6 juli 2014: Vierde zondag
Mijn juk is licht om dragen
Rik Nuytten
Lied 709: Voor kleine mensen is Hij bereikbaar
Inleiding
Goede morgen!De
evangelielezing van vandaag bevat een uitspraak van Jezus waar ik
een hele tijd heb op lopen kauwen. Het gaat zo: Neem je juk
op, en leer van mij,
, dan zullen jullie werkelijk rust vinden,
want mijn juk is zacht en mijn last is licht om dragen. Ik
heb het daar moeilijk mee. Ik vind christen zijn in 2014 niet zo
eenvoudig en niet zo licht om dragen. Op het werk en in de maatschappij
sta ik vaak onder druk om de wet van de sterkste te ondergaan, mij
neer te leggen bij het onvermijdelijke. En dat is in tegenstelling
tot het opkomen voor de kleine mensen en de misdeelden zoals we
zongen in het openingslied.
En ik kan ook niet zeggen
dat ik de volgelingen van Jezus er zo kan uithalen uit de massa,
als blije mensen die naam van God prijzen van mens tot mens.
Als ik rond mij kijk, zie
ik veel mensen die een zware last te dragen hebben, die heel veel
te verwerken gehad hebben. En ik kan veel voorbeelden bedenken van
mensen die het moeilijk hebben. Soms denk ik dat wij het vroeger
makkelijker hadden, omdat de maatschappij zoveel eenvoudiger was,
maar ik vrees dat dit eerder een verkleuring is die ik maak, door
de afstand en de tijd die er over gegaan is.
Ik zit dus met de vraag wat de
uitspraak van Jezus zou kunnen betekenen, en hoe wij dit als een
christen gemeenschap kunnen ervaren in onze tijd. Laten wij hierover
in deze viering even stilstaan.
Openingsgebed
Hier gekomen
vanuit de waan van de dag
en de storm van de tijd,
en niet minder vanuit de onrust
van ons eigen hart.
hier gekomen
om de weg te weten,
om het hoofd weer op te heffen
en de rug te rechten,
om nieuwe adem te vinden,
en een nieuw lied,
om te dromen en te kennen,
zie hier uw gemeente:
kandelaars voor uw licht,
waar de duisternis toeslaat;
zanger van uw lof,
door de tranen heen;
bidders om uw rijk,
tegen de klippen op.
dat uw oog op ons rust,
dat uw hart is
bij de ademloze en de verstikte
bij de kleine, verduisterde mensen,
dat uw hand
heel onze wereld
draagt en bewaart,
daarom zuchten en zingen wij:
HEER, ONTFERM U!
(Sytze
de Vries. Het rijk alleen, p. 76)
Kyrie 115: Heer ontferm
U over ons
Homilie deel 1
Om de tekst van
evangelie beter te verstaan is het vaak een goed idee om te kijken
uit welke context het fragment gehaald is. Vandaag, zoals iedere
zondag in dit liturgisch jaar, lezen we uit het evangelie van Mattheus,
waarvan we weten dat het geschreven was voor een joods christelijke
gemeenschap in Galilea, die na de vernietiging van de tempel in
Jeruzalem, waarschijnlijk uit de synagoge gebannen was door de Farizeeën,
maar nog steeds vasthield aan de joodse wetten en gebruiken.
Marcel had het verleden week over de discussie tussen Petrus en
Paulus en hun respectievelijke volgelingen over hoe de leer van
Jezus moest worden ingevuld. De lezing van vandaag voegt daar nog
bijkomende schakeringen en kleuren aan toe, want ook de volgelingen
van Johannes de Doper hadden hun discussies met de leerlingen van
Jezus.
Luisteren wij naar het evangelie uit Mattheus.
Evangelie Mt. 11, 2-18; 25-30
Lied 211: Het lied van de doper
Homilie deel
2
Mijn juk is zacht
en mijn last is licht. Hoe moet je dat verstaan? In de tijd van
Jezus was het juk het symbool van de slavernij, van het weggevoerd
worden in ballingschap; maar de joodse schriftgeleerden gebruikten
het woord ook om de Wet als een zacht juk te beschrijven.
