20 maart 2005: Palmzondag

Voor kleine mensen is Hij bereikbaar

pater Marcel Braekers

Intredezang nr. 619

Inleiding

Zou Jezus een relatie hebben gehad met Maria Magdalena? In de roman De Da Vinci code van Dan Brown wordt daarover veel gefantaseerd. Voeg daarbij dat Opus Dei een flinke veeg uit de pan krijgt en u begrijpt dat een reactie niet kon uitblijven. In de voorbije dagen kon u verschillende standpunten in de krant lezen. Nu vind ik het boek zelf maar een slecht geschreven triller, maar na de Tweede Wereldoorlog werden tekstfragmenten gevonden zoals dat uit ‘het evangelie van Maria Magdalena’ die wel wijzen op een bijzondere band tussen deze twee. Wat dat inhield prikkelt blijkbaar de fantasie, maar heeft in feite geen belang als het gaat over de inhoud en betekenis van de Blijde Boodschap die Jezus bracht. Belangrijker is de er achter liggende vraag: wat de kerk met het vrouwelijke en de vrouw heeft gedaan. En dat kadert in een nog ruimere vraag: hoe de kerk met het gegeven van de erotiek omgaat.

Kijk je naar de geschiedenis dan valt op dat in onze kerk twee krachten altijd erg verdacht zijn geweest: de erotiek en de agressie. Niet toevallig die twee, omdat ze uit zichzelf niet geordend zijn, allerlei capriolen kunnen maken en voor de grootste heibel kunnen zorgen (dat wist Freud reeds en daarom bracht hij een revolutie teweeg in het westen door die twee krachten te erkennen en een plaats te geven). De kerk heeft dus altijd gemeend (volgens mij tot haar nadeel) dat ze hierover moest waken en ordenend optreden. En om haar houding te rechtvaardigen heeft ze Jezus altijd liefst voorgesteld als een zeer geordende, geestelijke figuur, die een soort van ‘Lammfromme Abel’ die enkel sprak over God, over gebed en naastenliefde. Maar was dat wel zo? Zou het kunnen dat Hij meer dan men toegeeft of vermoedt toch een verzetsstrijder zou geweest zijn zoals men een aantal jaren geleden in Zuid-Amerikaanse bevrijdingskringen dacht? En tegenover de vrouw en het vrouwelijke nam Hij een heel open houding aan, heel anders dan in zijn samenleving gebruikelijk was. Spijtig genoeg weten wij in dat opzicht weinig van Hem.

Wel is zeker dat Jezus een religieuze hervormer was, die verstolde structuren en opvattingen in vraag stelde. Wellicht wilde Hij zelfs niet iets echt nieuw brengen maar het volk in contact brengen met zijn oorspronkelijke roeping en het in de sfeer brengen van de begindagen in de woestijn toen men nog oog had voor de allerzwaksten en in mystieke verbondenheid leefde men zijn God. Maar kerk en staat waren in die dagen niet gescheiden. Religieuze verordeningen waren tegelijk rechtsregels en omgekeerd. Elke religieuze hervorming had dus automatisch ook een sociale weerslag. De verpauperde boeren die als slaven op de grote landbouwbedrijven leefden, de arme vissers rond het meer van Galilea, de fysiek en mentaal gehandicapten, gehate collaborateurs, prostituees. Zij allemaal voelden dat deze religieuze omwenteling voor hen veel kon betekenen, dat ze een stem kregen, respect en vrijheid.

Het feest van Palmzondag dat de intrede van Jezus in Jeruzalem herdenkt heeft met dit alles veel te maken. In het verhaal voel je hoe tegenstellingen op de spits worden gedreven. Er stond veel op het spel zowel voor Jezus en zijn idee van het rijk Gods als voor de religieuze en burgerlijke leiders. Een samenleving daverde op zijn grondvesten en een dramatische ontknoping kon niet uitblijven. Wij zullen straks dit verhaal beluisteren en u wordt uitgenodigd om mee op te stappen in de stoet van hen die Jezus begroetten als de aansteker van een nieuwe tijd.

Lied nr. 105: “Heer Jezus, koning en gezalfde Gods”

Gebed

Gij komt ons tegemoet o God
En toont uw ware gelaat in Jezus van Nazareth:
Teken van tegenspraak,
Hoop voor verdrukten
Toevlucht voor wie niemand heeft.
Hij die uw weg gegaan is
En door zijn lijden en dood
uw geheim aan ons onthulde:
Van liefde zonder grenzen
Hoop tegen alle wanhoop.
Hem begroeten wij als de Dragende en Verdragende,
Uw toekomstmens en onze broeder.

