------
 
Welkom
------
Liturgie
------
Vorming
------
Historiek
------
Archief
------
Kalender
------




22 oktober 2006: 29e zondag

Navolgen van Jezus

Rik Nuytten

Openingslied: Nr. 7: “Zomaar een dak”

Begroeting:

Goede morgen beste mensen,
Hebt U ook al eens meegemaakt hoe in een gesprek iemand er helemaal naast zit en dan op die verkeerde gedachte voort gaat? Hoe vervelend dit kan zijn? Soms gebeurt het dat iedereen mekaar aankijkt, de schouders ophaalt en het maar laat gebeuren. Nog vervelender wordt het wanneer de persoon die verkeerd bezig is geleidelijk beseft dat hij of zij fout zit, en dan onhandige pogingen doet om weer op goede spoor te landen. Als het jezelf overkomt kan je wel door de grond zinken van schaamte, gebeurt het aan een ander, dan heb ik meestal een gevoel van plaatsvervangende schaamte en meevoelen.
 
In het evangelie van vandaag staat ook een gelijkaardige situatie. Het is een uittreksel uit Marcus. Dit blijkt dat een standaard methode van Marcus. Bij hem zijn de twaalf niet de toekomstige leiders van de kerk, maar zijn zij het klankbord die vaak de woorden van Jezus verkeerd verstaan en er verkeerd mee omgaan. Bij Marcus lijkt het alsof Jezus niet begrepen wordt,  dat de toehoorders niet snappen dat Hij zal lijden en dat het zijn weg is om zich aan dat lijden over te geven. In de context van die tijd werd de Messias gezien als een koninklijk, krachtig figuur die met vlammend zwaard, militaire macht, pracht en praal, het koninkrijk van God zou vestigen. De leerlingen vermoedden wel dat Jezus er iets mee te maken had, maar ze konden hem niet plaatsen in het Messiaspatroon dat het hunne was. Zij begrepen het niet. Jezus sprak over lijden en vernedering. Dat paste al helemaal niet in het plaatje! De misverstanden bij Marcus zijn dus te verklaren. Hij stelt de leerlingen menselijk voor, met menselijke fouten, met de common wisdom van hun tijd. Het is pas veel later dat hun ogen open gaan. Er wordt aangenomen dat Marcus zijn evangelie in Rome geschreven heeft, tijdens of kort na de vervolging door Nero. Dat helpt om de lezingen beter te begrijpen.

Ik zou de viering van vandaag willen gebruiken om over deze teksten na te denken. Vooral de vraag wat het eigenlijk betekent Jezus te volgen houdt mij bezig. Jezus spreekt over lijden, hoe vertaal je dat voor ons? Is wat Jezus zijn leerlingen dure de comprenure voorhoudt ook geldig voor ons? Of anders gezegd, hoe moeten we dat vertalen voor mensen van de 21° eeuw, met onze common wisdom en ons begrijpen?

Laten we bij het begin van de viering eerst stil maken in onszelf.

Kyrie: Nr. 416: “Wat ik gewild heb”

Openingsgebed:

Heer,
Die ons geroepen hebt,
Nog altijd ons zoekt,
Ons aanziet en wil kennen:
Blijf naar ons vragen.

Als wij niet horen,
Vluchten in zwijgen, -
Noem onze naam,
Noem ons uw geliefde:
Blijf naar ons vragen.

Die aan ons vasthoudt,
Ons leven ten goede:
Sta ons voor ogen.

Doe ons elkaar zien zien,
Zoals Gij ons ziet:
Sta ons voor ogen.

