------
Welkom
------
Liturgie
------
Vorming
------
Historiek
------
Archief
------
Kalender
------





26 december 2021: Feest van de heilige familie

Feest van de heilige familie (Lc. , 41 – 52)


Marcel Braekers


Openingszang 264 Heden zal uw redder komen

Begroeting

De zondag na Kerstmis is steevast de dag dat men de heilige familie gedenkt. Traditioneel zie je op afbeeldingen een jonge vrouw die in een liefelijk interieur zit te haken en wat verder een oudere man in zijn schrijnwerkerij met aan zijn voeten een klein, schattig kindje dat met houtstukjes speelt. Daarmee staan een aantal clichés samen die via apocriefe teksten in de loop van de geschiedenis groeiden.

In het evangelie is er immers sprake over broers en zusters van Jezus (vb. in Marcus 6,3 is er sprake van de broers Jakobus, Joses, Simon en Judas en van enkele zusters). De eerste kerkvaders zoals Tertullianus hadden daar geen enkel probleem mee. Maar naarmate men meer en meer de klemtoon ging leggen op de goddelijkheid van Jezus en dus op zijn uniciteit ging men worstelen met dit gegeven. Hoe kon men zich die goddelijkheid voorstellen indien er ook broers en zussen uit dezelfde ouders waren geboren? Maria had daarom een kind gekregen zonder tussenkomst van een man. Vooral voor Origenes die worstelde met zijn seksualiteit was deze zwangerschap een verheven, aseksueel gebeuren. Ook ontstond de suggestie dat men in het Hebreeuws voor broer en neef eenzelfde woord gebruikt en dus was Jezus een enig kind in een samengesteld gezin. Men ging veronderstellen dat Jozef ouder was en reeds kinderen uit een vroegere relatie had, zodat de broers in feite halfbroers waren, enz.

Zo groeide de idylle van het gezin in Nazareth. Maar lees je de brieven van Paulus dan schrijft hij over Jakobus als de broer van Jezus. In het Grieks heeft men wel verschillende woorden voor broer en neef, maar Paulus noemt Jakobus adelphos terwijl hij het woord anepsios dat neef betekent goed kent. Ook de idee dat het om halfbroers zou gaan klopt niet, want ook daarvoor had men eigen woorden. Besluit: het gezin van Nazareth was een groot gezin bestaande uit waarschijnlijk 5 zonen en 2 dochters.

Ging het er vredig en huiselijk aan toe? Ook dat weten we niet. Wel lees je in het evangelie dat op een bepaald moment de familie van Jezus aan de deur staat omdat ze vinden dat Hij zijn verstand is verloren en ze hem mee naar huis willen nemen. Was die spanning er gekomen vanaf dat Jezus publiek begon te spreken of rommelde het al eerder in de familie? We weten het niet. Uit de Handelingen weten we dat Jakobus in de eerste christengemeente een belangrijke plaats innam. Hij was de meest behoudsgezinde met wie Paulus het niet gemakkelijk had. Jakobus ging dus de visie van Jezus overnemen, maar bleef veel dichter bij de tradities van zijn voorouders dan Jezus. Hoe gingen die twee met elkaar om?

Waarom vertel ik dit allemaal? Misschien begint u meer verwantschap te zien met wat in het eigen gezin gebeurt en het leven in Nazareth en is het feest van vandaag niet zo wereldvreemd. We vieren dus de dag van het gezin en alles erbij waarmee een gezin toen en vandaag te worstelen heeft.

Gebed

Zullen wij, God,
Ook nu nog ophoren
Van uw bewogenheid om mensen?

Zullen wij
Ook vandaag nog weten
Hoe rijk Gij ons maakt,
Omdat Gij Uzelf gaf aan ons?

De mens naar uw hart hebt Gij verwekt
Midden onder ons,
Als een licht dat ons voorgaat,
Ons moed geeft,
Als een vuur dat ons verwarmt,
Als het verlossende woord.

