26 juni 2022: 13e zondag door het jaar' (2022)
Kiezen in vrijheid
om lief te hebben met de Geest als kompas (Lc 9,
51-62)
Sabine
Van Huffel
OPENINGSLIED
125: “Gedenk ons hier bijeen"
INLEIDING
Kerk en geloof zitten voor heel veel
mensen nog vast in de sfeer van geboden en
verboden. Joden hebben er 613, wij christenen
gelukkig iets minder: 10 geboden doch aangevuld
met nog heel wat kerkregels die vroeger
uitgebreid aan bod kwamen in de wekelijkse
preek. Die moraliserende kerk bestaat niet meer
(althans niet op Filosofenfontein) en we zijn
gelukkig geëvolueerd naar een nieuw beeld van
religie en kerk dat dichter aansluit bij het
evangelie. Zoals we zullen horen in de 2
lezingen van vandaag, is Jezus ons geen nieuwe
geboden komen brengen, maar wel vrijheid.
“Voor
de vrijheid heeft Christus ons gemaakt. Jullie
zijn geroepen om vrije mensen te zijn”’ Dat zegt
Paulus in de eerste lezing, en het spreekt ons
zeker aan. Maar zijn we echt zo vrij als we
willen en wellicht ook denken? Zijn we niet
dikwijls afhankelijk, misschien niet van
anderen, maar toch afhankelijk? Neem nu comfort:
wie van ons kan of wil nog leven zonder enig
comfort, zonder huis of geld, zoals honderden
miljoenen mensen in Afrika, Azië,
Latijns-Amerika en zelfs in ons eigen land dat
moeten doen? Zijn wij vrij van onze auto, TV,
computer, of GSM? Kijk maar om je heen in de
trein maar ook aan tafel thuis: mensen, ook
ouders en kinderen, die geen woord tegen elkaar
zeggen, want ze zijn met hun smartphone bezig.
Ze zijn er echt aan verslaafd. Ze zijn dus
helemaal niet vrij. En zo kunnen we nog een hele
tijd doorgaan, en ons afvragen in hoever wijzelf
vrij zijn van geld en bezit, van obsessies en
bezitsdrang, zelfs van gierigheid en
frustraties. Mooie woorden zijn dat van Paulus,
maar blijven het niet meer woorden dan
werkelijkheid? Wijst Jezus ons inderdaad de weg
naar vrijheid aan? We weten dat het niet altijd
prettig is wat Hij zegt. Zoals vandaag in
het evangelie, wanneer Hij tot iemand zegt:‘Volg
Mij’. Wanneer die dan vraagt of hij eerst zijn
vader mag begraven, antwoordt Jezus: ‘Laat de
doden hun doden begraven.’ In deze viering wil
ik verder ingaan op Jezus’ bedoeling hiermee en
hoe wij hierover in vrijheid beslissen.
OPENINGSGEBED
Heer, onze God,
Gij hebt in Jezus Christus laten zien dat het
mogelijk is:
een vrij en liefdevol mens worden.
In Hem wordt het duidelijk dat er altijd
toekomst is
voor mensen die naar U onderweg zijn.
Geef ons de inspiratie om Hem tot voorbeeld te
kiezen,
zodat we de weg vinden
naar de stad van vrede en gerechtigheid.
Dat vragen wij U door Jezus Christus, uw Zoon en
onze Heer. Amen.
LIED 553
``Woorden als stuifmeel’’
EERSTE
LEZING (Galaten 5,1.13-18 KBS
Willibrord 1995)
Uit de brief van
de apostel Paulus aan de Galaten
Voor de
vrijheid heeft Christus ons vrijgemaakt. Houd
dus stand en laat u niet opnieuw het slavenjuk
opleggen.. Broeders en zusters, u werd
geroepen tot vrijheid. Alleen, misbruik de
vrijheid niet als een voorwendsel voor een
zondig leven, maar dien elkaar door de liefde.
Want de hele wet is vervat in dit ene woord:
“U zult uw naaste liefhebben als
uzelf.’’ Maar als u elkaar blijft
bijten en verscheuren, vrees ik dat u elkaar
nog eens zult ombrengen. Ik bedoel dit:
leef volgens de Geest, dan zult u niet
toegeven aan uw zondige begeerte. Want de
zondige natuur begeert tegen de Geest in en de
Geest tegen de zondige natuur in, want ze zijn
elkaars tegenstanders, zodat u juist niet doet
wat u zou willen doen. Maar als u zich door de
Geest laat leiden, staat u niet onder de wet.
