02 Februari 2020: Lichtmis
Lichtmis
(Lc. 2, 22 - 40)
Herman
Wouters
Begin Lied
546 Zomaar een dak boven
wat hoofden
Inleiding
Beste
medechristenen,
Vandaag:
2 februari, Lichtmis. Het evangelie verhaalt de
opdracht in de tempel. In de nieuwe
Bijbelvertaling spreekt men over de vader en de
moeder van Jezus. In andere teksten staat niet
“de vader en de moeder” maar “Jozef en de moeder
van Jezus”. Jozef is daar dus wat we nu een
“plus-vader” zouden noemen. De ouders komen naar
de tempel om hun zoon aan God toe te wijden.
Daarnaast brengen ze het voorgeschreven offer.
Een vrouw die een kind ter wereld gebracht had,
was voor de Joden onrein. Kreeg ze een jongetje,
dan was ze veertig dagen onrein. Voor een meisje
duurde dat tachtig dagen. Om haar reinheid terug
te bekomen, moest ze een aantal rituelen
ondergaan en naar de tempel gaan om zich door
een priester 'rein' te laten verklaren. Als
zoenoffer gaf ze een éénjarig lam. Wie niet
bemiddeld was, offerde één of twee duiven.
Het
offer dat Jozef en Maria brachten (twee
tortelduiven) toont dat ze eenvoudige mensen
waren. Dat de familie van Jezus niet bemiddeld
was blijkt ook onrechtreeks uit een citaat van
kerkhistoricus Hegesippus, die in de 2de eeuw na
Christus leefde. Hij vermeldt dat Domitianus,
keizer van het Romeinse Rijk van 81 tot 96 na
Christus, verontrustende berichten kreeg over
een religieuze beweging die zich beriep op Jezus
van Nazareth. Daarom liet hij een onderzoek doen
naar de familie van die Jezus. Domitianus wist
twee leden van die familie te ontdekken en
ondervroeg hen. Algauw bleek dat het arme
stakkers waren, boeren met een klein lapje
grond, en dus mensen die geen bedreiging konden
vormen voor de keizer en zijn rijk.
Gerustgesteld stuurde Domitianus hen terug naar
huis.
In
de tempel is er die merkwaardige ontmoeting met
Simeon. Mogelijk vroeg hij aan Jozef: “En hoe
heet jullie kindje?” waarop Jozef antwoordde
“Jeshouah” wat betekent “God redt ons”. “God
redt ons”. Kreeg Simeon toen de intuïtie dat
deze baby de lang verwachte Messias was? Ook de
oude profetes Hanna gaat daarna mee in dit
aanvoelen. Er zijn dus achtereenvolgens drie
groepen mensen die Jezus herkennen als de
Messias: eerst de herders, de arme lieden, dan 3
Oosterse wijzen, buitenlanders en dan twee erg
belangrijke personen van het eigen volk.
Zoals
vele moeders tot op het einde van de jaren 60
deden - jullie moeders misschien ook - ging mijn
moeder elk van haar kinderen op Lichtmis
“toewijden aan God” in navolging van dit
Bijbelverhaal. Men noemde het “zijn kerkgang
doen”. Ik wil bij dit “toewijden aan God” straks
even stilstaan.
Lied 264 Heden
zal uw redder komen
Openingsgebed
Lezing LUCAS
2, 22-40
Lied
2010 De nacht loopt ten einde
Homilie
Maria en Jozef aanhoren verbaasd de
woorden van de wijze Simeon: “Laat nu uw dienaar
in vrede heengaan want in jullie kindje heb ik
het Licht, de Messias gezien, die tot eer strekt
van Israël en die geopenbaard zal worden aan de
heidenen” maar er staat ook die merkwaardige
zin: “Zelf zult u door een zwaard doorstoken
worden”.
In
de begeleidende muziek wordt naar deze zinnen
verwezen. Als hymne tijdens de offerande koos ik
voor de cantate die Bach speciaal componeerde
voor het feest van Lichtmis. Hij laat in de zang
Simeon herhalen: “Ich habe genug” - nu ik de
Messias heb gezien “kan ik met vreugde - mit
Freuden - heengaan”.
En
tijdens de communie laat ik Pergolesi’s “Stabat
Mater” horen: Maria, die rechtop naast het kruis
staat en blijft staan, terwijl haar hart
doorboord wordt…
Sinds
anderhalf jaar zit ik in een commissie waar we
dossiers lezen van personen met een handicap en
waarover we - liefst in consensus - moeten
beslissen welke dossiers de meest dringende
zijn. Vlaanderen heeft een systeem ontwikkeld om
de noden van mensen met een handicap meer
objectief in kaart te brengen. Er is echter 1,6
tot 4 miljard te kort om al de noden te
leningen. Daarom zijn er nu per provincie
commissies opgericht om te bepalen wie
prioritair in aanmerking komt voor financiële
ondersteuning.
Ik
heb zopas een 20-tal dossiers gelezen en
voorbereid om te bespreken. Wat mij in deze
dossiers zeer vaak stil doet worden is wat er
over de mama’s geschreven staat. Moeders die
stoppen met werken; weekends en vakanties lang
alleen maar in functie van hun gehandicapte zoon
of dochter leven; elke nacht opstaan om hun kind
te kalmeren of van houding te veranderen;
jarenlang boven hun krachten gaan … Af en
toe zijn er ook wel enkele papa’s die veel zorg
opnemen, maar het zijn er altijd minder dan de
mama’s. Deze week bij de voorbereiding van
deze viering heb ik vaak aan deze ouders moeten
denken bij die zin: “Zelf zult u door een zwaard
doorstoken worden”. Tijdens de communie met
Pergolesi op de achtergrond wil ik dan ook
speciaal aan hen denken en voor hen bidden.
