3 april 2015: Goede Vrijdag
Voor allen die gekruisigd worden
Kris Gelaude
Begroeting
Dit is een avond van verstilling, gedenkend de weg die Hij gegaan is,
Jezus Christus, mens van God en broeder van mensen.
Hij, die in liefde en vertrouwen, het ondenkbare gedaan heeft.
Wij volgen de weg die Hij moest gaan en we trachten Hem te herkennen in de velen die vandaag onder een kruis gebukt gaan.
Ik koos voor deze bezinning 7 staties, met telkens een overweging, voorbeden en een gebed.
Lied nr. 311: “O hoofd vol bloed en wonden”
1. Pilatus spreekt het oordeel over Jezus uit
Met het oordeel dat Pilatus velt, wordt zijn eigen angst en onverantwoordelijkheid toegedekt.
Maar wordt ook ons oordeel niet vaak ingegeven door twijfel en onzekerheid, waardoor we ons afschermen voor de ander en onze eigen verantwoordelijkheid ontwijken?
In een artikel van Y. De Maeseneer, over Jezus en het oordelen, lees ik:
Oordelen kan in principe in dienst staan van waarachtig liefdevol leven. Het probleem is dat ons oordelen (…) de hardnekkige neiging vertoont zich een absoluut karakter aan te meten. Dan wordt het oordeel dodelijk. Het betreft een bepaalde houding en verhouding ten opzichte van de ander. Dit oordelen is een manier van spreken, denken en waarnemen waarin mensen definitief vastgepind worden. Het is een woord zonder wederwoord, een spreken zonder luisteren. De gave van het woord, bedoeld om contact met de werkelijkheid en communicatie mogelijk te maken, verwordt tot een wapen om mensen op afstand te houden en uit te sluiten. Oordelen komt dan neer op het mentaal en verbaal elimineren van de ander.
Stilte
Voorbeden
Laten wij, gekeerd naar God die gerechtigheid wil,
bidden en noemen:
allen die zonder schuld veroordeeld worden
en het leven aan zich zien voorbij gaan;
allen die vervolgd worden, gevangen gezet of gedood,
omdat zij vrijuit wilden spreken;
allen die hun geliefden verloren en de misdadigers vrijuit zien gaan,
omdat geen recht gesproken wordt;
dat zij vertrouwen mogen vinden
in mensen om hen heen, die hen recht doen.
Acclamatie: "Omdat Gij het zijt, groter dan ons hart,
die mij hebt gezien, eer ik werd geboren."
Allen: God,
alles wat eigen is aan mensen,
achterdocht, onverschilligheid,
oordeel, verraad,
wij dragen het in ons.
En het verhaal van Jezus’ kruisweg
is een menselijk verhaal.
Wek zijn geest in ons.
Hij die niets of niemand wilde breken.
Maar enkel verbinden en helen.
2. Jezus en Maria ontmoeten elkaar
De ontmoeting tussen Jezus en Maria herinnert ons aan de onvoorwaardelijkheid van de liefde, maar evenzeer aan de onmacht ervan.
In dit lijdensfragment wordt Maria ons getoond als de moeder van allen, die in wat hen het liefste is, nl. hun kind, getroffen worden.
Allen die hun kind ten oorlog zagen trekken en vergeefs op zijn terugkeer bleven wachten. Allen wier kind ontvoerd, verkracht, vermist werd of vermoord en die nooit een antwoord kregen op hun vragen. Allen die machteloos aan de zijde van hun kind stonden en staan, wanneer hun leven door ziekte wordt bedreigd. Allen die met hun kinderen op de vlucht zijn voor geweld en niet weten hoe te overleven.
Maria’s moederlijke nabijheid in het lijden van haar kind, toont ons dat wij juist omwille van de liefde, niet aan onmacht kunnen ontkomen. Zoveel overgave moeten we leren, om de onmacht in ons leven te integreren. Maar dan wel in de diepe overtuiging dat het daarmee niet eindigt, dat we elkaar desondanks nog kunnen blijven dragen.
Stilte
Voorbeden
Laten wij, met vertrouwen in Gods omarming
bidden en noemen:
alle kinderen ter wereld die de liefdevolle zorg
van een moeder moeten missen;
alle moeders, vaders,
die door ongeval, ziekte of zelfdoding een kind verliezen;
allen die met innig medeleven
lijdenden en treurenden in de armen nemen en nabij blijven;
dat zij zelf geheeld mogen worden
en tekenen mogen zien van Gods moederlijke tederheid.
Acclamatie: Omdat Gij het zijt…
Allen: God,
in de ontmoeting van de moeder
met haar gemarteld kind,
schreit evenzeer
uw gewonde liefde
voor de mensheid.
Leer ons
mens te zijn naar uw beeld
en zo lief te hebben,
dat wij het aankunnen
om het lijden
dat het leven soms doorkruist,
deemoedig en met overgave
te omarmen.