Kinderbijbel van Klink p. 186 – 188

Lied nr. 412: “Jezus om uw lijden groot”

Zegening van de palmtakken

Zoals het volk U eens begroette met groene takken
Als de voorvechter van een nieuwe tijd
Zo willen wij U, Heer, erkennen als Messias en Verlosser.
Daarom zegenen (+) wij deze palmtakken als teken
Van onverwoestbare levenskracht.
En met heel die stoet van allen die voor ons gingen,
Met allen die uitzien naar een nieuwe tijd
Willen wij zingend meegaan
En willen wij U volgen ook in de dagen van lijden en eenzaamheid.

De intocht in Jeruzalem (II): kinderbijbel p. 189 – 190

Homilie

Als je de werkelijkheid eens van de andere kant bekijkt, was het dan niet normaal dat Jezus zoveel agressie oogstte? Hij ging eten bij collaborateurs – en samen eten was een gebaar van diepgaande verbondenheid. Elk dorp in Palestina had wel een huisje van plezier. De prostituees die er woonden waren een permanente bedreiging voor de gezinsvrede en konden veel geestelijke schade aanrichten. Jezus accepteert dat zo een vrouw aan zijn voeten weent en van haar reukwerk (was het een soort hoerenparfum?) op zijn voeten sprenkelt. Onder zijn apostelen zaten verzetsstrijders en men wist hoe de Romeinen jacht op hen maakten. Opstandige boeren, verbitterde vissers en landlopers: die allemaal samen werden door Hem geaccepteerd en meer dan dat. Hij zei dat voor hen op de eerste plaats de rijk van God er was. Niet alleen zij, maar iedereen die zoekende was, uitzag naar een religieus réveil was welkom.

Is het dan niet begrijpelijk dat de gewone burger de wenkbrauwen fronste. Dat de leiders die instonden voor de goede gang van zaken, die op hun beurt bang waren voor de bezetter en die alle voordeel hadden bij een status quo dit niet namen? Godsdienst en staat waren niet gescheiden en dus diende er opgetreden te worden.

Zou het dus kunnen dat deze intocht in Jeruzalem veel meer is geweest dan een ludieke tocht waar men zomaar wat vrolijkheid verkocht? Ik heb het gevoel dat het hier een harde, misschien wel grimmige optocht heeft plaats gevonden van mensen die niets te verliezen hadden en zich vastklampten aan deze strohalm. Niet toevallig staat in het evangelie van Lucas, het sociaal meest bewogen evangelie, direct hierna het verhaal van de uitdrijving van de kooplieden uit de tempel. Heeft Jezus en hebben zijn aanhang daar schoon schip gemaakt met een aantal misbruiken en wilden ze zelfs met een symbolische krachtdaad een nieuw begin inluiden? En was dat de druppel die de emmer deed overlopen?

Voor Jezus stond er veel op het spel. Alles eigenlijk, want het ging Hem erom te wijzen op de onvoorwaardelijke liefde van God en op een nieuwe samenleving waar plaats is voor iedereen en waar gerechtigheid en trouwe verbondenheid de grondslag vormen. Want zoals God ons onvoorwaardelijk nabij is moeten wij het zijn voor elkaar. De tempel en de Jeruzalem-clan stonden dit in de weg.

Er diende dus opgetreden te worden. De orde moest hersteld.
Zo voltrekt zich de tragiek rond dit leven. En toen Jezus werd gedood en iedereen weer angstig in zijn schulp kroop dacht men dat alles voorbij zou zijn. Maar zo had God het niet begrepen. Hij doorbrak een dodenweg. Hij gaf aan een hopeloze situatie een andere wending. Veerkracht gaf Hij en dat vieren wij in de Paasnacht.

Aan welke kant staan wij? Willen wij mee optocht houden met allen die Hem achterna liepen? U kan uw solidariteit uitdrukken door straks samen met de kinderen naar voor te komen en hier een palmtak in de grote mand neer te leggen.

Groot dankgebed: gezongen liedboek 182

Na de communie, lied nr. 649: “Kom in mij”

Bezinning: H. Oosterhuis, levende die mij ziet p. 60

Mededelingen:

• Men kan een palmtakje meenemen misschien niet als een magisch voorwerp om u te beschermen, maar als een teken van uw solidariteit met Jezus en zijn mensen.
• Je kan aan deze dagen een intense geladenheid geven door deel te nemen aan de vieringen van de Goede Week of door tussenin even tijd te nemen om te bezinnen. Zo maken we van de Paasnacht een krachtig gebeuren.