20 februari 2005 : 2° Zondag van de vasten:

De gedaanteverandering,  Matt. 17, 1 – 9

Pater Marcel Braekers

Intredezang: nr. 406: Bekleed u met de nieuwe mens

Inleiding

Er is een Congolees spreekwoord dat zegt: ‘Til je last op tot aan je knieën, men zal je helpen ze op je hoofd te zetten.’ Prachtige spreuk om solidariteit uit te drukken. Als je zelf reeds een aanzet doet naar verandering zullen er altijd wel helpende handen te vinden zijn die je over de eindstreep helpen. Congo staat in deze vastentijd centraal; niet als het land waar altijd alles in het honderd loopt, waar bodemrijkdommen voor veel ellende zorgen, waar alle grote ziekten welig tieren, maar het Congo van optimistische mensen die in onmogelijke omstandigheden weten te overleven en levenswijsheid geven aan ons.

‘Til je last op tot aan je knieën, men zal je helpen om ze op je hoofd te zetten.’ Dat is het vasten dat God van ons vraagt en de zuivering die we in deze tijd willen doormaken. Bekeren we ons daarom met heel ons hart en keren wij ons toe naar het leven.

Lied nr. 101: Bidden wij met geloof in ons hart tot de Vader

Gebed

Onze hulp komt van de Heer
Die overal altijd in alles is.
Gij vergeet niet die in U geloven
Nooit zijn ze weg uit uw hart.
Wij noemen U mantel, herderstaf,
Moeder, bodem, geboorteschoot,
Tedere schaduw die ons sterk maakt.
Wakker onze liefde aan,
Zuiver onze gezindheid opdat wij
Deze veertigdagentijd niet slapend ondergaan
Ons gereed maken om U te begroeten.

Inleiding op de lezingen

Waarom wilde Abram weg uit Haran? Waarom liet hij de veiligheid van zijn land, zijn clan en van de huisgoden achter zich om zo naar het onbekende te trekken? Haran had een hoogontwikkelde cultuur: hier werd het schrift uitgevonden en de eerste steden gebouwd. Waarom dan door onveilige streken trekken en de onzekerheid van de seizoenen ondergaan? De bijbel heeft slechts één antwoord: Iemand riep hem om weg te gaan en een heel nieuwe levenswijze aan te nemen en zo ook een heel nieuwe God te ervaren, een transcendente God onnoembaar en verheven en zo anders dan de huisgoden verbonden met eigen potentie en kracht. Ook Jezus zal zo een heel nieuwe ervaring van God hebben op de berg Tabor. Maar elke keer is zo’n ervaring maar mogelijk als men ook grondig van levenswijze wil veranderen.

Genesis 12, 1-4

Lied nr. 610: Hoort hoe God met mensen omgaat (strofe 5, 6, 9, 10, 12, 13)

Mattheüs 17, 1-9

Homilie

Wanneer je hier langs de autostrade het kleine voetpad neemt naar Korbeek Dijle, dan is daar een plekje waar het lawaai van de autostrade is verdwenen, de Dijle zich meanderend door het landschap slingert, waar je nog net de top van het Romaanse kerkje van Oud-Heverlee ziet. De weiden zijn afgegrensd door wat populieren en altijd vliegt er wel een lome reiger of wat gehaaste duiven voorbij. Als ik daar zo wandel overvalt mij een gevoel van diepe rust en intense schoonheid. Zo dikwijls schenkt de natuur ons helemaal gratis en onverwacht dat gevoel van heelheid en verbondenheid. Of er is dat prachtige en zo eenvoudige stukje luit van John Dowland, de klaagzang van Josquin des Prés bij het overlijden van zijn leermeester. Op het moment dat de muziek opklinkt is het alsof je zelf muziek wordt en er niet meer bent, genadige momenten dat je denkt: zo is het goed.

Zouden de leerlingen eenzelfde ervaring hebben gekend toen ze Jezus naar de top van de berg waren gevolgd en Hem daar zagen geknield, helemaal zich overgevend aan de God op wie Hij vertrouwde? De evangelist Mattheüs wendt alleszins alle middelen aan om het uitzonderlijke van de ervaring te beschrijven. Jezus neemt wel drie leerlingen mee, maar uiteindelijk laat Hij ook hen achter zich om zo alleen naar de top te gaan. Daarboven, alleen in dat immense landschap gaan wolken Hem omhullen. De sfeer van geheimzinnigheid krijgt zo een goddelijk karakter. Mattheüs voegt er subtiel aan toe dat het een lichtende wolk was, daarmee verwijzend naar de wolk die meetrok in de woestijn en die boven de Verbondsark rustte. De Schekinah van Jahwe die boven de ark zweefde, rust nu op een mens, Jezus van Nazareth.