3. Veronica staat oog in oog met Jezus
Een vrouw die in haar eentje het cordon van de soldaten doorbreekt, om Jezus te laten voelen hoezeer ze meeleeft en wil delen in zijn lijden. In de kleine goedheid kan veel mee gedragen worden.
Jezus’ blik biedt haar de erkenning voor al wat zij is, in haar kracht en in haar onmacht, omdat zij doet wat mensen horen te doen: zonder voorwaarde of vragen elkanders lijden mee dragen.
Van het lijden dat we zien, gaat altijd een oproep uit. Maar het gaat er niet om dat wij degene die beproefd wordt onze eigen boodschap brengen. Wel dat wij hem op zijn weg tegemoet trachten te gaan, door met eerbied en met luisterende aandacht alle voorrang te geven aan zijn/haar verhaal. Als we enige troost kunnen bieden, dan ligt die niet in verheven woorden, maar in toegewijde, helende gebaren, zoals dat van Veronica.
Stilte
Voorbeden
Laten wij, met goddelijke eerbied voor wie lijdt,
bidden en noemen:
allen die gezien of ongezien
kwetsuren dragen die nooit geheeld worden;
allen die getekend door het leven en het lijden
heel moedig blijven verdergaan;
alleen die zich machteloos voelen tegenover de pijn van anderen
en toch trachten om medestander te zijn;
dat er altijd ogenblikken zijn waarop zij
genade ondervinden en de heelkracht van de liefde.
Acclamatie: Omdat Gij het zijt…
Allen: God,
meer dan eens
overrompelt ons de vraag
waar Gij zijt
wanneer het noodlot toeslaat.
Terwijl onze ogen blind zijn
voor de trekken
van uw menselijk gelaat.
Want Gij zelf zijt het
die onvermoed verschijnt,
gehavend en geschonden.
Laat ons U juist zoeken en herkennen
in de ogen van
ieder die lijdt.
4. Jezus ziet de vrouwen treuren
Wat blijft er over van de grote menigte die Jezus’ woorden wilden horen, van de velen die bij hem naar antwoord zochten op hun vragen of die hoopten op genezing van hun pijn? Het overkomt Jezus, zoals het velen overkomt. Eens het lot bezegeld is, wordt de groep van getrouwen bijzonder klein.
Toch zijn er vrouwen die samen troepen. Te neer geslagen, door machteloosheid overrompeld. Zij trachten troost te vinden bij elkaar en wenend buigen zij het hoofd, voor wat zich hier voltrekt. Zij kunnen niet onverschillig blijven toekijken. Misschien zijn zij degenen die ondanks de overmacht, toch hun krachten willen bundelen, om in te gaan tegen de kille en beredeneerde strategieën, die mensen kapot maken. Misschien zijn zij het die vandaag de straat opgaan om politieke systemen aan te klagen, die ongenadig omgaan met zwakken en kwetsbaren.
Stilte
Voorbeden
Laten wij, betrokken op het lijden in de wereld,
bidden en noemen:
allen die zich het lot aantrekken
van thuislozen, van vluchtelingen en vreemden;
allen die geen moeite sparen
om de schepping te behoeden en haar vruchten eerlijk te verdelen;
allen die hun leven wagen om in bedreigde gebieden
de nood van mensen te lenigen;
dat hun inzet niet voor niets is,
dat hun aanklacht wordt gehoord
en God zelf in elke blijk van dankbaarheid hen tegemoetkomt.
Acclamatie: Omdat Gij het zijt…
Allen: God,
voortdurend zien wij
beelden van mensen
die slachtoffer zijn
van misbruik, van haat,
geweld of onrecht.
Laat ons toch niet vervallen
in onverschilligheid of fatalisme.
Maar leer ons spreken
vanuit de diepte van onze ziel,
met waarachtige betrokkenheid.
En met de moed
om op tal van wijzen
geweld te bannen uit ons leven
en uit de wereld.
5. Jezus wordt gekruisigd
Het kwade lijkt te overwinnen op het goede. We zien het steeds opnieuw gebeuren. Ook dat mensen gekruisigd worden. De machten van het kwade blijven woekeren. Als iemand zich daarvan bewust was, dan moet Jezus dat geweest zijn. Maar het laatste woord dat Hij daar tegenover zet is er één van genade: ‘Vader, vergeef het hen…’
Wie tot dat gebaar in staat is, tegen alle onrecht in, draagt de verrijzenis in zich. Zo deden ook de monniken in Thiberine. Zo zijn er ook vandaag mensen te vinden die het zware leed dat hen werd aangedaan, beantwoorden met vergiffenis. Dat zijn tekenen van genade, die het kwade ontegenzeggelijk overstijgen. Dat zijn tekenen van goddelijke kracht, die de grootste onmacht overstemt.