BEZINNING 1
Paulus roept ons op tot vrijheid maar
misbruik de vrijheid niet. Mooi te horen dat de
wet vervat zich in dit ene woord `U zal uw
naaste liefhebben als uzelf’’. Als we ons
hieraan houden, hebben we geen wetten nodig. Zo
eenvoudig klinkt het maar toch is het niet
gemakkelijk ernaar te leven. En zoals Paulus
zegt, dit kunnen we niet alleen uit onszelf. We
hebben de Geest nodig. We moeten ons door die
Geest laten leiden om alle boze gedachten
(zonden) te bannen en dit is niet steeds
gemakkelijk. In ons horen we dikwijls 2 stemmen:
eentje die onze driften en impulsen volgt en ons
afzet tegen onze medemens, wanneer zijn gedrag
of woorden ons niet aanstaan en dit gebeurt
veelal onbewust. Zo ontstaat agressie in
verkeerssituaties, felle ruzies,
woordenwisselingen… we staan tegenover elkaar
als concurrenten en komen op voor onze rechten.
We denken vrij te zijn maar infeite zijn we
gevangenen van onze eigen driften, en veelal
hebben we achteraf spijt van onze reactie en
aggressieve houding. Het kan ook anders als we
de Geest volgen en luisteren naar die andere
stem in ons binnenste. Die stem die in de ander
een mens ziet zoals mij, broeder of
zuster, evenwaardig in de ogen van God. Deze
kijk bevrijdt me van mijn krampachtige driften,
verlegt mijn centrum naar de ander toe, maakt me
vrij hem lief te hebben. Wanneer ik zo naar
mensen toe kan gaan, overwin ik mijn driften,
voel ik mij vrij en leeft de Geest in mij
en brengt vruchten voort zoals ``liefde, vreugde
en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid,
geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing.’’
(Galaten 5, 22-23). Mocht iedereen zich zo door
die Geest laten leiden, dan is er vrede op aarde
en wordt Gods koninkrijk realiteit. Maar zo snel
gaat het spijtig genoeg niet in deze wereld.
Paulus’ oproep blijft ook vandaag even moeilijk
om na te volgen. Ik begin met een voorbeeld uit
eigen leven.
Je
bent gejaagd en hitst je gezin op om jou te
helpen of zich te haasten om op tijd te kunnen
vertrekken. Jouw onvriendelijke toon, het gevolg
van je gejaagdheid, doet je gezin reageren op
eenzelfde bitsige toon. Er ontstaat ruzie,
woordenwisseling… terwijl je dit helemaal niet
wilde. Op zo’n momenten je laten leiden door de
Geest van liefde is een oplossing om de sfeer te
doen keren. Je beseft het, het ligt voor de
hand maar je ingesteldheid wil niet mee,
je voelt je gevangen in stress, boosheid:
zo herkenbaar!
We
mogen het nooit opgeven en blijven oefenen met
Gods koninkrijk voor ogen: een Koninkrijk dat
van de aarde een hemel maakt als iedereen er
zich voor inzet. Onvoorstelbaar! Een wereld van
alleen maar liefde en vrede. Dus een wereld van
echte vrijheid. De vrijheid waartoe we geroepen
zijn. Maar hoe? Het is het centrum verleggen
vanuit onszelf als middelpunt naar de ander/ de
Ander met dit ene woord als leidraad “U zult uw
naaste liefhebben als uzelf.’’
Paulus
toonde ons meermaals waartoe die liefde
voor Christus in hem in staat was. Welk een
stoutmoedigheid legde hij samen met andere
christenen van het eerste uur aan de dag om te
durven raken aan Joodse tradities zoals de
besnijdenis, om in de gevangenis lofliederen te
blijven zingen en vanuit een ongeziene vrijheid
en liefde de gevangenisbewaker zo te raken dat
hij zich terstond bekeerde (Hand.16, 22-34)? We
lezen vandaag de dag zelfs soortgelijke verhalen
in de krant: zingende Oekraďense christenen in
een schuilkelder, een violiste die tijdens een
bombardement speelt voor haar medebewoners,
… In de marge van het grote wereldnieuws
duiken er steeds opnieuw kleine verhalen op van
ongeziene goedheid: zoals zorgverleners die in
oorlogen of pandemieën zich blijven inzetten,
soms op gevaar van eigen leven. Ze
tonen onweerstaanbaar waartoe Christus ons
vrijmaakt.
