------
Welkom
------
Liturgie
------
Vorming
------
Historiek
------
Archief
------
Kalender
Share-project
------




15 augustus 2015: Hoogfeest van Maria

Marcel Braekers

Openingszang 102: “Onze hulp is in de naam van de Heer”

Gebed – (een bijzonder gebed voor zuster Godefrida
)

Wees gegroet, Maria
Door u ontving onze wereld Jezus,
Beeld en gelijkenis van God.
Doorheen uw levenswandel leerden wij
Hoe vreugde en verdriet, nabijheid en verlatenheid
Een onvermijdelijk deel van ons bestaan vormen,
Maar ook, hoe God ons daarin nabij is.
Leer ons zoals Gij
Te luisteren naar Gods Woord,
Leer ons te hopen zoals Gij
En te dragen en verdragen wat het leven ons ongevraagd opdringt,
Opdat Gods Geest ook ons mag vervullen
Zoals hij eens in u deed.

Lied 139: “Wees Gij het woord, Gij de stilte”
Inleiding op de lezing


Preken op het hoogfeest van Maria vind ik niet eenvoudig. Niet dat ik moeite heb met dat moederlijke of vrouwelijke in Maria, omdat ik misschien zelf een gecompliceerde relatie met mijn moeder zou hebben. Mijn moeder was een zorgzame, warme moeder die ondanks vele jaren ernstige reuma voor ons een heel attente moeder was. Ik vind het ook waardevol dat ondanks het feit dat in het christendom altijd patriarchale accenten de bovenhand hebben het vrouwelijke en moederlijke altijd weer terugkeren en op vandaag zelfs de bovenhand krijgen. Ons Godsbeeld is immers van streng vaderlijk geëvolueerd naar liefdevolle, moederlijke nabijheid.

Mijn probleem begint als men die moeder gaat vereren en haar allerlei macht gaat toedichten. Maria zou voor ons ‘arme zondaars bidden’, ze zou wonderen verrichten, ze was zonder erfzonde bij haar geboorte, kreeg een kind zonder tussenkomst van een man en bleef maagd na de geboorte van haar kind. En tot slot werd ze met ziel en lichaam opgenomen in de hemel. Ik kan wel begrijpen dat dat alles theologische uitspraken zijn die cirkelen om een Geheim dat zich niet laat begrijpen en dus ook niet laat verwoorden, maar men mag de uitspraken niet gaan verdraaien tot biologische taal.
Om het met prof. De Deyn te zeggen: dogma’s begrijp je alleen als je ze zingt. Ze roepen een wereld op en nodigen uit om in te treden in een ongrijpbaar mysterie. Zo begrijp ik ook al de mysteries rond de persoon van Maria en in die geest kan ik van harte vieren en nodig ik jullie uit te luisteren naar enkele fragmenten die ik plukte uit verschillende evangeliën. Het is daarbij opmerkelijk dat vooral Lucas haar verschillende keren ter sprake brengt.

Het evangelie van Maria

In de zesde maand zond God de engel Gabriël naar de stad Nazareth in Galilea, naar een meisje dat was uitgehuwelijkt aan een man die Jozef heette, een afstammeling van David. Het meisje heette Maria. Gabriël ging haar huis binnen en zei: “Gegroet Maria, je bent begenadigd, de Heer is met je.” Ze schrok hevig bij het horen van zijn woorden en vroeg zich af wat die begroeting te betekenen had. Maar de engel zei tegen haar: ‘Wees niet bang, Maria, God heeft je zijn gunst geschonken.’ (Lucas 1, 26-29)

Terwijl ze in Bethlehem waren, brak voor Maria de dag van haar bevalling aan, en ze bracht een zoon ter wereld, haar eerstgeborene. Ze wikkelde hem in een doek en legde hem in een voederbak, omdat er voor hen geen plaats was in het nachtverblijf van de stad. (Lucas 2,6-7)
Na drie dagen vonden Jozef en Maria Jezus in de tempel, waar hij tussen de leraren zat, terwijl hij naar hen luisterde en hen vragen stelde. Allen die hem hoorden stonden versteld van zijn inzicht en zijn antwoorden. Toen zijn ouders hem zagen, waren ze ontzet, en zijn moeder zei tegen hem: “Kind, wat heb je ons aangedaan? Je vader en ik hebben met angst in het hart naar je gezocht.” Maar hij zei tegen hen: “Waarom hebt u naar mij gezocht? Wist u dan niet dat ik in het huis van mijn Vader moest zijn?” (Lucas 2,46-50)

Zijn moeder en zijn broers kwamen naar hem toe, maar ze konden niet bij hem komen vanwege de menigte. Zijn toehoorders zeiden tegen hem: “Uw moeder en uw broers staan buiten, ze willen u spreken.” Maar hij antwoordde: “Mijn moeder en mijn broers zijn degenen die naar het woord van God luisteren en ernaar handelen.” (Lucas 8,18-19)

Bij het kruis van Jezus stonden zijn moeder met haar zuster, Maria, de vrouw van Klopas en Maria uit Magdala. Toen Jezus zijn moeder zag staan, en bij haar de leerling van wie hij veel hield, zei hij tegen zijn moeder: “Dat is uw zoon” en daarna tegen de leerling “Dat is je moeder”. Vanaf dat moment nam die leerling haar bij zich op. (Johannes 19, 25-27)

