27 december 2009 : eerste zondag na kerstmis

"Betlem is de stede daar is ’t geschied voorwaar"

Liesbeth Daenen

Intredelied: 265: “Nu zijt wellekome”

Welkom op deze eerste zondag na Kerstmis. Wij zijn blij dat het kindeke Jezus geboren is en ik zou jullie allen willen meenemen naar Bethlehem waar dit alles is geschied, niet alleen volgens dit lied maar ook volgens de evangelist Lucas. Hij heeft het opgetekend in Lc 2,4-7:

Ook Jozef trok op naar de stad van David Bethlehem geheten om zich te laten inschrijven samen met Maria zijn verloofde die zwanger was. Terwijl zij daar verbleven brak het uur aan waarop zij moeder zou worden. Zij bracht haar zoon ter wereld, haar eerstgeborene, wikkelde hem in doeken en legde hem neer in een kribbe, omdat er voor hen geen plaats was in de herberg.

Met tien lichtwerkers kreeg ik de kans om in oktober op bezoek te gaan naar o.a. Bethlehem. Het was de bedoeling om in Israël-Palestina samen te gaan mediteren voor de vrede en verzoening. We zijn niet te voet gegaan maar met het vliegtuig naar Tel Aviv en vandaar naar Jeruzalem waar we verbleven.

Vandaag neem ik jullie mee op onze daguitstap naar Bethlehem. We vertrokken vanuit Oost- Jeruzalem (dia) een oude ommuurde stad via een snelweg met het zicht op nieuwe joodse nederzettingen naar Bethlehem. Om hier te geraken moesten we via grote Gates en controleposten door de muur heen. Deze muur is gebouwd door Israël om zelfmoordacties en terreuraanvallen van de Palestijnen te voorkomen. Ze is een afscheiding tussen Israël en de bezette westelijke jordaanoever of de westbank. Ongeveer 600km lang in vier jaar tijd gebouwd. De vreemde vorm van de muur is veroorzaakt door de omheining van het graf van Rachel, de vrouw van David, zo kunnen de joden rechtstreeks naar dit graf. De muur is beschilderd aan de zijde van de Palestijnen. Op de grens bevindt zich een vluchtelingen kamp van de palestijnen, de muur is hun nieuwe grens en heeft de olijfgaarden aan de andere zijde geplaatst, zo is het speelterrein van de kinderen weg.

Enkele kilometers verder ligt het centrum van Bethlehem met de oude kerk, basiliek waar Jezus geboren is. Via een kleine deur kom je in een prachtige ruimte, een oude Romeinse basiliek, met Romeinse mozaïeken, deze kerk hoort toe aan de Armeense christenen, dit merk je ook aan de verlichting (dia) en in de crypte is de plek waar Jezus is geboren, ernaast is een kloostergang van de Franciscanen zij beheren ook andere cryptes.

We zijn op een avond nog eens terug geweest in Bethlehem omdat er een internationale vredesmars was tegen het optreden van Israël in de Gaza strook en Palestijnse gebieden. De burgemeester van Bethlehem en een Europese afgevaardigde alsook de patriarch namen het woord. Zijn woorden waren indrukwekkend een echt pleidooi voor gerechtigheid. Het raakte me wel enorm het bezoek aan die stad, daar waar het kind van de vrede geboren is. Nu is deze plaats omsingeld, bewapend en gekooid met erin mensen die wachten op toeristen en werk om verder te kunnen leven.

Lied 260: “Zal er ooit een dag van vrede”

In het tweede deel van deze woorddienst bezoeken we samen Oost-Jeruzalem. Het is een prachtige oude ommuurde stad zonder autoverkeer met kleine straten en winkeltjes het merendeel van moslims. Op vele plaatsen is het Israëlische leger aanwezig meestal jonge soldaten: meisjes en jongens die hun legerdienst vervullen allen goed bewapend.

Na een controlepost komen we aan de Klaagmuur.Deze is indrukwekkend. Het was sukkoth of Loofhuttenfeest en iedereen op zijn paasbest met een palmtak herdachten de joden de doortocht in de woestijn, vandaar dat ze dan eten onder de palmtakken. Het was een boeiend zicht met een ontspannen sfeer. De mannen aan hun kant waren aan het zingen en droegen de Thora-rollen rond, aan de zijde van de vrouwen was er eerder een sfeer van veel verdriet en sereniteit. Als je voor deze immense muur staat en je briefje met een wens of bede instopt dan voel je je opgenomen in een groter geheel, enerzijds gaf die muur je een gevoel van geborgenheid zoiets van: “ zeg het me maar eens mijn kind, ik zal het wel oplossen, je staat er niet alleen voor” en anderzijds had ik zoiets van: "hoe houdt die muur dit vol?" Hier komen de klachten en pijn van heel de wereld samen. Hoelang kan deze muur dit nog dragen?

Voor mij was de Klaagmuur het symbool van moeder aarde die alles draagt niet alleen het leed van heel de wereld maar ook de pijn van alle tijden. Ik ben me wel bewust van de transformatiekracht en de draagkracht van de aarde, maar voor hoelang kan ze dit nog aan, als wij niet helpen om deze pijn te verlichten, als wij niet helpen om het verleden los te laten en onszelf en anderen te helen.

