19 juli 2015: 16e zondag

Schapen zonder herder

Jacques Perquy

Openingszang: lied 103: “Gezegend deze dag”

Verwelkoming:
In de voorgeschreven teksten van vandaag komt twee keer het beeld van herders en schapen voor. In die tijd, een levensnabije werkelijkheid die in de bijbel dan ook veel wordt opgeroepen. Als gewezen 68-er heb ik niet zo’n affiniteit met schapen. De schapen zijn mij te onderdanige kuddedieren.
Maar wanneer men zich kan inleven in de wereld van toen of denkt aan de vele plaatsen in de wereld, waar mensen leven van hun vee, is het wel duidelijk dat de herder een wezenlijke functie vervult in het voortbestaan van die samenlevingen. Hij of zij staat in voor het vinden van voedsel en water, voor de bescherming tegen roofdieren en dat er geen dieren verloren lopen. Over die betrokkenheid en zorg gaat het in de lezing van vandaag.

Lied 529: “Hoort hoe God met mensen omgaat”

Gebed: Die zegt God te zijn (uit ‘Vriend voor het leven’ p 87)

Inleiding bij de lezing:

Vorige zondag hoorden we hoe Jezus zijn leerlingen uitzond, om het goede nieuws bekend te maken om de mensen tot inkeer te brengen, zieken te zalven en te genezen.
De voorgeschreven tekst van vandaag vangt aan bij (hfst 6 ) vers 30 waarin staat dat de leerlingen terugkomen naar Jezus en verslag willen uitbrengen van hun wedervaren.
Wat wordt overgeslagen is het verhaal over de onthoofding van Johannes de doper. De aanvang ervan wil ik vandaag wel laten horen omdat die relevant is voor de manier waarop Marcus zijn evangelie opvat: nl. om op het spoor te komen van wie Jezus was. Er blijkt ook uit dat Jezus - mede dankzij het uitsturen van zijn leerlingen - op korte tijd een grote aanhang had verzameld.

Lied 124: “Open de woorden”
Lezing: Marcus 6, 14 - 16 en 30 -34

Commentaar

‘Zijn naam was overal bekend geworden’, zodanig zelfs dat koning Herodes ervan had gehoord. En dan wordt er gegist wie die Jezus zou kunnen zijn: Johannes de doper die terug was opgestaan, of Elia de grootste profeet die in een vuurwagen was weggehaald, of één van de profeten zoals die er vroeger waren? Zowel de omstaanders als de leerlingen zullen pas langzaam achterhalen wie Jezus echt was. Het is - ook voor hen een - moeizaam proces van initiatie, dat zijn voltooing pas vindt, lang nadat Jezus aan het kruis gestorven is.

In de beschrijving van de gebeurtenissen laat Marcus, flitsen zien van wie Jezus was. In dit korte verhaal zijn er zo’n flarden te ontwaren. Zo laat Jezus de leerlingen - hier voor het eerst ‘apostelen’ (gezondenen) genoemd - op verhaal komen. Hij wil hen meenemen naar een eenzame plaats, om te bekomen en er uit te rusten. Jezus zelf trok zich geregeld terug om te bidden. Hier zien we een Jezus die begaan is, met wie zich inzet voor de verkondiging van het rijk van God.

Maar het pakt anders uit. ‘Het was een voortdurend komen en gaan van mensen’. Nico ter Linden vertelt het zo: ‘Jezus was moe. De mensen kwamen en gingen, en iedereen vertelde van zijn eigen pijn en verdriet. Jezus wilde er graag naar luisteren, maar hij werd er ook moe van. Hij had niet eens tijd om rustig te eten’. Jezus is iemand die naar mensen luistert, met de aandacht waarover Marcel het vorige week had. Uit andere verhalen blijkt, hoe dikwijls Jezus naar mensen luistert zonder te oordelen, ook al worden deze door anderen beschimpt of uitgestoten. Wellicht is het dat, wat mensen in hem ervaren en waarom ze hem opzoeken en hen doet zeggen: ‘Hij is anders dan de andere profeten’.

Zijn faam is van die aard ‘dat ze uit alle steden zich haastten en ze kwamen nog vroeger aan dan Jezus en de apostelen’. Die volkstoeloop is uitzonderlijk; want Jezus wordt omschreven als de rondtrekkende profeet. Hij trok van dorp naar dorp. (de eerste christenen noemden zich overigens ‘De Weg’). Wellicht daarom de reactie van Jezus, wanneer hij de menigte ziet. ‘Hij voelde medelijden met hen, omdat ze leken op schapen zonder herder. Jezus is ten diepste geraakt (‘pris aux entrailles’ in het Frans). Jezus wordt geraakt door mensen die aan hun lot worden overgelaten en op de dool zijn. Een betrokkenheid die getuigt van lots-verbondenheid. De betrokkenheid en zorg van de herder voor zijn schapen. En hiermee plaatst Marcus Jezus in de rij van de grote herders uit de heilsgeschiedenis: Mozes, David en God zelf, die aankondigt dat hij de schapen terug zal samenbrengen.

Zich echt laten raken door het lot van een ander (vele anderen) is - voor mij althans - van het moeilijkste dat er is om er niet onderdoor te gaan. In persoonlijke contacten maak ik vorderingen, maar wanneer ik elke avond opnieuw tijdens het nieuws geconfronteerd word met het leed van zoveel mensen, kan ik het niet aan, om mij echt te laten raken. Wanneer ik het toch doe word ik overmand door verdriet, door kwaadheid, onmacht en wanhoop. Waar blijf ik daar dan mee? En toch lijkt me dit een wezenlijke opgave om me toch te laten raken wil ik me ‘volgeling van Jezus’ te mogen noemen.

Ook Paus Franciscus schrijft hierover in ‘de vreugde van het evangelie’. Je kan God maar ter sprake brengen, nadat je erin geslaagd bent om te luisteren naar een ander: zijn vreugdes, verwachtingen, bekommernissen om geliefden en naar al wat hem/haar ter harte gaat. Pas dan kan je het over God’s liefde hebben, die in Jezus is zichtbaar geworden: Hij die gedood werd, maar ons levend nabij is, een vriend voor het leven, die ons oproept om zijn liefde uit te dragen naar anderen. Die oproep is des te uitnodigender omdat die komt van iemand die dit zelf ook zo aanpakte, zoals zijn vele bekenden uit Buenos Aires getuigen in een boekje over de toenmalige aartsbisschop.
Maar we moeten het zelfs niet zo ver zoeken: in deze gemeenschap zijn er velen die bekommerd zijn om anderen binnen en buiten de groep. Dit komt o.m. tot uiting in de vele hartelijke gesprekken voor en na de viering: herders voor elkaar.

Lied 49: “Oergebaar”
Offergang: muziek
Groot dankgebed 159: “Gij de grond van ons vertrouwen”
Onze Vader
Communie
Slotgebed: psalm 23
Slotlied 593: “Naar uw beeld”