Welke
richting gaat de Geest nu uit? De richting van
de vrijheid. De richting uiteraard van Christus.
Wat betekent dit? Het is op een bepaald punt
Galilea verlaten, richting Jeruzalem, via
Samaria dat ertussenin ligt. Dit vernemen we zo
dadelijk in het evangelie.
LIED 140:
“Tui amoris ignem / Veni Sancte Spiritus”
EVANGELIELEZING
(Lucas 9,51-62 KBS Willibrord 1995)
Toen de dagen van
zijn verheffing hun vervulling naderden,
aanvaardde Jezus vastberaden de reis naar
Jeruzalem en zond boden voor zich uit. Dezen
kwamen op hun tocht in een Samaritaans dorp om
er zijn verblijf voor te bereiden. Maar de
Samaritanen ontvingen Hem niet, omdat
Jeruzalem het doel van zijn reis was. Toen de
leerlingen Jakobus en Johannes dit gewaar
werden, vroegen ze: "Heer, wilt Gij dat wij
vuur van de hemel afroepen om hen te
verdelgen?" Maar Hij keerde zich om en wees
hen op strenge toon terecht. Daarop vertrokken
zij naar een ander dorp.
Terwijl zij
onderweg waren zei iemand tot Hem: "Ik zal u
volgen, waar Gij ook heen gaat." Jezus sprak
tot Hem: "De vossen hebben holen en de vogels
hun nesten, maar de Mensenzoon heeft niets
waar Hij zijn hoofd op kan laten rusten." Tot
een ander sprak Hij: "Volg Mij." Deze vroeg:
"Heer, laat mij eerst teruggaan om mijn vader
te begraven." Jezus zei tot hem: "Laat de
doden hun doden begraven; maar gij, ga heen en
verkondig het Rijk Gods." Weer een ander zei:
"Ik zal U volgen, Heer, maar laat mij eerst
afscheid nemen van mijn huisgenoten." Tot hem
sprak Jezus: "Wie de hand aan de ploeg slaat
maar omziet naar wat achter hem ligt, is
ongeschikt voor het Rijk Gods."
BEZINNING
2
Het evangelie begint met een heel merkwaardige
zin: “Toen de dagen van zijn verheffing hun
vervulling naderden, aanvaardde Jezus
vastberaden de reis naar Jeruzalem.” met hierin
2 treffende woorden, namelijk ‘verheffing’ en
‘vastberaden.’ ‘verheffing’ verwijst naar de
kruisiging. Jezus weet dat, en toch trekt Hij
vastberaden naar Jeruzalem, want ook daar moet
het Rijk van liefde en vrede verkondigd worden.
Straf! Wij willen Hem volgen, maar zijn
wij zo vastberaden? Geven wij onze inzet niet
gemakkelijk op, als we weinig sympathie en
misschien meer tegenwerking dan medewerking
ervaren?
Galilea,
dat is Jezus’ vertrouwde omgeving waarin hij was
opgegroeid. Jezus had zich tijdelijk gevestigd
in Kafarnaüm en kreeg meer aanzien. Er groeide
een basisvertrouwen, zowel bij Jezus als de
leerlingen. En dus willen ze Hem volgen. We
herkennen het wellicht ook in ons leven: mogen
groeien in geloof vanuit een levengevende
ontmoeting binnen een vertrouwd milieu. Maar als
we werkelijk willen leven, vrij worden, dan
moeten we uit onze comfortzone treden (dit is
doorheen Samaria) in plaats van ons in te
nestelen binnen veilige muren. Eigenlijk voelen
we binnenin dat er iets tegenwringt: de
zelfzucht voert strijd met de Geest, ook ten
aanzien van God. De A/ander moet worden zoals ik
zou willen maar dat werkt zo niet. De ander doet
dat niet en frustreert mij. En al vlug
frustreren we elkaar, zoals ook Johannes en
Jakobus reageerden in het evangelie. Net
als hen kiezen we ervoor om Jezus te volgen. Wij
kiezen ervoor in vrijheid … uit liefde. Je kan
niemand verplichten lief te hebben want dan is
het geen echte liefde. Maar als we ingaan op
zijn oproep ``Volg Mij’’, dan gaan we ervoor
voor 100 %, uit liefde. Eenvoudig? Nee, beslist
niet zoals ik hier uit eigen leven kan getuigen.
