7 maart 2004: tweede zondag van de vasten
De bijbel over veerkracht
pater Marcel Braekers
Openingszang
Opening
Het thema dat wij gedurede
de vijf zondagen van de vasten uitwerken sluit aan bij een
voorstel van Broederlijk Delen en luidt ‘veerkracht’. De vasten
stellen in dit teken vraagt wel om enige toelichting. Misschien
denkt u bij het woord aan iemand die rechtveert of aan iemand
die in moeilijke omstandigheden overeind blijft of na een
zware tegenslag zich weer opricht, gedragen door een onverwoestbare
kracht. Over dat alles gaat het inderdaad gedurende deze vijf
zondagen. Vanuit heel verschillende hoeken zullen we het thema
behandelen. Vanuit de bijbel, vanuit het Boliviaanse project
dat we steunen, vanuit een schoolsituatie, vanuit een direkte
concrete ervaring uit het leven.
Veerkracht is een wat ongebruikelijk
woord: wie straalt dat uit en vanwaar komt die kracht? Hoe
kunnen we er allemaal in delen? Spiritualiteit als veerkracht
– ik vind het een wat ongewone maar fascinerende denkpiste,
want je vertrekt niet vanuit God, vanuit de Openbaring of
vanuit de klassieke thema’s als vasten en onthouding, maar
we gaan op zoek naar mensen die in alle omstandigeheden een
frisheid behouden, omdat een sterke energie door hen heen
stroomt. Ik hoor het vertellen over de huismoeders in Kinshasa
die in bijna onmogelijke omstandigheden een handeltje opzetten,
eten bereiden, optimistisch hun lach bewaren. Broederlijk
Delen richt alle aandacht op de Indianen in Latijns Amerika
zoals de Aymara’s die op grote hoogte in moeilijke omstandigheden
aan landbouw doen en die in intense verbondenheid leven met
de aarde, met hun dieren en met elkaar. Precies dat geeft
hun grote kracht. Soms zie je het ook om je heen: mensen die
dikwijls in grootste eenvoud maar gedragen door een diep vertrouwen
overeind blijven. Daarover willen wij in deze vasten nadenken
in de hoop dat ook wij die veerkracht mogen ervaren en een
bekering doormaken. Ik bedoel dat wij door te bezinnen zoeken
naar deze levenskracht in haar aardse en religieuze betekenis
in de hoop er door doordrenkt van te raken en zo op te gaan
in het Paaslicht.
Vandaag staan we stil bij dit woord in zijn bijbelse betekenis.
Gebed
Vernieuw ons hart, God,
Leer ons de vreugde smaken van een gedeeld leven.
In harmonie met elkaar, met Moeder Aarde en met U.
Geef ons de kracht niet televen ten koste van anderen,
Ten koste van uw schepping.
Dan zullen wij eer doen aan U,
Schepper en drager van ons bestaan. Amen
Inleiding op de lezingen
De bijbel staat bol van verhalen
die getuigen van een onvoorstelbare veerkracht. Denk maar
aan de tocht van veertig jaar door de woestijn, aan het telkens
weer opnieuw moeten opbouwen van de samenleving na de zoveelste
deportatie, enz. Ik koos voor twee verhalen van enkelingen
die telkens in moeilijke omstandigheden overeind blijven of
blijven doorzetten. Het eerste verhaal gaat over een vrouw
die met de hongerdood voor ogen blijft kiezen om gastvrij
te zijn en haar laatste brood te delen. Die zomaar vertrouwt
op het woord van de profeet dat God haar een uitweg zal tonen.
2 Koningen: Elia en de weduwe van Sareptha
(versie van Klink)
Lied: hoor hoe God met mensen omgaat
Genezing van de lamme: kinderbijbel van
Klink p. 105-107
Homilie
Een vrouw heeft na jaren
geweld in haar huwelijk eindelijk de moed om van haar man
weg te gaan. Maar ze moet overleven in moeilijke omstandigheden.
Ze heeft een gehandikapt kind waarvoor ze zelf wil zorgen.
Ze heeft al verschillende keren haar werk verloren omdat ze
dikwijls alleen voor haar gezin moet zorgen. Enkele keren
dacht ze eraan zichzelf en haar kinderen van kant te maken.
