------
Welkom
------
Liturgie
------
Vorming
------
Historiek
------
Archief
------
Kalender
Share-project
------





26 Mei 2019: 6e Paaszondag

       De Toetssteen (Jo. 14, 23-27)

Geert Craps

Om te beginnen: 214 Op een God die door de eeuwen

Inleiding

Het is een dag van keuzes maken vandaag. In mijn dagelijkse werkzaamheden in het parlement kom ik daar elke dag de gevolgen van tegen, van die keuzes. Mensen worden ook steeds mondiger en ongeremder om hun gedacht te zeggen over wat hun vertegenwoordigers doen. Daar komt vaak een terugkerend thema in voor.

Mensen verwachten dat wetten en regels een constructieve en positieve bijdrage leveren tot het samenleven. Dat wetten bijdragen tot recht en rechtvaardigheid. Ze vinden het dan ook onrechtvaardig als wetten die voor een bepaald doel gemaakt zijn, misbruikt worden om andere, onrechtvaardige doelen te bereiken. We zeggen dat "de geest van de wet" geschonden wordt.

Dat aanvoelen van de "geest van de wet" is vaak intuïtief, een gevoel, in de zin van emotioneel geladen geheel van ideeën. Ik heb zo het idee dat eenzelfde basisaanvoelen in zaken van het geloof speelt. Is het niet zo dat we met zijn allen een onuitgesproken onderliggende intuïtie hebben over wat de kern van ons geloof is, en dat dat er eigenlijk op neer komt dat het leven, het samenleven, het lief en leed van ons leven, gesteund en gedragen wordt door een kracht van liefde die zo groot is, dat we ze God zelf noemen.

Het is die onuitgesproken toetssteen, waar ik het vandaag over wil hebben.

Laten wij deze viering houden in verbondenheid met iedereen die ons lief is, met iedereen die ons ter harte gaat, met iedereen veraf en dichtbij.


Verbondenheid en gedachtenis (Keervers: Gedenk ons hier bijeen , nr. 125)

Laten wij ons verbinden met onze naasten, onze tochtgenoten dichtbij, en met hen die we dagelijks ontmoeten, vluchtig, diepgaand, als buur, als kennis, als collega, als familielid,
dat wij een stukje "God in ons midden" zijn in elke kleine ontmoeting.

Gedenk ons hier bijeen

Laten wij ons verbinden met de gemeenschap van gelovigen van alle gezindten, met allen die verder kijken dan hun eigen wereld, met hen die zich bezinnen, die betrokken zijn op hun naaste en zich het lot van elke medemens aantrekken, die zich laten aanspreken door de vraag die spreekt uit het gelaat van de ander,

dat wij voor elkaar een steun, een toeverlaat, een baken mogen zijn, zodat onze God in ons midden is.

Gedenk ons hier bijeen

Laten wij ons verbinden met hen die het moeilijk hebben in deze periode, voor wie het leven uitdagingen kent, met hen die ziek zijn, eenzaam, dakloos, verworpen, op de vlucht, afgewezen, in angst om een oorlog, …

[Ik denk vandaag speciaal aan mijn collega Ilse en mijn schoonbroer Laurent, die allebei veertien dagen geleden te horen hebben gekregen dat ze zeer ernstig ziek zijn, aan Kris en Elke die nog altijd vechten met de gevolgen van Elke's ziekte, aan de Afghaanse familie van Sefatullah, de adoptiezoon van mijn vriend Tom, die nog altijd in de onzekerheid van de Talibanbezetting leven, … Laten we elk voor zich onze dierbaren voor de geest halen en hier aanwezig stellen]

dat onze God ook in hun midden is.

Gedenk ons hier bijeen

Laten wij ons verbinden met deze wereld, die ons lief is: onze aarde die kreunt onder het gewicht van zijn bewoners, die zucht onder hun gewoel, maar die ons ook draagt en verwondering, vreugde en schoonheid schenkt, 

dat vrede en recht er mogen zegevieren, dat onze God er overal aanwezig kan zijn.

Gedenk ons hier bijeen

Openingsgebed (Sytze de Vries)

Stem in de stilte,

Spreek tot mij

Uw woord dat ruimte schept

In de engte van mijn hart

En doe mij leven

U tegemoet

Stem in de stilte

Spreek tot mij

Uw woord dat bevrijdt

Van onmacht en angst

En doe mij gaan

In vrijheid en vreugde

Stem in de stilte

Spreek tot mij

Uw woord dat richting wijst

En doe mij verlangen

Naar goedheid en zegen

In overvloed

Stem in de stilte

Spreek tot mij

Uw woord dat uitdaagt

Om op weg te gaan

Naar de ander

Die op mij wacht.