Stilte
Voorbeden
Laten wij, genadig als God zelf,
bidden en noemen:
allen die worden meegesleurd
in oorlog en geweld en geen kant meer uitkunnen;
alle kinderen, omgekocht, gevangen gemaakt
of ingelijfd in onbarmhartige systemen;
allen die met schuld beladen en verziekt van geest
nergens nog een weg terug vinden;
dat er iets gebeurt waardoor zij in hun hart
geraakt worden en tot goedheid worden aangezet.
Acclamatie: Omdat Gij het zijt
Allen: God,
zwijgzaam, in uw machteloosheid
hebt Gij moeten aanzien
hoe Jezus, uw geliefde mens,
bespot werd en gekruisigd.
Laat mensen niet alleen
wanneer zij zulke onmacht kennen.
Kom hen tegemoet in iemand
die op dat moment naast hen staat.
Heel hun lijden
met uw eeuwige trouw.
En heilig het.
6. Jezus sterft op het kruis
Heel Jezus’ leven was in Gods liefde verankerd. Toch was er in zijn laatste uur voor hem geen reddende hand, maar verlatenheid en duisternis.
Het lijden heeft hem arm gemaakt zoals het iedere mens arm maakt. En op het einde van zijn krachten, wanneer alles donker werd, kon Hij enkel nog de woorden uit de psalm tot de zijne maken: ‘God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten?’ Hij bleef mens tot aan zijn laatste adem, zij het ook dan naar God gekeerd.
Voor Hem is er voorbij alles, enkel nog die ondoorgrondelijke, goddelijke naam: ‘Ik zal er zijn’. Aan die naam vertrouwde Hij zijn leven zijn sterven toe. Op het ogenblik dat Hij de dood inging, was alles hem ontnomen. Behalve dat vertrouwen. En dat heeft Hij ons willen doorgeven.
Stilte
Voorbeden
Laten wij, met diepe bewogenheid,
bidden en noemen:
allen die weggerukt worden uit het leven,
in oorlogen, rampen, misdaden;
allen die vermist worden
of van wie het lichaam nooit teruggevonden werd;
allen die sterven in eenzaamheid,
door God en mens verlaten
en diegenen om wie niet getreurd wordt;
dat wij hen indacht blijven en hun namen noemen,
zoals zij geschreven werden in Gods hand.
Acclamatie: Omdat Gij het zijt…
Allen: God,
In de diepste ontreddering
en verlatenheid
doen mensen wat Jezus deed.
Zij roepen op U.
Ook wijzelf.
Wees niet onvindbaar
in het stervensuur.
Voor niemand.
Leg uw grote stilte
als een mantel om ons heen.
En laat uw naam
‘Ik zal er zijn’
ons vinden.
Lichtend
door alle duisternis heen.
7. Jezus wordt van het kruis genomen
Als iemand sterft valt er een grote en gewijde stilte. En er bestaat geen menselijke taal, geen woord, zo waardig of zo groots, dat het zich boven deze stilte kan verheffen.
Alleen de liefde zelf heeft hier nog recht van spreken. De treurnis en de toegewijde zorg van zij die hun geliefde dode nog een laatste ogenblik willen omarmen, zalven, dragen, naar zijn laatste rustplaats brengen, vol eerbied en ontzag.
Zo is het voor ons. Niet anders kan het zijn geweest voor Maria en voor zij die met haar onder het kruis stonden. In haar herkennen wij hoe liefde kan betekenen ‘mee door de dood gaan’ en alles loslaten. Omdat ook dat een vorm van leven geven is.
Stilte
Voorbeden
Laten wij, doordrongen van Gods stilte,
bidden en noemen:
allen die gebroken van verdriet
hun dode kind een laatste keer omhelzen;
allen die overmatig beproefd worden,
maar verbittering niet toestaan
en zich met zacht moed weer oprichten;
allen die in stilte verder leven
met groot gemis en leegte
tot het einde van hun dagen;
dat zij zich door anderen gedragen weten
en kunnen geloven dat ook God hen draagt.
Acclamatie: Omdat Gij het zijt…
Allen: God,
er is geen mens
die zo door Jezus’ lijden
wordt getroffen
als zijn moeder.
Hoe vele malen is zij niet
met hem gestorven?
Buig U naar allen
met een grenzeloos verdriet.
Laat het leggen in uw schoot
en bewaar de liefde
die erin verborgen ligt.
Wil haar vereeuwigen.
En ontzeg niemand
die hierdoor getekend werd
een nieuw vertrouwen
in het leven.
Muziek:
Gebed over de gave van brood
God, wij bidden,
spreek uw kracht uit
over dit brood in onze handen.
Dat het een blijvend teken moge zijn
van Jezus, zo gebroken als Hij was,
die zich helemaal uit handen gaf.
Gij die gezegd hebt: ‘Ik zal er zijn’,
laat dit waar zijn, omwille van hem,
zolang er mensen zijn op aarde.
Wees de stem in ons die roept
om genade en om mededogen,
opdat wij uw woord zelf tastbaar maken,
een broeder als Jezus waardig.
Onze Vader
Communie
Communielied nr. 415: “Laat niet verloren gaan”
|