Die ons geroepen hebt,
Hoor ons gebed.
Amen.                  (Sytze De Vries, Bij gelegenheid, deel I, 2005)

Inleiding op het Evangelie:

Ik heb het in de inleiding reeds aangehaald dat Marcus zijn evangelie schreef in Rome tijdens of na de vervolging door Nero. Er zijn een paar opvallende kenmerken aan dit evangelie. Eerst en vooral, het gaat vooruit! Jezus is in beweging, als je de tekst bekijkt valt het echt op! Bij nader toezien blijkt ook dat het evangelie mooi gestructureerd is, gecomponeerd. Marcus heeft er niet met zijn klak naar gesmeten! Zo zijn er drie lijdensvoorspellingen, iedere keer meer expliciet en duidelijker dan de vorige. De laatste voorspelling, die ook de eigenlijke lezing is van vandaag, gebruikt bijna letterlijk woorden die ook in het lijdensverhaal voorkomen. Daarenboven hebben de drie lijdensvoorspellingen een gelijke structuur. Eerst komt de voorspelling, daarna komt het misverstand met de leerlingen en tenslotte volgt de uitleg door Jezus.

Voor de lezing heb ik de drie voorspellingen na elkaar gezet. Ik stel voor om er nu naar te luisteren. Let op de driedelige structuur van iedere voorspelling en ook hoe de voorspelling steeds explicieter wordt.

Evangelie

Marcus 8, 31-35 Eerste lijdensvoorspelling

Hij begon hun te leren dat de Mensenzoon veel zou moeten lijden en door de oudsten van het volk, de hogepriesters en de schriftgeleerden verworpen zou worden, en dat hij gedood zou worden, maar drie dagen later zou opstaan; Hij sprak hierover in alle openheid. Toen nam Petrus hem apart en begon hem fel terecht te wijzen. Maar hij draaide zich om, keek zijn leerlingen aan en wees Petrus streng terecht met de woorden: ‘Ga terug, achter mij, Satan! Je denkt niet aan wat God wil, maar alleen aan wat de mensen willen.’  
Hij riep de menigte samen met de leerlingen bij zich en zei: ‘Wie mijn volgeling wil zijn, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis op zich nemen en zo achter mij aan komen. Want ieder die zijn leven wil behouden, zal het verliezen, maar wie zijn leven verliest omwille van mij en het evangelie, zal het behouden.

Marcus 9, 30-37 Tweede lijdensvoorspelling

Ze vertrokken uit die streek en reisden door Galilea, maar hij wilde niet dat iemand dat te weten kwam, want hij was bezig zijn leerlingen onderricht te geven. Hij zei tegen hen: ‘De Mensenzoon wordt uitgeleverd aan de mensen. Die zullen hem doden, maar na drie dagen zal hij uit de dood opstaan.’ Ze begrepen deze uitspraak niet, maar durfden hem geen vragen te stellen.

Ze kwamen in Kafarnaüm. Toen ze in huis waren, vroeg hij hun: ‘Waarover waren jullie onderweg aan het redetwisten?’ Ze zwegen, want ze hadden onderweg met elkaar getwist over de vraag wie van hen de belangrijkste was. Hij ging zitten en riep de twaalf bij zich. Hij zei tegen hen: ‘Wie de belangrijkste wil zijn, moet de minste van allemaal willen zijn en ieders dienaar.’ Hij pakte een kind op en zette het in hun midden neer; hij sloeg zijn arm eromheen en zei tegen hen: ‘Wie in mijn naam één zo’n kind bij zich opneemt, neemt mij op; en wie mij opneemt, neemt niet mij op, maar hem die mij gezonden heeft.’