Net
als Jozef en Maria hebben ook wij de opdracht,
steeds weer opnieuw, om onze kinderen en
kleinkinderen toe te vertrouwen aan het Leven en
aan God. Net als bij Jezus loopt hun
leven meestal niet zoals wij het gedroomd
hebben. Voor het doopsel van onze kinderen
gebruikten we de tekst van de profeet van Kahil
Gibran waarin hij zegt: “Je kinderen zijn je
kinderen niet. Zij komen door je, maar zijn niet
van je, en hoewel ze bij je zijn, behoren ze je
niet toe. Zij zijn de zonen en dochters van 's
levens hunkering naar zichzelf.”
Die
houding van het “toewijden aan God” kan men ook
breder beleven. Eigenlijk kunnen we elke
situatie waar we voor staan aan God aanbieden
met een soort vraaggebed om het inzicht, de
genade, de kracht te krijgen om in die situatie
evangelisch liefdevol te handelen. Ik doe dit
soms met een kort, eenvoudig gebed “voor jou
God, ik wijd deze situatie aan je toe”.
Bijvoorbeeld.
Een ochtend begin november. Ik haast me naar de
Aldi, enkele honderden meters van ons huis, om
snel een bakje eieren te kopen. Aan de kassa sta
ik achter een man in een afgesleten bruin
lederen jack. Hij heeft de kop van George
Moustaki: een verweerd gelaat, lang grijzend
krullend haar en een stoppelbaard. Ik bekijk hem
zijdelings en ontwaar een gemengde geur van
zweet, tabak met een vleugje alcohol.
Op
de kassaband voor hem staan zijn boodschappen:
negen 50cl blikken pils en twee kartons
frietvet. De kassiester scant de producten en
zegt de totaalprijs. De man neemt een handvol
geel -en roodkopere munten uit zijn jaszak en
begint ze zorgvuldig één voor één uit te zoeken.
De Aldi-bediende telt mee.
Ik
ben eigenlijk gehaast. Nadat hij de geldstukken
allemaal heeft neergelegd zegt de verkoopster –
ze kijkt de man niet aan: “Nog 2 euro 20
mijnheer.” De man fronst zijn gelaat, richt zijn
blik naar de rij mensen die ondertussen aan het
aanschuiven zijn. Hij zoekt nog even verder in
zijn broekzakken maar zegt dan: “Laat dat
frietvet dan maar hier.”
Ik
aarzel. Ik heb die ochtend (zoals elke morgen)
een korte meditatie gelezen met de bedoeling om
die dag evangelisch liefdevol te reageren op wat
ik zal tegenkomen. Wat moet ik - als christen -
hier doen? Een christen heeft toch als taak -
sinds die barmhartige Samaritaan – om zijn nek
uit te steken ook al is dat niet altijd
gemakkelijk. Ik ga mijn drempel over en
vraag aan de man of hij het goed zou vinden als
ik dat frietvet voor hem betaal. Er valt een
stilte maar dan knikt hij. Hij voegt er
onmiddellijk aan toe dat hij thuis wel genoeg
geld heeft, maar het nu niet bijheeft.
“Dus
mijnheer u gaat dit betalen?”, vraagt de dame
achter de kassa. Ik buig ongemakkelijk
bevestigend mijn hoofd en vermijd het om naar de
toeschouwers achter me te kijken. De kassiester
scant het frietvet en de eieren en vermeldt het
totaal terwijl ze me de winkelwaar toeschuift.
Ik betaal het verschuldigde bedrag en overhandig
het pak aan de man. Deze kijkt, nog steeds
verrast door het plotse contact, en mompelt:
“Bedankt”.
Laten
we volgende week - net zoals Jozef en Maria
deden met hun kind - de mensen en de situaties
die we tegenkomen aan God toevertrouwen. Zo
kunnen we misschien mee het Licht (of iets van
het Licht) openbaren in onze omgeving.
Bach
Ich
habe genug, ich habe den Heiland, das Hoffen
der Frommen, auf meine begierigen Arme
genommen; ich habe genug!
Ich
habe ihn erblickt, mein Glaube hat Jesum ans
Herze gedrückt, nun wünsch ich, noch heute mit
Freuden von hinnen zu scheiden.
Offerande Lied 149:
Oergebaar
Tafelgebed
163: Liever een kind
Onze Vader
Communie lied 365:
Lied van het licht
Slotgebed
God, Vader van alle mensen,
vandaag gedenken we hoe Maria en Jozef
de kleine Jezus naar de tempel brachten
zoals voorgeschreven door de wet van Mozes.
In hun voetspoor bidden we vandaag ook
voor onze kinderen en kleinkinderen
die we u toevertrouwen.
Zie met liefde op hen neer.
Bescherm hen en leid hen
en laat hen opgroeien tot gelukkige mensen.
Schenk ook ons uw Geest
opdat we levende getuigen kunnen zijn van uw
liefde.
Inspireer ons zoekende geloof
zodat we voor alle mensen
uitgroeien tot wegwijzers naar uw Zoon.
Hij die het licht is, de waarheid en het leven
vandaag, volgende week en alle dagen
tot in eeuwigheid. Amen
|