De hele discussie die Jezus voert over Johannes de Doper is interessant
om de verdere tekst te begrijpen. Er was niet alleen discussie tussen
de heidenen en de joodse christenen, er was ook een groep volgelingen
van Johannes de doper, die vonden dat Johannes de Messias was.
De evangelist neemt stelling in deze discussie op een manier die
vaak gebruikt wordt in het evangelie. Jezus kiest geen partij, maar
verwijst naar wat er gebeurt en opent een heel ander perspectief.
De joden willen wonderen, de Grieken willen wijsheid. Johannes leeft
uiterst sober, Jezus eet en drinkt met de mensen mee, maar niets
is goed voor de leiders van de joodse geloofsgemeenschap. Voor die
leiders zijn zowel Jezus als Johannes indringers, rovers
die hun leiderschap en hun gezag in vraag stellen. Beiden zijn een
bedreiging voor de bestaande orde, en zij zullen uiteindelijk uit
de weg worden geruimd.
Wat Jezus aantoont is dat het Rijk van God niet is waar de leiders
het voorstellen, in de tempel, in de ingewikkelde regels, zodat
alleen de ingewijden, de geleerden en de elite, het kunnen besturen,
maar dat het Rijk van God te vinden is bij mensen die vertrapt en
vermorzeld worden, bij de armen en verdrukten. Dat is het tegenovergestelde
van hoe de meerderheid van de joden in de tijd van Jezus de komst
van de Messias voorstelden. Zij verwachtten een Messias die een
verbeterde uitgave zou zijn van Koning Salomon: een sterke militaire
leider, die de vijanden verslaat, een machtige koning en een rechtvaardige
rechter.
Jezus en Johannes zijn niets van dit alles! Zij zeggen dat eenvoudige
mensen van alle slag en rang kunnen doen wat God van hen verlangt:
rechtvaardigheid, goed zijn voor elkaar, het goede in elkaar ondersteunen
in plaats van te verdelen. Het rijk van God is niet voor de geleerde
elite, niet voor hen die alle regeltjes tot in de puntjes uitvoeren,
heel rijk zijn, maar het rijk van God is open voor alle mensen die
bereid zijn God tegemoet te treden met een open geest en een ontvankelijk
hart, voor de mensen die zich aan God durven over te leveren. Je
zou kunnen zeggen: de mensen die zich eenvoudig overleveren aan
God, zodat Hij zijn werk kan doen.
In feite zegt Jezus dat we het niet te ingewikkeld moeten maken,
maar dat eenvoudig en simpel open staan voor God de weg van leven
is. God dienen is eigenlijk heel eenvoudig: bemin uw God, en uw
naaste gelijk uzelf, de rest is van tweede orde. De boodschap van
Jezus is eenvoudig, is bereikbaar en haalbaar voor de eenvoudige
mensen. De dingen ingewikkeld maken en de godsdienst zich toe-eigenen
door de specialisten leidt in feite af van de kern van deze boodschap.
Alle grote godsdiensten hebben eigenlijk een eenvoudige simpele
kernboodschap, maar mensen schijnen de neiging te hebben om het
daarna ingewikkeld te maken, en het over te laten nemen door de
specialisten. Jezus zegt dat de Wijsheid van God komt, en
beschikbaar is voor alle mensen die zich daarvoor open stellen.
In feite is deze tekst een oproep om ons simpel en eenvoudig open
te stellen zodat God ons leven en ons hart kan veranderen. Dat is
niet simpel en eenvoudig, we moeten ons daar iedere dag voor inspannen.
Maar als we ons open stellen voor God, dan is het juk van Jezus
zacht, en kunnen wij rust vinden. Amen.
Offerande (acclamatie 142)
Dankgebed: Oosterhuis,
Gebeden en psalmen, p.138
Acclamatie 122 Ubi Caritas
Onze Vader
Slotgebed: Lied van Jezus
volgelingen (Oosterhuis:
Nieuw bijbels liedboek, p. 151)
Slotlied: 564: Gehoord van mensen
|