Stem in de stilte

Spreek tot mij

En houd mij gaande
Gij God die met ons zijt, …

Amen


Tussendoor: 803 Psalm 103

Inleiding op het evangelie

In de drie synoptische evangeliën zijn er aanwijzingen dat Jezus boodschap werd opgevat als de aankondiging van het zeer nabije Rijk Gods in die zin, dat het einde der tijden op komst was. En bij het einde der tijden hoorde ook de wederkomst van Jezus. Toen het evangelie van Marcus is geschreven, rond het jaar 70, leek het erop dat die wederkomst bijzonder dichtbij kwam: de verwoesting van Jerusalem leek die aan te kondigen. Maar ze kwam niet…

Rond 110 was er een gemeenschap van christenen die zich verzamelde rond de figuur van Johannes uit de traditie, die begon door te krijgen dat die apocalyptische verwachtingen misschien toch niet de essentie van de boodschap van Jezus waren. Zij begonnen nieuwe inzichten te ontwikkelen in de blijde boodschap die we verzameld vinden in het evangelie van Johannes, dat veel minder dan bv. Marcus of Mattheus de nadruk legt op de eindtijdverwachting, maar veel meer op de manier van leven en zijn die ze ervoeren in de Jezusfiguur. Het Johannesevangelie is daarom veeleer een verzameling spirituele boodschappen, die de vinger probeert te leggen op de essentie van het leven in navolging van Jezus. Ons evangelie van vandaag bevat daarrond een cruciale kernboodschap. 


Evangelie: Joh. 14, 23-27

Jezus gaf hem ten antwoord: “Als iemand Mij liefheeft, zal hij mijn woord onderhouden, mijn Vader zal hem liefhebben en Wij zullen tot hem komen en verblijf bij hem nemen. Wie Mij niet liefheeft, onderhoudt mijn woorden niet; het woord dat gij hoort, is niet van Mij, maar van de Vader die Mij gezonden heeft. Dit zeg Ik u, terwijl Ik nog bij u ben, maar de Helper, de heilige Geest, die de Vader in mijn Naam zal zenden, Hij zal u alles leren en u alles in herinnering brengen wat Ik u gezegd heb. Vrede laat Ik u na; mijn vrede geef Ik u. Niet zoals de wereld die geeft, geef Ik hem u. Laat uw hart niet verontrust of kleinmoedig worden.


Bedenkingen bij het evangelie

Wat doe je als een grote figuur die je inspireert en die je volgt plots wegvalt?

Je kunt geregeld bijeenkomsten houden en samen komen om hem of haar te gedenken en te vieren, om de herinnering levendig te houden.

Soms ontstaat dan de begrijpelijke neiging om die vieringen, rituelen en handelingen te verabsoluteren, ze uit te werken tot grote ingewikkelde liturgieën met regels en voorschriften, formuleringen en gebaren, die op straffe van nietigheid niet geldig zijn als ware uitingen van het echt herdenken. Als rituele stramienen een doel op zich worden, missen we de essentie.

Maar vandaag horen we dat het beter is om de geest te blijven volgen, als we vieren in onze bijeenkomsten.

Je kunt gebouwen, kunstwerken, muziek, artistieke uitingen creëren waarin je die figuur opnieuw oproept en adem geeft.

Soms ontstaat dan de begrijpelijke neiging om die kunstwerken te verabsoluteren, ze aan te kleden tot grote tempels van goud en wierook, tot vaste verzamelingen van beelden, gezangen en uitingen, tot schitterende gewaden en rijkelijke schalen en bekers. Als dat een doel op zich wordt missen we de essentie.

Maar vandaag horen we dat het beter is om de geest te blijven volgen, als we ons geloof uiten in bijeenkomsten.

Je kunt een hele organisatie oprichten die bedoeld is om de erfenis van de inspirerende figuur levend te houden bij een zo groot mogelijk aantal mensen.

Soms ontstaat dan de begrijpelijke neiging om die organisatie te verabsoluteren, zoals ook al in de tijd van de Johannesgemeenschap het geval was, toen de bisschop van Rome, Clemens, oproep om zich strikt te schikken in de hiërarchie van bisschoppen en priesters in zijn brief aan de christenen van Korinthe, zoals heel de geschiedenis van onze kerk laat zien, waardoor we nu verdeeld zijn over honderden kerkjes en kerken. Als dat een doel op zich wordt missen we de essentie…

Maar vandaag horen we dat het beter is om de geest te blijven volgen, als we ons verenigen in een georganiseerde kerk…

Je kunt alle uitspraken en verhalen die over hem de ronde doen verzamelen en opschrijven, om ze bij te houden, te herlezen, en je er verder door laten inspireren.