Na de dood van Jezus wijdden de leerlingen zich eensgezind en vurig aan het gebed, samen met Maria, de moeder van Jezus, en met zijn broers…. Toen de dag van het Pinksterfeest aanbrak waren ze allen bij elkaar. Plotseling klonk er uit de hemel een geluid als van een hevige windvlaag, dat het huis waar ze zich bevonden geheel vervulde. Er verscheen aan hen een soort vlammen, die zich als vuurtongen verspreidden en zich op ieder van hen neerzetten en allen werden vervuld van de heilige Geest. (Handelingen 1, 14. 2,1-4)

Lied 501: “Salve regina”

Homilie


Stel dat we van Maria niet dat teer jong meisje maken dat biddend in haar getijdenboek door een engel met een cryptische boodschap wordt verrast, maar stel dat je het met een stevige, misschien wel rebelse vrouw te maken krijgt, wordt ons spreken dan niet heel anders?

Ik zeg dit zo, omdat ik ooit de commentaar van Pinchas Lapide las op het geboorteverhaal van Jezus. Lapide houdt vol dat Lucas een constructie maakte die historisch niet klopt. Het ging niet om een volkstelling, de datum en omstandigheden kloppen niet. Volgens hem gaat het in dit verhaal veeleer om een jong koppel, Jozef en Maria, die zoals veel gezinnen weigerden belasting te betalen aan de Romeinse bezetter en die daarom moesten onderduiken. Vandaar dat hun kind niet in een gewoon huis kon geboren worden, maar ergens in het veld tussen schapen en herders.
Indien deze interpretatie juist is dan krijg je vanaf het begin een heel andere kijk op dat gezin in Bethlehem of in Nazareth. Lapide heeft zeker gelijk wat het historisch gedeelte betreft. Trouwens de Romeinen zouden zeker geen volkstelling organiseren waarbij alle mannelijke Joden naar hun geboortestad gingen; dat zou maar voor heibel zorgen. Jezus werd volgens hem geboren in een revolterend milieu. Wellicht omwille van hun religieuze overtuiging waren zijn ouders in verzet gegaan.

Voor mij opent zo’n interpretatie een heel ander perspectief. Dan kan ik veel beter begrijpen waarom ook Jezus op een radicale en begeesterde manier zich verzette tegen religieuze en maatschappelijke achterstelling en waarom Hij mensen wakker wilde maken uit een leven van grijsheid en onderwerping te stappen. Dat had Hij vanaf de moedermelk meegekregen. Niet alleen krijgt zijn Blijde Boodschap daarmee een heel andere 'Sitz im Leben' ook de figuur van Maria komt daardoor in een ander daglicht te staan.

Ik zie dan geen frêle meisje met mooie vlechten en een blauw prachtig gedrapeerd kleed zoals de Vlaamse primitieven haar voorstelden, maar een eenvoudige Joodse vrouw die een felle zoon heeft, net zoals zij is, en die meemaakt hoe Hij zijn eigen weg gaat. Een gevaarlijke weg - dat wist ze uit ervaring – maar misschien was het wel de voltooiing van wat ze zelf had gedroomd. Indien ik juist ben, dan moet zij tegelijk blij en angstig zijn geworden en kan ik begrijpen dat zij met heel de familie aan de deur stond om Jezus tot matigheid aan te zetten.
Dan begrijp ik haar zoals ik nu dagelijks moeders op tv zie vechten en huilen om hun kinderen, alles loslaten om dat jonge leven te beschermen, of machteloos moeten toezien hoe hen geweld wordt aangedaan. Dan begrijp ik hoe zij Hem gevolgd is tot in Jeruzalem en tot op het kruis en Hem in haar armen heeft gehouden toen leerlingen Jezus uit de vergeetput gingen weghalen.

Lucas vermeldt dat Maria daarna met de leerlingen naar Jeruzalem is gegaan en met hen samen bleef om te bidden. Hoe ze samen het leven deelden en met elkaar praatten over haar zoon. Zo groeide geleidelijk bij hen de overtuiging dat die Jezus niet definitief weg was, maar leefde en op een nieuwe manier bij hen en bij haar was.
Als ik dan het ‘Magnificat’ lees of zing “Machtigen stoot Hij van hun troon, eenvoudigen brengt Hij tot aanzien” dan is die zang een schok, een kreet om gerechtigheid.
Lucas heeft niet zomaar die woorden in haar mond gelegd. Maar, nogmaals als ik alles juist begrijp, dan heeft Maria heel die heilsgeschiedenis en heilsboodschap vanaf het vroege begin tot aan de voltooiing meegemaakt. Dan werd haar verzet verwoord door het Woord en optreden van haar Zoon. En dan vond dat alles zijn voltooiing in de bevestiging vanwege God dat die Jezus zijn geliefde kind is. Dan is de verrijzenis van haar zoon de voltooiing van Gods liefde en de diepe troost die ze mocht ervaren omwille van die andere nabijheid.

Voor mij volstaat dat, want dan word ik binnengeleid in een leven waar zoveel gevoelens met elkaar hebben gebotst, maar waar door alles heen een taal van liefde en overgave werd gesproken. En dan staat daar een vrouw die voor iedereen kracht en wijsheid uitstraalt en daarom waardig is altijd opnieuw in herinnering te worden gebracht.

Groot dankgebed + refrein 138: “Sanctum nomen Domini”
Na de communie lied 798: “Magnificat”

------