------
Welkom
------
Liturgie
------
Vorming
------
Historiek
------
Archief
------
Kalender
Share-project
------





21 Juli 2019: 16e zondag

Bezoek van Jezus aan Martha en Maria (Lk 10, 38 - 42)

Gond Mertens

Inleiding

Toen de data met de lijst van de voorgangers uithing, was ik vooral nieuwsgierig naar het evangelie van de zondag waarop ik aan beurt zou zijn….

Dit bracht mij bij Lucas hoofdstuk 10 met de bekende passage over het bezoek van Jezus aan Martha en Maria. Enerzijds….was ik vrij enthousiast, anderzijds schrok ik wel een beetje…. want de boodschap van dit mooi verhaal leek mij bij een meer aandachtige lezing niet zomaar onmiddellijk of vanzelfsprekend duidelijk.

Was het louter toeval of niet, dat juist dit evangelie mij te beurt viel?
Toeval bestaat niet, verklaarde een hele tijd terug, een geleerde Benedictijn uit Nederland.Toeval is God! Maar God is geen toeval, voegde de eminente spreker er onmiddellijk aan toe.
Wat toeval is en wie God is, daar ben ik nog altijd niet uit….

Maar het bezoek van Jezus aan beide zussen houdt mij ook reeds vele jaren bezig…

Zo herinner ik mij nog heel levendig een versleten gedichtje, uit Zonneland;
‘Heer, ik bid U uit mijn keuken
daar ik geen heilige kan zijn
achter stille kloostermuren of in Africa’s woestijn.
Ik heb Martha’s handen nodig,
maar Maria’s hart nog meer!’

Waarom sprak dat kinderlijk gedicht of zo je wil dit eenvoudig gebed, mij sterk aan?
Was het misschien de uitverkiezing van Maria die mij boeide, maar die me ook met heel wat vragen opzadelde….vragen die me behoorlijk van streek maakten….
Stond Maria sowieso hoger op de ladder naar de hemel dan haar zus?
Jezus zei immers aan Martha; ’Maria heeft het beste deel gekozen’.
Wat is het beste deel? En wat is het probleem met het druk in de weer zijn van Martha?

Voor deze homilie zocht ik naar antwoorden in de mooie boeken die Marcel schreef over Eckhart. Hierin staat hij uitdrukkelijk stil bij de preek die zijn medebroeder, de hoog gewaardeerde Dominicaan en Mysticus, hield over het bezoek van Jezus aan Martha en Maria.

In de homilie wil ik daar dieper op ingaan.


1ste lezing Enkele gedachten uit; Mijn heldere afgrond  Christian Wiman

‘William James  (1842 - 1910) (Vormen van religieuze ervaring) heeft gezegd dat ons innerlijk leven stroomt, en rusteloos is; dat het altijd in overgang verkeert; dat onze ervaring ‘leeft in de overgangen’. Dit lijkt mij waar. Daarom is elke afzonderlijke uiting van geloof een voorlopige - omdat het leven ons altijd verder voert naar een plek waar het geloof opnieuw moet worden geformuleerd - en omdat geloof in God, uiteindelijk geloof in verandering is’.   (p 36)

Ons geloof begint daar waar atheïsten veronderstellen dat het moet eindigen.
Ons geloof begint bij de verlatenheid, beproeving en twijfel aan alles wat bestaat.
Ons geloof moet uit niets geboren worden en door ons geproefd worden.   (p 146)

Geloven is niets meer dan een bewegen van de ziel naar God.
Het kan God zijn, die beweegt, of de ziel die zich voor hem opent.  ( p154)


2e lezing Jezus op bezoek bij Martha en Maria   (Lc, 10, 38-42)


Homilie

Lucas vertelt ons dat Martha zich uitslooft om Jezus zo gastvrij mogelijk te ontvangen terwijl Maria zonder verpinken liefdevol zit te luisteren aan de voeten van haar Heer.
Was het afgunst of echte bekommernis die Martha bezielde om Jezus te vragen of het hem koud liet dat zij alleen moest bedienen….ze verwachtte dat hij Maria zou zeggen haar te helpen.

Maar Jezus reageert omgekeerd en wijst Martha terecht; Martha, Martha, waarover maak je u toch zo druk, één ding is nodig, Maria heeft ‘het beste deel’ gekozen, dat haar niet zal ontnomen worden. Wat te denken over die radicale tussenkomst van Jezus?
Ze confronteert ons met belangrijke vragen; Wat is nodig? Welke keuze(s) maak je in het leven?

Anders gezegd, is de ‘liefdevolle passieve houding’ van Maria sowieso beter dan de evenmin te betwijfelen ‘liefdevolle inzet’ van Martha? Hierover werd vroeger niet of nauwelijks nagedacht.

Waarom? In een van de boeken van Marcel over Eckhart zocht en vond ik antwoord.

Maria wil helemaal niets missen van Jezus bezoek, dat is op zijn minst lovenswaardig merkt de auteur op, maar het is jammer dat de Kerk zich moeiteloos, generaties lang schaarde achter de wat te betwijfelen reactie van de Heer; Eén ding is nodig, Maria heeft het beste deel gekozen…. Wat Jezus precies of woordelijk aan Martha gezegd heeft is historisch niet te achterhalen.