Soms ontstaat dan de begrijpelijke neiging om die teksten te verabsoluteren, ze in een schrijn te plaatsen, niet toe te staan dat er ook maar iemand een jota aan toevoegt of ervan afdoet, niet toestaan dat ook maar iemand ze verkeerd interpreteert of leest. Als de bekommernis om de letter van het woord groter wordt dan de bekommernis om de waarde, missen we de essentie.

Soms ontstaat dan de begrijpelijke neiging om een hele theologische constructie op te bouwen rond die woorden, ze te wikken en te wegen tot ze gewichtloos zijn, ze uit te pluizen en om te spitten. Als de bekommernis om onze eigen hersenspinsels groter wordt dan om de kern van het oorspronkelijke woord, dan missen we toch de essentie.

Maar vandaag horen we dat het beter is om de geest te blijven volgen als we met die woorden omgaan. 

Soms hebben we dus de begrijpelijke neiging om al datgene wat ons tot gemeenschap van Christus maakt, tot een doel op zich te maken. Maar vandaag leren we dat we altijd de toets van de Geest moeten blijven doen.

De Geest zal u alles leren. Toets uw daden, uw woorden, u beslissingen, uw oordelen hieraan: komen ze overeen met de geest? Dat zegt onze evangelietekst.

De Geest is eerder een intuïtie dan een redenering of gedachte. Ik wil niet vervallen in stereotypen, maar misschien is de geest wel de meest vrouwelijke kant van God. Als God het Woord is, Jezus het vleesgeworden Woord, dan is de Geest het aanvoelen, het diepe ervaren van het Woord, dat ook dynamiseert.

Vandaag leren we dan ook dat we er niet altijd zeker van kunnen zijn dat ons eigen aanvoelen van de Geest ook echt de Geest vertegenwoordigt: dat aanvoelen komt niet uit onszelf, maar wordt ons ingegeven. Door in openheid met elkaar te blijven spreken en voelen, doen en denken, kan de Geest ons bezielen en vrede geven.

U begrijpt dat ik uitkijk naar Hemelvaart en Pinksteren.


Offerande (muziek: De Aeternitate, track 4: Ach wie sehnlich wart' ich der Zeit / J.M. Bach)

Tafeldienst
149
Tafelgebed: 168 "U zingen wij dank"

Communie (muziek: De Aeternitate, track 8: Vater Unser / Christian Geist)

Communielied: 536 Lied aan de voet van de berg/ Jij die voor alle namen wijkt

Slotgebed

Geef ons, God, 

zuivere woorden, een zuiver hart,

nederigheid, kracht en geduld.

Geef ons de Geest van wijsheid en verstand,

van raad en sterkte en kennis,

waardoor we deel krijgen aan U.

Geef ons een zoekend hart, een zoekende ziel, een zoekende geest;

die Uw aangezicht wil zien;

Geef ons een hart,

dat voor Uw aangezicht nederig is.

Eeuwige onuitsprekelijke, neem de verblindende duisternis en de onkunde weg;

Eeuwige Sterkte, bevrijd ons;

Eeuwig Licht, verlicht ons:

Eeuwige Barmhartigheid, wees ons genadig.

Amen

(naar een gebed uit een Karolingisch Sacramentarium, 9e eeuw)


Voorbeden Wereldgroep

In naam van onze traditie,
in naam van onze identiteit
kunnen wij geen vluchtelingen opnemen.
Zij overrompelen, vernietigen onze traditie, onze identiteit,
onze gemeenschap.

Mensen in nood, vreemden die lijden, zijn nog welkom,
zolang ze volgzaam blijven,
hun eigen zijn afleggen,
onze tradities overnemen,
denken, geloven, zijn zoals wij zijn.
Immers, wij zijn de traditie.
Hebben wij niet de plicht om deze ongeschonden te bewaren?

Maar een gemeenschap,
die in naam van de traditie, zich afsluit voor nieuwe gedachten,
voor verstorende, open gesprekken, voor vooruitgang,
voor vreemden in ons midden,
is een gemeenschap die sterft,
wanneer haar leven reeds lang verloren is.

Is er dan geen toekomst meer?
Jawel, maar alleen indien we die toekomst samen leven geven
door onze inzet te verschuiven van zelfgenoegzaam samenzijn,
van interne gerichtheid
naar doelgericht bouwen aan een menselijke gemeenschap,
waar het goed is voor allen
om in te leven,
nu en later.
 
Mededelingen en zegen


------