Geef dat wij Hem mogen vinden,
En lezen in elkaars ogen,
Dat wij Hem weerspiegelen als licht voor allen.

(S. de Vries, zolang wij ademhalen p. 86)


Evangelie volgens Lucas 2, 41 – 52

Lied 267 Weer staat een twijg van Jesse in bloei

Homilie

Het gezin waarin Jezus opgroeide was een heel klassiek, Joods gezin in Nazareth een dorpje in een vruchtbare, landelijke streek van Neder Galilea. Alles verliep er volgens de traditie. De kinderen kregen allemaal klassieke namen volgens grote voorgangers. Op de achtste dag werd Jezus besneden en nadat zijn ouders de gebruikelijke rituelen hadden volbracht keerden ze terug naar huis. Zoals we in het evangelie hoorden ging men met Jezus naar de tempel toen hij 12 jaar werd en hij bar mitswa werd, letterlijk ‘zoon van de Wet’. Maar onmiddellijk verweeft de evangelist er zijn theologie in: Jezus bleef in de tempel en vanuit zijn goddelijke kennis stelde Hij de Schriftgeleerden allerlei moeilijke vragen, net zoals Hij later zou doen. Die waren verwonderd over zijn inzicht, terwijl de ouders zich afvroegen wat er met hun zoon aan het gebeuren was. Iets dat heel herkenbaar is voor veel ouders vandaag. Hoe moet het verder met die vreemde jongen?

Zo kom ik bij vragen die ouders en gezinnen vandaag zich stellen. Het leven en samenleven is immers net als in de tijd van Jezus in 50 jaar onvoorstelbaar snel geëvolueerd. Ouders hebben zelf al een breuk doorgemaakt met hoe hun ouders leefden. Vroegere beproefde leefpatronen zijn helemaal voorbij. Maar ook de kinderen en jongeren van vandaag maken een hele evolutie door dankzij het digitale tijdperk dat is ingetreden. Veel ouders kunnen alleen toezien hoe hun kinderen spelenderwijs leren en communiceren via internet.
Wat de algemene sfeer betreft zien we dat de werkdruk is toegenomen. Dikwijls wordt vanwege het werk een grote mobiliteit of soepelheid verwacht, zodat verworteling in de plaats en buurt moeilijk is. En boven dat alles leeft een onuitgesproken sfeer dat we hier en nu gelukkig moeten zijn. Leven met uitstel of geduldig wachten zijn niet meer van vandaag. Relaties zijn daarom kwetsbaar, er wordt veel gescheiden en opnieuw geprobeerd en soms weer scheiden. Dikwijls betalen de kinderen de tol van die bestaansonzekerheid. Op een dag als vandaag valt er dus heel wat te bespreken en zijn er veel zorgen die we aan onze God willen toevertrouwen. Tegelijk vieren we Kerstfeest, hét familiefeest bij uitstek.

Hoe heeft het gezin van Nazareth het ervan afgebracht? Niet alleen vond dit gezin dat hun spruit zijn verstand was verloren en een schande werd voor de familie, Hijzelf reageerde nogal vanuit de hoogte met te antwoorden: “Mijn broers en zusters zijn zij die de wil van God volbrengen.” Hoe heeft men die breuk verwerkt en welke houvast had men aan elkaar, aan de traditie waarin men leefde? Jakobus werd later een aanhanger van Jezus’ visie, en Maria, zijn moeder, bleef Hem in stilte volgen en bleef met diep respect op afstand Hem bijstaan. Is dat de meest helende houding ook vandaag? Het is allemaal voor ons zo goed herkenbaar. Maar het geeft ook ruimte om in alle omstandigheden tot dit gezin te bidden en hun zijn vragen en pijn voor te leggen. Dat is ook mijn eindpunt: in de verwarring en onzekerheid werd een heel nieuwe tijd en een nieuw geloof geboren. Zou dat ook voor ons kunnen gelden?

Stukje muziek uit het kerstoratorium

Vrije voorbeden

Onze vader

Lied 271 Adeste fideles

Zegen


------