Wat deze glorie van God is laat zich niet in woorden vatten. De bergen, de wolken en het licht zijn archetypische symbolen waardoor het heilige wordt opgeroepen en aanwezig gesteld maar niet vastgegrepen in een woord. Iets overvalt Jezus en vervult Hem helemaal en het veroorzaakt een verandering die de evangelist uitdrukt door te zeggen dat zijn kleren wit werden als sneeuw en zijn gezicht ging schitteren. Heel anders dan in de Griekse mythologie waar de goden in mensen of dieren veranderden volgens dat het hen uitkwam, maakt Jezus bijna willoos een transformatie door overspoeld door goddelijke kracht. Het is alsof Hij helemaal is uitgeleverd en een speelbal werd van goddelijk geweld. Zo spreekt men in de bijbel over God en het heilige: als iets of Iemand waarvoor woorden tekort schieten, een overweldigende ervaring waarbij je verstomt en die slechts indirect in oersymbolen wordt opgeroepen. En de mens die het meemaakt kan enkel neerknielen en verstommen, vervuld van de Schekinah, de inwoning van God.

Indien Jezus recht van spreken heeft, indien Hij voor ons een gangmaker is, dan is het omdat Hij in uiterste passiviteit zich liet grijpen door die overvloed van Licht en die toesprekende Stem. Zo vinden de eerste Wet en de woorden van de profeten hun vervulling. Mozes en Elia die hen vertegenwoordigen spreken met Jezus, zij buigen lichtjes voor Hem zoals hier aangegeven op de icoon.

Niet toevallig zag men in de christelijke traditie in dit tafereel op de berg een voorafschaduwing van de verrijzenis. Verrijzenis is niets anders dan de onvoorwaardelijke zelfgave van God aan de mens. Zodanig zelfs dat die mens helemaal ontwricht en nietig alleen maar kan laten gebeuren. Verrijzenis is daarom niet alleen iets van na de dood, maar de onmogelijke mogelijkheid waarbij God ingrijpt.

Straks vieren we in de Paasnacht datzelfde gebeuren en roepen we het via oersymbolen van licht en water op, opdat wij hier en nu reeds iets zouden mogen ervaren wat ons over de dood heen wacht.

Maar wezenlijk bij dit verhaal hoort het afdalen van de berg. Jezus gaat terug naar zijn volksgenoten. Hij geeft het Licht door. Wie alleen en verlaten is, wie treurt en honger heeft, wie onrecht ondergaat wordt door Hem aangemoedigd. Goddelijk licht wordt doorgegeven. Knikkende knieën krijgen kracht, een zwak lichtje wordt niet uitgeblazen maar krijgt nieuwe olie. Jezus geeft energie door die Hij na deze transformatie in zich voelde stromen.

Deze tekst wordt in deze vastentijd voorgelezen opdat wij ons op een dubbele manier zouden laten grijpen: naar de diepte toe en horizontaal naar de ander. We lezen de tekst om ons in de ze vastentijd te zuiveren naar lichaam en geest en ons zo gereed te maken voor die aangrijpende ervaring die God voor ons in petto heeft.

Opbouwen van de kookpot: aanbrengen van houtblokken door kinderen

Groot dankgebed

Slotgebed

God wij denken aan Abraham die op uw Woord
Zijn land verliet en op weg ging met niets anders dan uw belofte.
Geef ons moed om nieuwe wegen te gaan en ons los te maken
Uit wat ons verstard en verlamt.

Wij gedenken Mozes die zijn volk voorging doorheen de woestijn
Gedreven door het visioen van het beloofde land.
Geef ons moed, God, om nieuwe wegen te gaan
Herschep in ons uw visioen en vuur ons aan.

Wij gedenken Jezus van Nazareth, God,
Uw mensgeworden liefde.
En wij bidden: geef ons de moed om zijn weg te gaan
Te breken en te delen en verteerd te worden door zijn liefde.

Mededelingen

- Vorige dinsdag zijn we gestart met een nieuw initiatief. Met enkele gezinnen zaten we samen op de mat, lazen een stukje uit de bergrede, baden even, zongen samen met de kinderen een liedje en deelden een sobere broodmaaltijd. Dat had iets heel sfeervol en delend. Tussen 18 en 20 uur zal dat nu elke week zo zijn voor jong en oud, groot en klein, maar zeker met een bijzondere aandacht voor de kinderen en het biddend met hen zijn. Iedereen is welkom. Op die manier bieden we hier op FF ook heel verschillende formules aan om tot verdieping te komen. Op zondag is er de eucharistie, op maandag de stille zen-meditatie en op dinsdag de eenvoudige, sfeervolle samenkomst rond de tafel.

- Noteer nu reeds dat dinsdag 1 en 14 maart er een samenkomst is rond de nieuwe bijbelvertaling.