Marcus 10, 32-45 derde lijdensvoorspelling

Ze waren onderweg naar Jeruzalem en Jezus liep voor hen uit; de leerlingen waren ongerust en ook de mensen die hen volgden waren bang. Hij nam de twaalf weer apart en vertelde hun wat hem zou overkomen: ‘We zijn nu op weg naar Jeruzalem, waar de Mensenzoon zal worden uitgeleverd aan de hogepriesters en de schriftgeleerden, die hem ter dood zullen veroordelen en hem zullen uitleveren aan de heidenen. Ze zullen de spot met hem drijven en hem bespuwen en hem geselen en doden, maar na drie dagen zal hij opstaan.’
Jakobus en Johannes, de zonen van Zebedeüs, kwamen bij hem en zeiden: ‘Meester, we willen dat u voor ons doet wat we u vragen.’ Hij vroeg hun: ‘Wat willen jullie dan dat ik voor je doe?’ Ze zeiden: ‘Wanneer u heerst in uw glorie, laat een van ons dan rechts van u zitten en de ander links.’ Maar Jezus zei tegen hen: ‘Jullie weten niet wat je vraagt. Kunnen jullie de beker drinken die ik moet drinken of de doop ondergaan die ik moet ondergaan?’ ‘Ja, dat kunnen wij,’ antwoordden ze. Toen zei Jezus tegen hen: ‘Jullie zullen de beker drinken die ik zal drinken en de doop ondergaan die ik zal ondergaan, maar wie er rechts of links van mij zal zitten, kan ik niet bepalen, die plaatsen behoren toe aan hen voor wie ze zijn bestemd.’   
Toen de andere leerlingen hiervan hoorden, werden ze woedend op Jakobus en Johannes. Jezus riep hen bij zich en zei tegen hen: ‘Jullie weten dat de volken onderdrukt worden door hun eigen heersers en dat hun leiders hun macht misbruiken. Zo mag het bij jullie niet gaan. Wie van jullie de belangrijkste wil zijn, zal de anderen moeten dienen, en wie van jullie de eerste wil zijn, zal ieders dienaar moeten zijn, want ook de Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven als losgeld voor velen.’

Lied: Nr. 630: “Al wat een mens te kennen zoekt”

Homilie:

Zoals ik eerder zei, begrijpen de leerlingen bij Marcus Jezus vaak verkeerd. Het is eigenlijk heel menselijk, plastisch beschreven. Je kan je het zo voorstellen: Petrus die Jezus opzij neemt om hem wat goede raad te geven, of de leerlingen die ruzie maken over de postjes in het latere rijk van God, of de twee broers die apart of Jezus afkomen om een woordje te doen over een goede positie. En als de anderen erachter komen en er kwaad over zijn! Ze snappen echt niet wat Jezus bedoelt met zijn lijdensvoorspellingen. Slechts twee keer in heel het Marcus evangelie wordt Jezus erkend voor wat Hij is: Eén keer door Petrus die Hem erkent als de levende zoon van God en nog eens, na zijn dood op het kruis, door de honderdman.         

Ieder keer dat Jezus uitlegt geeft, heeft Hij het over dienstbaar zijn, over zijn lijden opnemen, over zijn leven geven als losgeld voor velen.                

Hoe moet je dit verstaan? Vraagt Jezus van de mensen een offer? Is God een God die eist dat mensen een constante aanvoer van offergaven verzorgen? Ik dacht dat dit een heidense gedachte was, die juist door het jodendom en door Jezus werd overstegen. Of heeft het met een lijdensmystiek te maken zoals dat leefde in de middeleeuwen en een hele tijd erna? Deze lijdensmystiek zindert soms nog na in sommige preken en stichtelijke geschriften.    

Ik denk dat het over iets anders gaat. Ik denk dat Jezus het hier heeft over trouw aan jezelf, trouw aan je diepste overtuigingen en bereid zijn om daarvoor the lijden. Jezus heeft het over dienstbaarheid, authentiek jezelf zijn in dienst van de medemens. Het betekent ook dat je bereid bent om daarvoor het conflict aan te gaan, en conflict brengt lijden met zich mee. Jezus zelf heeft dit voorgeleefd tot het extreme uiterste: Hij bleef trouw aan zichzelf en zijn missie, en betaalde daarvoor de ultieme prijs, zijn leven.       