Heel de geschiedenis van Jeruzalem is een van onverwerkt verleden, heel de geschiedenis van de joden, de moslims , de christenen is één van pijn om het aangedane leed, van frustraties en zich niet begrepen voelen en dit gaat zo nog verder als we deze pijnen niet kunnen lossen. ’s Nachts was het zeer rustig aan de klaagmuur: moeder aarde herstelde zich in het maanlicht.

Luisteren we naar psalm 135: “Het godsvolk looft de heer”

Gezegend uit Sion de Heer, die zijn woonstede heeft in Jeruzalem, Godlof, Gezegend is hij die in Jeruzalem woont, daar waar de wijsheid woont,

Jeruzalem heeft op mij een enorme indruk nagelaten. In Jeruzalem is precies alles heviger, intenser de rust en de onrust, het vreedzame en het militaire. Ik heb nog maar zelden in het openbaar zoveel mensen zien bidden, niet alleen voor de Klaagmuur, maar ook groepjes toeristen die al biddend een kruisweg baden op de via dolorosa, wij die in parken en crypten mediteerden,maar we waren niet alleen. Jeruzalem is één gebedsruimte soms overdekt soms in de natuur. Het aantal kerken in Jeruzalem is bijna niet te tellen. En al die kerken en godsdiensten zijn in elkaar verweven.

Boven de Klaagmuur staat de rotskoepel en de al aksamoskee, als je voor de klaagmuur staat hoor je soms de muezin oproepen tot gebed, in de synagoge hoor je de kerkklokken luiden, in de H. Grafkerk is een deeltje voor de kopten, een voor de Armeniërs en één voor de orthodoxe kerk. De protestanten vereren het graf van Jezus in een parkje ietsje verderop. Alle zijn ze hun geloof aan ’t verkondigen en hun plek aan het bewaken, maar het wordt absurd zo ineen verstrengeld en toch tegen elkaar op. Onze ochtendmeditatie was een uurtje van inkeer, van inzicht om onze draagkracht te vergroten om onze emoties van verzet en extase te verzoenen, om niet in een oordelend betweterigheid te vervallen om verder proberen te begrijpen wat er leefde in deze mysterieuze stad. Onze groep was een voorbeeld van elkaar dragen op een humoristische speelse wijze.

Jeruzalem is een heilige plaats, het is een sacrale plek. De natuur was voor mij daarvan het grootste bewijs, overal hoor je vogelgezang, de zon is altijd aanwezig, de hof van Olijven is indrukwekkend, de crypte waar Maria begraven is zo diep in de aarde, daar vind je rust. Meermaals voelde dat gekibbel tussen al die godsdiensten als kinderachtig en onnozel aan, als we de hemel en de aarde willen redden wordt het tijd dat we stoppen met mijn god en uwe god tegen elkaar uit te spelen. Er moet een einde komen aan mijn kerk en uw kerk, aan mijn land en uw land, aan het slachtofferrol en de daderrol. Het wordt tijd dat we inzien dat de hogere krachten voor iedereen werkzaam zijn en dat het de taak is van iedereen om het leven voor iedereen veilig te stellen en te behoeden. Het tijdperk van ik en jij is voorbij we kunnen ons geen oorlog meer permitteren voor geen enkele redenen. De zon die schijnt voor iedereen, en elke baby moet kans krijgen om te leven, waar hij ook geboren is of dit nu in Bethlehem of in Jeruzalem of in Jacamaca is.

Dat is zo mooi aan kerstmis; Hier wordt de zuiverheid en onschuld maar ook de kracht en de mogelijkheid van een baby geëerd . Is dit niet de basis van elk geloof? Het leven behoeden? In het volgende lied waarmee we de woorddienst afsluiten wordt dit mooi verwoord. “Gij verschijnt ons aller wegen in de ogen van een kind.”

Lied 263: “Gij verschijnt niet op de wolken”

In de St. Annakerk is er een fantastische akoestiek, je kan er prachtig zingen, voor ons was er een groep uit Korea. Wij hebben er ook ons best gedaan. Ik kon er niet weggaan vooraleer ik ons lied gezongen had ”wie anders zou de wereld dragen… en op dat moment waren jullie er allemaal, want ik weet dat niemand anders dan jullie dit lied dat hier gecomponeerd is kennen. Het was voor mij een ontroerend moment om mij met zovelen verbonden te weten om de hemel te dragen.

Tafelgebed 153 “Verschenen is de mildheid”
                         en lied 001: “Wie anders zou de wereld dragen”

Onze vader
Communie
Slotlied: 270 “Vanwaar zijt Gij gekomen”

Slotgebed (meditatietekst aangeboden door Frank Coppieters)

Onder de gedachten,
tussen de gedachten
en rond de gedachten
de geweldige aanwezigheid
de klaarheid
de alom tegenwoordigheid

De stem van Jezus:
de heiligste plek ter aarde
is, waar de aloude haat
een huidige liefde is geworden

Als pelgrim van de vrede
moet je je informeren
de geschiedenis leren
en jezelf bij elke stap vergeven.

In iedereen die je ontmoet,
kom je jezelf tegen.

Alles op aarde is verbonden
zo als in de hemel.
Hier stoken oude en verse wonden
en toch overal
het kloppende hart van Christos
met de boodschap van
gerechtigheid - voor iedereen.

De mensheid staat voor de poort
de tempel is van binnen,
is van iedereen,
behoort niemand toe.

Dit is een blijde boodschap
Jezus zegt,
onderwijs louter liefde
want dat is wat je bent.

Gabriel en Michaël
begeleiden jullie tocht.