En toch richt ze zich elke keer weer op. De therapie is voor
haar een klein lichtpunt in een donkere week. Ze zegt ook
dikwijls dat geloof voor haar een belangrijke bron van kracht
is. Enige tijd geleden hoorde ze het verhaal van de lamme
tegen wie Jezus zegt ‘neem je bed op en wandel’. Toen ze de
tekst hoorde was ze diep ontroerd. Het was alsof ze zich zelf
daar verlamd zag neerliggen en Jezus haar persoonlijk toesprak
om op te staan. Het gaf haar de moed om heel de week verder
te gaan.
Wat geeft iemand na zoveel trauma’s de kracht om zich telkens
weer op te richten? Wellicht gaat het om een mengeling van
moederliefde, van geloof in zichzelf en in God, van vertrouwen
in enkele mensen die haar altijd weer opvangen en bemoedigen.
Misschien is veerkracht dat alles samen.
In het evangelie valt het dikwijls op dat een wonder gebeurt
met diegenen die een niet aflatende taaiheid hebben en Jezus
daardoor lastig vallen. Alsof in de mirakelen er een samenspel
gebeurt tussen een natuurlijke veerkracht en het toezeggen
van Godshulp.
In de eerste lezing hoorden we dan weer een andere connotatie:de
weduwe van Sareptha vond gastvrijheid zo allerbelangrijkst
dat zelfs in de grootste nood gastvrijheid nog beoefend dient
te worden. Ze vertrouwt op het woord van de profeet en op
de God van Israël dat er een uitkomst zal gevonden worden.
Veerkracht heeft hier te maken met een geloof dat als je trouw
blijft aan de fundamentele waarden van het leven, als je zelfs
met de dood voor ogen aan God vasthoudt er een uitweg bestaat.
Dat was ook het geloof van de profeten dat ze aan het volk
trachtten door te geven: blijf trouw aan je God en je zult
ondervinden dat alles terecht komt.
Een andere overtuiging die
je in de bijbel dikwijls aantreft is deze: ik zie op dit ogenblik
voor mij persoonlijk geen uitweg, maar als ik terugdenk aan
het geloof van onze voorouders en aan hun geschiedenis, dan
vertrouw ik erop dat het voor mij persoonlijk misschien ook
goed zal komen..Veerkracht die ervaren wordt, omdat men zich
verbonden weet met een geschiedenis van heil, omdat men zich
weet opgenomen in een stroom van geloof en vertrouwen.
Zo zouden we wellicht nog
vele aspecten kunnen aanwijzen. De vraag voorbij deze verhalen
is: waar halen wij onze veerkracht vandaan? Welke aardse
en religieuze bekering moeten wij doormaken opdat ook wij
deze elementaire oerkracht door ons heen voelen stromen. Verbondenheid
met de aarde, meeleven en meevoelen met het lot van de allerzwaksten,
met het lot van landen die strijden om bestaansrecht? Vertrouwen
in bovenculturele waarden zoals gastvrijheid, liefde voor
je kind? Of heel eenvoudig: je kind durven voelen van een
betrouwbare God, die er niet alleen voor jou is, maar generaties
lang heeft getoond dat je op Hem kunt vertrouwen. Veerkracht
als Godsvertrouwen. Vasten kan een tijd zijn om over zo’n
fundamentele gegevens opnieuw na te denken.
Na de communie:
De Aymara-indianen
(H. Van den Berg)
Dit is onze grootheid:
dat wij alle dingen als met elkaar verbonden beschoouwen:
de mens, de aarde, de dieren en heel de natuur.
Alles heeft met alles te maken
En niets en niemand staat geïsoleerd binnen het geheel.
Alles in deze wereld is één enkele werkelijkheid.
Het is de plicht van de mens om de harmonie van
De aarde veilig te stellen.
De aarde is voor ons, Aymara’s de maat van de liefde.
De aarde is voor ons niet zomaar aarde.
Ze is het centrum van ons bestan,
De bron van gemeenschapsleven
En de oorsprong van onze tradities en gewoonten.
We mogen zeggen dat de aarde
Het leven zelf is van ons volk.
Zij is ook onze gemeenschappelijke en persoonlijke geschiedenis.
De aarde is er niet om uitgebuit te worden
Maar om erop te leven in vrede,
Van generatie op generatie.
|