatie kan niet plaatsvinden als wij niet naar de realiteit binnen en buiten ons willen kijken. Bij transformatie gaat het niet om problemen oplossen. Het is een groeiproces waarbij wij ons moeten openstellen voor de werking van de heilige Geest. Wij gaan de gevestigde zekerheden prijs moeten geven om onszelf te hervinden.

Dialoog

De synodale weg kan beginnen als we Jezus toelaten in ons huis zoals Zacheus dat deed. Jezus wordt onze tafelgenoot en er ontstaat een hechte band. Belangrijk daarbij is de relatie die we met elkaar in de kracht van de Geest opbouwen en dat kan door een oprechte dialoog waarbij luisteren belangrijker is dan spreken. Als we spreken, dan is het belangrijk dat we de waarheid spreken, de problemen niet uit de weg gaan en de gave van onderscheiding vragen van de heilige Geest. De synodale weg begint in onze gezinnen en wordt voorgezet in de parochie en uiteindelijk in heel het bisdom.

Volgende stap

Nu het verslag van de bijeenkomst in Rome bekend is, moeten wij tijd nemen om dat verslag te bestuderen en daar dieper op reflecteren in alle lagen van de kerk. In Suriname lopen we altijd een beetje achter op de rest van de wereldkerk omdat het toch even duurt voordat de documenten uit Rome in het Nederlands vertaald zijn. Duidelijk is wel dat de synodale weg niet teneinde is en dat wij in de geest van dialoog verder moeten nadenken over de transformatie van de kerk met de inspiratie van de heilige Geest.

Bron: Omhoog. Wijzer in geloof en leven. Weekblad voor kerk en samenleving - jaargang 68 nr 15, 21 april 2024, blz 1 (Suriname)