Zo volgde ik vorig jaar gedurende 9 maand de
Geestelijke Oefeningen in het Dagelijks Leven
bij de Jezuďeten met elke dag minstens 1 uur
meditatie. Hierdoor voelde ik me meer en meer
verbonden met Jezus, beminde Hem meer en meer
maar tegelijk voelde ik me ook meer geroepen om
in Zijn naam te doen zoals Hij zoals
vluchtelingen opvangen, mijn bezit te delen, in
te gaan tegen wanpraktijken,… en hier voelde ik
het schoentje wringen en stootte ik op eigen
beperkingen. Ben ik het nog waard mezelf
christen te noemen? Ik ben ervan overtuigd dat
Jezus me niet veroordeelt maar geduld heeft als
we Hem maar beminnen in vrijheid, niet uit
verplichting. Hij gunt ons de tijd om Hem
stapsgewijs te volgen. Kies elke dag om Hem in
vrijheid te volgen, zonder de Geest voorbij te
steken. We krijgen een heel leven om Hem te
volgen. Het is een continu proces (en soms een
gevecht) om, stap voor stap, op weg te gaan naar
de mens die we werkelijk zijn met onze gebreken
en kwaliteiten. “Ons centrum van ons leven
langzaamaan, gaandeweg en weggaande, verleggen:
van Galilea naar Jeruzalem via Samaria.”, Aldus
s.j. Marc Desmet in zijn boek ``Het evangelie
volgens mij’’ (Lannoo 2008).
Wat
betekent dit nu concreet voor onze gemeenschap?
We voelen ons thuis in onze kapelgemeenschap en
zijn geneigd terug te plooien op onszelf, in
onze veilige cocon binnen het domein van
Filosofenfontein. Dit is onze Galilea. Het
evangelie vraagt ons het vertrouwde los te laten
en nieuwe wegen te durven banen naar Jeruzalem
toe, met eenzelfde vastberadenheid als Jezus, en
dit roept weerstand op omdat we onzekerheid
tegemoet gaan (Samaria). We zoeken uitvluchten
om niet in beweging te komen. Nochtans laat
Jezus iedereen vrij, ook ons. Wie Hem wil volgen
moet even vastberaden de weg durven gaan die Hij
ons voorgaat, zonder om te kijken naar wat hij
achterliet. Dit betekent dat we veel meer onze
grenzen moeten durven openen:
- om ons rijk spiritueel
arsenaal te delen: lokaal, digitaal, met
de brede buitenwereld, met zinzoekers, … ook
als zij ons geloof niet volledig delen of
slechts even komen tappen uit onze bron;
- om, waar mogelijk, evenwaardig
en met open vizier samen te werken met andere
gemeenschappen;
- om in lijn met het Space for
Grace-project te durven innoveren.
Laat
de Geest maar flink waaien om te kunnen
uitgroeien tot zo’n uitnodigende omgeving en zo
gehoor te geven aan onze nieuwe roeping binnen
de Vlaamse Kerk. Willen wij echt vrije mensen
zijn? Laten we dan leven naar zijn Geest en ons
vastberaden inzetten voor deze toekomst.
VOORBEDEN:
wie wil, kan naar voren komen om kort een
voorbede uit te spreken.
BEZINNINGSMUZIEK
tijdens offerande: Gospodi (chants Byzantins)
vanaf lied 10
Lied 149:
Oergebaar
Groot
DANKGEBED 158: “Gij die mij aankijkt”
ONZE
VADER
BEZINNINGSMUZIEK
tijdens COMMUNIE: Gospodi (chants
Byzantins) vanaf lied 14
COMMUNIELIED
582: “Hoe ver te gaan”
SLOTGEBED
(Frans Cromphout s.j.)
God voor ons uit
God, gij zijt altijd groter
dan wij durven verwachten:
gij doet nieuwe en ongehoorde dingen.
Als om ons heen een wereld ineenstort,
brengt gij uw nieuwe schepping tot stand.
Maak ons aandachtig
voor uw werkzaamheid in deze tijd,
dat wij niet blijven staan
bij wat voorbij is
en u niet zoeken waar gij niet zijt.
Ga voor ons uit,
gij die onze toekomst zijt.
Laat ons nieuwe wegen zoeken
en met elkaar standhouden
in alle onzekerheid.
Maar geef ons de zekerheid
dat ook vandaag uw kracht werkzaam is
en dat gij voortdurend de wereld vernieuwt
door Christus, onze Heer.
ZEGEN
|