En wat er omging in het binnenste van beide zussen nog minder…
Toch stond Maria zonder meer symbool voor het contemplatief leven en de de weg naar volmaaktheid. De gastvrijheid van Martha was toch minder exclusief gericht op Het of De Allerhoogste… Daarom werd contemplatie en gebed achter stille kloostermuren of in Africa’s woestijn, in kerkelijke kringen hoger geprezen dan de dringende aanpak van schrijnende problemen in de wereld.

Die manier van denken is niet terug te vinden in de bijbel, schrijft Marcel.

Integendeel, inkeer en inzet horen in de Schrift bij elkaar. En Jezus zelf is ook die weg gegaan.
Hij leefde tussen zijn volksgenoten, deelde hun dagelijks armoedig bestaan, hun zorgen, pijn en verdriet maar trok regelmatig de eenzaamheid in om te bidden en te mediteren.

In zijn mystiek commentaar op dit evangelie reageert Eckhart op een nog al uit de lucht gegrepen tegenstelling tussen het zorgend bezig zijn van Martha en het roerloos stil luisteren van Maria.
De lieve Maria laat zich drijven door een diep verlangen naar Gods liefde en geeft er zich helemaal aan over, maar loopt daarbij ook het gevaar zich te verliezen in een zalig gevoel van welbehagen.
Dat ruikt volgens Eckhart naar zelfingenomenheid en narcisme.
Wie bidt omwille van het eigen ‘goed’ gevoel, is vooral met zichzelf bezig en niet met God.
En Eckhart gaat nog een stap verder wanneer hij ervan uitgaat dat Martha niet jaloers was op Maria maar dat zij integendeel, terecht bezorgd was over de zelfgenoegzame houding van haar zus.
Zij wenste dat ook Maria de weg zou inslaan van het engagement. Dit vind ik een boeiend antwoord op het eenzijdig invullen van wat nodig is in het leven en wat bij gevolg de beste keuze is.

Actie en contemplatie zijn twee grondpeilers in de zoektocht van de mens naar God.
Vanuit haar innerlijke zielengrond kiest Martha onvoorwaardelijk voor een aards geloof. Ze handelt wijs en liefdevol met aandacht voor de noden van anderen. Zo is ze bij God én bij de mensen. Die betrokkenheid eist haar niet volledig op en omwille van haar godsverbondenheid houdt ze een zekere afstand. Eckhart reageerde in zijn tijd tegen een sfeer van passieve vroomheid, ver van elk engagement. Hij nam het op voor de nieuwe lekenbewegingen in hun zoeken naar waarachtige spiritualiteit. Het religieuze leven op zich is niet waardevoller dan een concreet gerichte actie van leken. Beiden zijn belangrijk! Wie door liefde gedreven zich engageert voor anderen, zich regelmatig terugtrekt in gebed en meditatie heeft het beste deel gekozen. God liefhebben en de naaste is volgens de Schrift, het belangrijkste gebod. Jezus vraagt zijn leerlingen om in de wereld te zijn maar niet van de wereld, daarom zoekt hij zelf meermaals de stilte op om alleen te zijn met zijn Vader. Vandaag heeft de Kerk dringend mensen nodig die treden in het voetspoor van de Heer.

Wie, wat of waar het leven je brengt, hoe de levenskaarten geschud worden, heb je voor een groot deel niet in de hand, maar je bent  wel verantwoordelijk voor wat je zelf met die kaarten doet.

Het verhaal van deze zondag over het bezoek van Jezus aan beide zussen is een appèl om er wat uitvoeriger bij stil te staan. Christenen worden uitgedaagd om Martha te zijn maar eveneens Maria. Beide zussen vormen de keerzijde van één en hetzelfde ideaal; opkomen voor een liefdevolle, rechtvaardige wereld van vrijheid, vrede en geluk voor alle mensen ver en dichtbij..

Meditatie en gebed zijn de belangrijkste bron van inspiratie en kracht voor een levenslange inzet.

Op de Sinaï zei Jahweh tot Mozes; ’De plaats waar ge staat is ‘heilige grond’.
Hier en nu is de tijd om mee te bouwen aan Gods droom van gerechtigheid en vrede op aarde!

Gebed

Heer God,
De nood in onze wereld is groot en zoveel mensen
gaan ongezien en onbemind door het leven.
Jezus was vooral begaan met de pijn en het lot van die mensen
Hij bracht hen een boodschap van liefde, barmhartigheid en gerechtigheid.
Roep ons op om zoals hij de hand uit te steken
naar hen voor wie leven geen leven is.
Vervul ons met de warmte en de kracht van uw Geest,
Opdat wij mogen inzien wat belangrijk en nodig is in dit aards bestaan.
Moge onze zorg voor anderen een tastbaar teken zijn
van Uw wonen in en onder ons.
Wij willen Martha maar ook Maria zijn
voor ieder die wij op onze levensweg ontmoeten.
Zegen ons opdat wij elkaar tot zegt zijn
hier en nu en al onze levensdagen. Amen


------