De volgende vraag wordt hoe je dit vertaalt voor ieder van ons, in ons leven van iedere dag. Voor mij betekent het dan dat wij, in onze eigen situatie, trouw moeten blijven aan onszelf, niet toegeven aan druk van mode of omgeving (zou dit “bekoring” zijn?) maar authentiek en dienstbaar in het leven staan. Ik denk dat dit iets is wat wij wel kunnen in de praktijk brengen. Ik denk dat dit een haalbare kaart is. Ik denk dat dit kan in het beroepsleven. Is dit geen goede raad om om te gaan met de druk om iets minder ethisch te zijn? Geldt dit ook niet voor de opvoeding? Is opvoeden niet proberen om kinderen te leren zichzelf te zijn, te leren weerstaan aan de druk om  toch maar toe te geven, ook als het eigenlijk minder netjes is?           
De zonen van Zebedeus vroegen om links en rechts van Jezus te mogen zitten in zijn rijk. Dit zijn normaal de plaatsen van de troonopvolger en van de moeder van de koning. Bij Jezus zitten de armen en de zwakken aan de linker en rechterhand van God. Ik denk dat de kern van de navolging van Jezus precies dit is: nederig, dienstbaar en rechtlijnig in het leven staan en bereid zijn om daarvoor te lijden. Niet omdat je moet lijden om in het Rijk van God te komen, maar omdat lijden een integraal deel is van het authentiek zijn en blijven. En dat is wat Jezus ons geleerd heeft en wat ons maakt tot zijn volgelingen. Het gebeurt met vallen en opstaan. Ik vind de inspiratie van Jezus een krachtige stimulans om het te blijven proberen.  Amen

Offerande - Muziek : (Quinten)

Canon

Onze Vader

Communie

Slotlied: Nr. 653: “Zij die stom zijn”

Voorbede: (Fons)

Elke dag komen op de kusten van de Canarische Eilanden in gammele bootjes migranten uit Senegal toe.
Het verhaal aan de andere kant  --waarom wagen deze Senegalezen hun leven om het geluk in Europa te zoeken -- is minder bekend.
Radiojournaliste Katrien Vanderschoot en tv-journaliste Greet Pluymers trokken naar Senegal op zoek naar het verhaal van de migranten. Voor vrtnieuws.net hielden ze een dagboek bij. Interessant om te lezen en om te weten. Maar veel hebben we er in de media niet van gehoord. Ik herinner me één bijdrage op 'Voor de dag'.

Over het verhaal van de adoptie van de kleine David Banda uit Malawi door Madonna hebben we deze week wél veel gehoord. Er was oa de reportage van de BBC die de vader aan het woord liet. En op vrijdag haalde het verhaal bij ons zelfs de krantencommentaren. Madonna kreeg hier, ietwat onverwachts, de steun voor haar adoptie van Frans De Smet in het Nieuwsblad. Het roept bij mij allemaal heel veel vragen op:

- Waarom is er zoveel meer aandacht in de media voor wat eigenlijk een 'fait divers' zou moeten zijn?  De problematiek van de Afrikaanse vluchtelingen is toch een van de meer fundamentele problemen in onze samenleving?
- Waarom krijgt deze adoptie door Madonna de steun van Frans De Smet in het Nieuwsblad? Waarom wordt niet eerder, en telkens weer, de vraag gesteld hoeveel kinderen in Malawi, in een voor hen vertrouwde omgeving, kunnen geholpen worden met het fortuin van de rijke superster?
- En ja, ... waarom wagen deze Senegalezen hun leven om het geluk in Europa te vinden?

Laat ons de moed en durf hebben om dergelijke vragen te blijven stellen! Ook al weten we dat het antwoord niet eenvoudig te geven is. Maar ook als we het antwoord eigenlijk kennen, maar het misschien niet graag horen. Laat ons toch steeds weer deze vragen stellen en niets vanzelfsprekend vinden.

Slotgebed

Gij zijt de bron, God
Die door Christus in ons wordt geslagen
Gij zijt de bron
Die met U zelf ons laaft,
Die in het dorre zand
Én in de harde rots
Ontspringt.

Gij zijt ons leven zelf,
Gij lest de dorst
Van wie oprecht U zoeken.
Gij zijt ons
Louter lafenis.

Ontspring dan
Telkens weer
In wat wij zeggen,
Zingen, bidden.
Wel in ons op
als vreugde, die
ook onze droogte overwint.
Geef ons te drinken
Van U zelf
Door Jezus Christus, onze heer.
Amen.                                (Sytze De Vries, Bij gelegenheid, deel I)

Mededelingen, Zegen en wegzending:

Muziek

 

 

------